تاثیر فضای مجازی بر کودکان، نحوه حفاظت

عصر دیجیتال است. حتی اگر بچه هایتان را داخل شیشه نگه دارید، باز راهی برای رسیدن به اینترنت و فضای مجازی پیدا می کنند. بچه ها فرزند زمانه خویشتن هستند و خلی سخت می توان آن ها را از زمانه ای که در آن هستند، دور کرد.

حالادیگر با یک گوشی و یک تبلت به راحتی می توانند وارد دنیای وسیعی از اطلاعات شوند. دنیای وسیع و البته پر از شگفتی و نکات جدید.

همین دنیا و وسعت و شگفتی است که رودروی با آن خیلی از خانواده را نگران کرده است. اینکه در این دنیا چه می بینند و چه پنجره هایی رو به شگفتی برایشان باز می شود. پدر و مادرها شاید بتوانند به طور فیزیکی از فرزندانشان در مواجهه با خطر مراقبت کنند اما خطر فضای مجازی را چطور می توان برای همیشه از بین برد؟ چطور می توان به کودکان آگاهی داد و آن ها را در این دنیای بزرگ و شبکه جهانی امن نگه داشت؟

بررسی های «NSPCC» بین ۲۰۰۰ نفر از والدین کودکان هشت تا سیزده ساله نشان داد که خیلی از آن ها نمی دانند درباره فضای مجازی چگونه با فرزندانشان صحبت کنند و چگونه به آن ها ایمنی بدهند. در این نظرسنجی مشخص شد که ۹۱ درصد از کودکان هشت سال حداقل یک بار در هفته از اینترنت البته بدون آگاهی پدر و مادر استفاده کرده اند.

نزدیک به 31 درصد از والدین هم اعتراف کرده اند که از فرزندان بزرگ تر یعنی خواهر و برادر بزرگ تر کودک که تجربه استفاده از اینترنت دارند خواسته اند تا به سوال های آن ها درباره فضای مجازی جواب بدهند. علاوه بر این 16 درصد از والدین گفته اند که آن ها با اعتماد به نفس بیشتری می توانند درباره خطرهای دنیای واقعی با کودکانشان صحبت کنند تا خطرات احتمالی دنیای مجازی و اینترنت و زندگی آنلاینش.

آموزش آنلاین مهم تر از قبل
کارشناسان این موسسه هشدار داده اند که کودکان به طور بالقوه از توصیه های پدر و مادر استقبال می کنند و بهتر است زمانی که کودکان آنلاین می شوند، والدین ضمن حمایت نامحسوس از آن ها درباره فضای مجازی با آن ها صحبت کنند و این موضوع را نادیده نگیرند. خطرهایی که کودکان را در اینترنت تهدید می کند، بیشتر به نقض حریم خصوصی و استفاده و استثمار از کودکان بر می گردد. خطرهایی که یک کودک ناآشنا به فضای مجازی هیچ خبری از آن ندارد و فقط بار اهنمایی پدر و مادر است که م یتوان با خیال راحت پنجره های وب را باز کند و وارد دهکده جهانی شود. والدین با روش های مختلفی می توانند فرزندانشان را از سنین پایین با خطرهایی که رد فضای مجازی وجود دارد، آشنا کنند.

پیشگیری از درمان بهتر است
1- به کودکانتان بگویید کسانی که مخاطب آنلاین هستند، همیشه آن فردی نیستند که ادعا می کنند. مثلا بارها دیده شده مردها خودشان را جای دخترها جا زده اند یا دختری خودش را یک مرد جوان معرفی کرده است و...

2- اسرارشان را برای خودشان نگه دارند. باید به فرزندانتان آموزش بدهید اطلاعات شخصی شان را در فضای مجازی محرمانه نگه دارند و در دسترس و دید عموم نگذارند.

3- برای کودکان زیر هشت سال هیچ وقت ایمیل شخصی نسازید و از آن ها بخواهید برای ثبت نام در شبکه های اجتماعی از ایمیل خانوادگی استفاده کنند.

4- از کودکتان بخواهید اگر از طرف کسی به جای یدعوت شدند، حتما به شما بگویند. یعنی از آن ها بخواهید برای دیدار با کسانی که در فضای مجازی هستند، مثل افراد واقعی از شما اجازه بگیرند. به کودکانتان آموزش بدهید آن ها نباید از هر کسی اطاعت کنند. ممکن است کودک شما در فضای مجازی از طرف یک آدم غریبه تحت فشار قرار بگیرد تا مجبور به انجام کاری شود. قبل از انجام هر کاری موضوع را حتما با شما در جریان بگذارد تا اگر قرار است اقدامی انجام شود، از طرف شماب اشد. این موضوع را بدون توجه به سن کودک مدام تکرار کنید تا کودک آن را درک کند.

