نگهداری خون بند ناف، چه اهمیتی دارد؟

زمانى که قصد دارید خون بند ناف کودکتان را ذخیره کنید، بهتر است اطلاعات کافى داشته باشید. در اینجا به مهم‌ترین پرسش‌های شما در این‌باره پاسخ داده‌ایم.

۱- خون بند ناف چیست؟

خون بند ناف، یا خون جفت، خونى است که پس از قطع بند ناف، پشت گیره جمع مى‌شود. این خون، حاوى انواع مختلفى از سلول‌هاى بنیادین است که شامل سلول‌هاى بنیادین خون‌ساز نیز مى‌شود. این سلول‌ها قادر هستند به هر نوع از سلول‌هاى خونى و سیستم ایمنى، تبدیل شوند. این سلول‌ها فقط در مغز استخوان، خون بند ناف، و خون محیطى یافت مى‌شوند، و مى‌توانند براى درمان بسیارى از بیمارى‌هاى خونى، نقص ایمنى، و اختلالات دیگر، به بیمار پیوند زده شوند. مانند بقیه خون کودکتان، خون بند ناف نیز از نظر ژنتیکى، منحصر به فرد است و فقط با سلول‌هاى بنیادین اعضاى خانواده، مشابهت دارد. برخلاف مغز استخوان، سلول‌هاى خون بند ناف به راحتى قابل جمع‌آورى هستند، اما فقط یک بار در زندگى، و آن هم بلافاصله پس از تولد است.

۲- در حال حاضر، چه بیمارى‌هایى به کمک این سلول‌ها درمان مى‌شوند؟

استفاده از سلول‌هاى بنیادین موجود در خون بند ناف، درمانى قطعى، براى بسیارى از بیمارى‌ها به حساب مى‌آید. بیمارى‌هایى مانند: سرطان خون، سرطان مغز استخوان، سرطان غدد لنفاوى، تومور مغزى، ناهنجارى ارثى گلبول‌هاى قرمز، کم خونى، بیمارى گُشه و سندروم هارلر (که هر دو نوعى اختلال خونى هستند)، سندروم ارثى سیستم ایمنى، دیابت، فلج مغزى، اوتیسم و مشکلات قلبى مادرزادى.

۳- چه زمانى و چگونه این خون جمع‌آورى مى‌شود؟

خون بند ناف، چند دقیقه بعد از تولد، و درست زمانى که دو طرف بند ناف با گیره بسته شده است، توسط یک سوزن که به کیسه‌اى مکنده متصل است، جمع آورى مى‌شود. این اتفاق مى‌تواند قبل یا بعد از تولد جفت رخ دهد و هیچگونه دردى، نه براى نوزاد و نه براى مادر ندارد.

۴- خون بند ناف را تا چه مدت مى‌توان نگه داشت؟

سلول‌هاى بنیادین خون بند ناف را با حفظ شرایط مناسب، از روزى که فریز مى‌شود تا بیش از بیست سال بعد، مى‌توان زنده نگه داشت. بر این اساس، برخى از دانشمندان معتقدند که با فریز مناسب و نگهدارى درست سلول‌ها در نیتروژن مایع، حتى این امکان وجود دارد که آنها را تا دهه‌ها یا حتى زمانى نامعین، سالم نگه دارند.

۵- چه زمانى ممکن است فرزندم به خون بند نافش احتیاج پیدا کند؟

جالب است بدانید که هنوز شرایطى که کودک براى درمان بیمارى خاصى به سلول بنیادین خودش احتیاج پیدا کند، مشخص نیست. در صورتیکه بسیارى از بیمارى‌ها که درمان قطعى آن‌ها توسط سلول‌هاى بنیادین انجام مى‌شود، نسبت به سلول‌هاى اهدایى مانند سلول‌هاى خواهر یا برادر بیمار، بهتر جواب داده‌اند. اما متخصصان، در اکثر درمان‌هاى نوظهورى که در حال بررسى هستند، به سلول‌هاى بنیادین خود فرد نیاز دارند. شرایطى که کودک شما به خون بند ناف اهدا کننده، نیاز پیدا کند نیز، کاملاً متفاوت است. زیرا بسیارى از بیمارى‌ها مانند برخى انواع سرطان، به واسطه عوامل ناشناخته‌اى رخ مى‌دهند و درنتیجه پیش‌بینى امکان درمان پذیرى یک بیمارى توسط سلول بنیادین اهدا شده، کار مشکلى است.