5- به کودکتان بگویید زورگویی های اینترنتی را و هر چه تهدید و ناسزاگویی است، حتما به شما خبر بدهند.

6- رایانه ای را که کودک از آن استفاده می کند، در اتاق شخصی اش نگذاید. رایانه را به عمد در جایی بگذارید که بقیه خانواده هم حضور دارند، یعنی با یک سر چرخاندن بتوانید صفحه مانیتور را ببینید. سعی کنید ارتباط نزدیکی با کودکتان داشته باشید تا کودک همیشه به شما اطمینان داشته باشد و به راحتی پیام ها و خبرها و رفتارهایی را که در فضای مجازی می بینید، با شما در جریان بگذارد.

7- مطمئن باشید که فرزندانتان به حساب های کاربری شما دسترسی ندارند. مثلا حساب کارت های اعتباری یا اطلاعات بانکی تان را در جای مطمئنی ذخیره نید.

8- استفاده از رایانه و اینترنت را برای فرزندانتان قانونمند کنید. یعنی اینکه باید قبل از استفاده بدانند اجازه انجام چه فعالیت هایی را دارند. برای بچه هایی زیر دوازده سال باید قوانین مشخصی برای استفاده از اینترنت بگذارید. یعنی باید تحت نظارت کامل فعالیت اینترنتی انجام بدهند، به این صورت که فعالیت آن ها در فضای مجازی باید از نظر زمان و موضوع حتما با نظارت کامل والدین انجام شود. در این مورد با فرزندتان شفاف برخورد کنید، بهتر است بداند که کنترل می شود.

9- برای استفاده از اینترنت وقت و روز مشخص کنید. مثلا چند روز در هفته و در آن چند روز، چند ساعت می توانند پای اینترنت بنشینند. مثلا بیشتر از دو ساعت در روز برای کودکان زیر دوازده سال زمان زیادی است. سعی کنید در این زمان نظارت محسوس هم داشته باشید.

10- اگر از آن دسته پدر و مادرهای استرسی هستید و مدام دلتان شور می زند، بهتر است کاری کنید که کودکتان همزمان با شما از رایانه و البته اینترنت استفاده کند، این گونه عوارض احتمای استفاده از رایانه و اینترنت کمتر می شود.

11- برنامه هایی در بازار رایانه عرضه شده که می توانید با آن دسترسی کودکان را به فضای مجازی کنترل کنید. یعنی اینکه متوجه می شوید کودکتان در دو، سه ساعتی که پشت رایانه نشسته، وارد چه صفحه هایی شده و چه بازی هایی انجام داده است. کودکان هیچ تجربه ای از اینترنت و مشکلات آن ندارند. به همین دلیل اگر اشتباهی داشته باشند، سعی می کنند آن را پنهان کنند. مثل اینکه به اشتباه وارد سایت نامناسبی شده باشند یا به اشتباه ایمیلی فرستاده باشند و... یک بار برای همیشه این موضوع را روشن کنید که حتما با شما صداقت داشته باشند. به فرزندتان بیاموزید قبل از اینکه مشکل بزرگی پیش بیاید آن را با شما مطرح کنند.

12- حتما حواستان به هشدارها و علائم صفحه ها باشد. سایت ها و فضاهای مجازی که استفاده از آن ها برای نوجوانان مجاز است، به هیچ وجه نمی تواند برای کودک زیر ده سال هم مجاز باشد.

13- یادتان باشد اگر شما تمام وقت پشت رایانه می نشینید و اوقات فراغتی با خانواده ندارید، پس چطور می توانید از فرزندتان بخواهید زمان محدودی در اینترنت باشد؟ با محدودیت هایی که برای خود در مورد استفاده از رایانه و فضاهای مجازی می گذارید، می توانید الگوی خوبی برای فرزندتان باشید.

14- پدر و مادر همیشه الگوی فرزندانشان هستند، اگر مدام از شبکه های مجازی صحبت کنید و حواستان به عکس گرفتن و کامنت گذاشتن و کامنت گرفتنب اشد، آن ها هم می خواهند این فضا را تجربه کنند. پس بهتر است جلوی فرزندتان کمتر به این سایت ها و شبکه ها بروید و کمتر درباره عکس و کامنت و لایک صحبت کنید.

15- مطمئن شوید فرزندانتان قوانین اینترنت را اجرا می کنند. مثلا بعضی از شبکه های اجتماعی محدودیت سنی دارند و کودکان زیر سیزده سال را نمی پذیرند؛ خیلی از بچه ها به دلیل کنجکاوی، سن خودشان را به دروغ، بالاتر می گویند و وارد این شبکه ها می شوند که خیلی به درد سن و سالشان نمی خورد. قبل از اینکه کودکتان را با اینترنت و فضای مجازی تنها بگذارید، مطمئن شوید که با صداقت همه فرم ها را پر می کند.

16- اینترنت را با کودکتان قسمت کنید. انگار که می خواهید برای کودکتان قصه بگویید، با این روش در بازی ها و نرم افزارها و فیلم هایی که می بیند، سهیم می شود، اجازه بدهید کودک درباره چیزهایی که می بینید با شما صحبت کند و شما هم با علاقه به حرف هایش گوش بدهید، انگار که به شنیدن آن علاقه مند هستید و از آن لذت می برید.

کودکتان را تشویق کنید تا بیشتر با شما از تجربیاتش بگوید و با جمله «از اینکه این صفحه رو به من نشون دادی» یا «چه خوب شد که پرسیدی» او را سر وجد بیاورید. با این رفتارهای مثبت کودک یاد می گیرد، همیشه درباره فضاهایی که تجربه می کند با شما صحبت کند.

سواستفاده جنسی در اینترنت
بیشتر سوءاستفاده های اینترنتی غیرفیزیکی شروع می شوند مثل گرفتن عکس های خصوصی از بچه ها و بعد از طریق تهدید و حق السکوت ممکن است به سوءاستفاده فیزیکی منجر شود. مثلا از کودک می خواهند جلوی دوبین با لباس نامناسب و یا حتی برهنه ژست بگیرد و برای آن ها بفرستد. نام این عمل تجاوز مجازی است. تجاوز مجازی ای که ممکن است به تجاوز فیزیکی هم ختم شود.

در این اقدامات معمولا فرد متجاوز از در دوستی با کودک وارد می شود و سعی می کند اعتماد او را جلب کند. آمار نشان می دهد که گزارش های مربوط به سوءاستفاده جنسی از کودکان به طور چشمگیری در بیشتر کشورها افزایش داشته و جرائم گزارش شده به پلیس، فقط بخش کوچکی از این جرائم را نشان می دهد. بنابراین بیش از قبل نظارت و کنترل والدین را در استفاده کودکان از اینترنت جدی و ضروری می کند.

کودکان در سنین مختلف از اینترنت چه استفاده هایی می کنند؟
5 تا 6 سالگی: این سن زمان مکاشفه کودکان است. یعنی دلشان می خواهد به هر چیزی سرک بکشند. به همین دلیل والدینی که مدام از اینترنت استفاده می کنند باید حواسشان به فرزندانشان باشد، یعنی بهتر است کمتر جلوی چشم او پشت رایانه بنشینند و سعی کنند اگر کودک سوالی درباره اینترنت و رایانه می پرسد به سادگی به او جواب بدهند.

7 تا 8 سالگی: شیطنت و پنهان کاری بچه ها کم کم از این سن شکل می گیرد. ممکن است به تنهایی و دور از چشم پدر و مادر وارد اتاق های گفت و گو و سایت هایی بشوند که مناسب سن و سالشان نیست. گزارش های فعالیت های آنلاین می تواند در طول این سنین، مفید باشد.

9 تا 12 سالگی: دوره قبل از نوجوانی، یعنی زمانی که بچه ها می خواهند از هر چیزی سر در بیاورند. باید به آن ها آموزش بدهید فقط از سایت ها و بازی های مخصوص کودکان 9 تا 12 سال استفاده کنند. همچنین والدین می توانند با استفاده از ابزارهای کنترلی، دسترسی به بعضی سایت ها و موضوعات را مسدود کنند.

13 تا 17 سالگی: نوجوانان در این سن همیشه مهارت بیشتری از والدین خود در استفاده از اینترنت و رایانه دارند، پس اینجا باید والدین باید نقش فال تری در هدایت نوجوانان برای استفاده از اینترنت داشته باشند... رعایت جدی قوانین که بین کودکان و والدین موافقت شده و مرور گزارش های فعالیت های آنلاین فرزندان بسیار مهم است.