تنها چیزى که ثابت شده است این است که سلول‌هاى بنیادین اهدا کننده که خواهر و برادر فرد است، نتیجه بهترى در درمان بیمارى دارد. از آنجایى که این علم کاملاً نوین است، دانشمندان معتقدند که هیچ تخمینى نمى‌توان زد که سلول‌هاى ذخیره شده، تا چه اندازه براى خود شخص کاربردى هستند. برخى از دانشمندان این احتمال را ١ به ٢٧٠٠ مى‌دانند و برخى حتى کمتر. انجمن متخصصان زنان و زایمان آمریکا توصیه مى‌کنند که پزشکان اطلاعات کافى در اختیار خانواده‌ها قرار دهند و هم مزایا و هم معایب اهداى خون بند ناف را براى آن‌ها توضیح دهند.

۶- چه گزینه‌هایى براى ذخیره خون بند ناف وجود دارد؟

در حال حاضر، دو گزینه پیش روى خانواده‌ها است. اهداى عمومى، یا ذخیره در بانک خصوصى خون بند ناف. در اهداى عمومى، خون بند ناف نوزاد به بانک خون بند ناف اهدا مى‌شود و به هر بیمارى که به آن احتیاج داشته باشد پیوند زده مى‌شود.

حتى براى انجام تحقیقات علمى نیز ممکن است مورد استفاده قرار بگیرد. زمانى که شما این خون بند ناف را اهدا مى‌کنید، تمام حقوق استفاده از این خون را به بانک خون بند ناف، واگذار مى‌کنید، به این معنا که بانک هیچ تضمینى نمى‌کند که این خون در آینده در دسترس اعضاى خانواده یا خود صاحب خون قرار بگیرد. اهداى این خون رایگان است و تمام هزینه‌هاى جمع آورى و ذخیره آن بر عهده خود بانک است. اما در بانک خصوصى خون بند ناف، شما براى نگهدارى این خون هزینه پرداخت مى‌کنید تا در زمان مورد نیاز براى فرزندتان یا اعضاى خانواده‌اش ( پدر و مادر یا خواهر و برادر) مورد استفاده قرار بگیرد. شما صاحب امتیاز خون هستید و مى‌توانید هر تصمیمى درباره استفاده از آن بگیرید.

۷- اگر بخواهم خون بند ناف کودکم را اهدا کنم، چه اتفاقى براى آن مى‌افتد؟

زمانى که خون جمع آورى مى‌شود، بر روى آن برچسبى زده مى‌شود که گویاى اهدایى بودن آن است. سپس خون مادر از نظر داشتن بیمارى‌هاى عفونى مورد بررسى قرار مى‌گیرد. خون بند ناف نیز مورد غربالگرى قرار مى‌گیرد تا احتمال وجود بیمارى‌هاى ارثى خونى مورد مشخص شود. سپس اگر خون، مناسب بود، به آرامى فریز و در نیتروژن مایع ذخیره مى‌شود.

۸- اگر بخواهم خون بند ناف کودکم را در بانک خصوصى ذخیره کنم چه اتفاقى براى آن مى‌افتد؟

بعد از اینکه یکى از بانک‌هاى خصوصى را انتخاب کردید، از سوى شرکت، یک بسته جمع‌آورى که نام کودک بر آن ذکر شده است، براى شما مى‌فرستند، که روز زایمان باید همراه خود به بیمارستان ببرید. پزشک شما مسئول جمع آورى خون است. سپس بسته توسط یک پیک مخصوص به شرکت ارسال مى‌شود. بانک پس از دریافت خون، ابتدا آن را از نظر ناخالصى و آلودگى آزمایش مى‌کند و سپس آن را فریز کرده و در نیتروژن مایع نگهدارى مى‌کند. خون مادر از قبل غربالگرى شده است، اما آزمایشات آنتى ژن گلبول سفید که نشان دهنده تطابق خون، با فرد خاصى است، به هنگام نیاز انجام مى‌شود.