افسردگی بعد از زایمان، علائم جسمی و روحی

دکتر حسن زاده افسردگی را شایع‌ترین علت مراجعه به روانپزشک‌ها دانست و اظهار کرد: افسردگی پس از زایمان از جمله اختلالات شایعی است که تعداد قابل توجهی از زنان پس از وضع حمل به آن دچار می‌شوند.

وی ادامه داد: افسردگی پس از زایمان نباید با اندوه پس از زایمان اشتباه گرفته شود. بیش از ۵۰ درصد از زنان به اندوه پس از زایمان مبتلا می‌شوند. دکتر حسن زاده درباره علائم اندوه پس از زایمان گفت: نخستین نشانه اندوه پس از زایمان این است که مادر یک هفته پس از وضع حمل، حساس شده و با بروز کوچکترین مسئله‌ای اشک‌هایش سرازیر می‌شود. وی ادامه داد: این عارضه، یک هفته به طول می‌انجامد و خود بدون نیاز به هیچ گونه درمانی بهبود می‌یابد. این روانپزشک اجتماعی، در ادامه بروز افسردگی پس از زایمان را حائز اهمیت عنوان و اظهار کرد: این عارضه سلامت مادر و نوزاد را تهدید می‌کند. این افسردگی یک تا دو ماه پس از زایمان تظاهر پیدا می‌کند.

وی درباره علائم جسمی و روحی افسردگی پس از زایمان توضیح داد: این فرد با علائمی چون احساس خستگی، کم اشتهایی و ضعف، غمگین بودن، گریه کردن و احساس ناتوانی در مدیریت خود و فرزندش بویژه در امر تغذیه و پرورش روبروست. دکتر حسن زاده ادامه داد: کسانی که افسرده هستند معمولا از کاه، کوه می‌سازند و همین امر انجام کارهای روزمره را برایشان سخت می‌کند. فرد در این حالت معمولا منزوی و بی‌حوصله می‌شود. گاها دچار اختلال خواب شده، احساس یاس و ناامیدی به سراغش می‌آید و به این خاطر که مادر نمی‌تواند به کودکش رسیدگی کند سلامت کودک را نیز به مخاطره می‌اندازد.

این روانپزشک اجتماعی افکار هذیانی و توهم آلودی را که در پی ایجاد افسردگی به وجود آمده و در برخی موارد ممکن است به خودکشی و حتی نوزادکشی زنان افسرده ختم شود را به مثابه زنگ خطری برای سلامت این مادر و نوزادش خواند و گفت: بعضا در صفحات حوادث روزنامه‌ها شاهد نشر اخباری هستیم که به عنوان مثال درآنها ذکر می‌شود «مادر، نوزاد بیست روزه خود را کشت» و از آن تحت عنوان جنایت مادر یاد می‌شود. در حالی که باید توجه کرد این اتفاق براثر یک اختلال روانپزشکی رخ داده و با مراجعه به روانپزشک قابل پیشگیری و درمان است. دکتر حسن زاده ادامه داد: البته دست زدن به این رفتارها، در بین همه زنانی که افسردگی پس از زایمان پیدا می‌کنند، عمومیت ندارد. این روانپزشک اجتماعی تاکید کرد: مادر جملاتی مانند «این زندگی دیگر فایده‌ای ندارد» یا «من به درد زندگی کردن نمی‌خورم» بر زبان می‌آورد نشانه‌های خوبی نیستند.

وی درباره پسیکوز یا اختلال شدید افسردگی پس از زایمان نیز توضیح داد: علاوه بر اندوه و افسردگی پس از زایمان، حالت دیگری نیز ممکن است اتفاق بیفتد که در آن هذیان و توهم مادر مشاهده می‌شود. هذیان باور غلطی است که با منطق همخوانی ندارد و توهم نیز درکی است بدون وجود محرک حسی. یعنی مادر صدایی می‌شنود در حالی که در واقع صدایی وجود ندارد. این صدا ممکن است به او دستور بدهد دست به اقدامات خطرناک بزند که از آن تحت عنوان «توهم شنوایی آمرانه» نام یاد می‌شود.

دکتر حسن زاده همچنین از لزوم حمایت خانواده از بیمار سخن گفته و افزود: اگر پدر و مادر بیمار و همسرش در کنارش باشند به او دلگرمی و اعتماد به نفس بدهند و روحیه‌اش را تقویت کنند پشت سر گذاشتن این دوره راحت‌تر خواهد بود. این روانپزشک اجتماعی درباره راهکارهای درمانی افسردگی پس از زایمان گفت: مراجعه به روانپزشک در این مورد لازم است. اغلب درمان دارویی ضد افسردگی به علاوه درمانهای غیردارویی چون روان درمانی‌های حمایتی و مشاوره‌ای برای این فرد در نظر گرفته می‌شود. استفاده از این داروها گاهی از ۶ ماه تا یک سال ضروری است.

دکتر حسن زاده در پاسخ به این پرسش که وضعیت سلامت روان این افراد پیش از بارداری چگونه بوده است، گفت: در بعضی موارد مشاهده شده است که مادر از دوران تجرد، افسردگی داشته است. به همین خاطر به دختران مجرد که دچار افسردگی هستند توصیه می‌شود قبل از ازدواج و حتی قبل از بارداری با پزشک خود مشورت کنند. وی در پایان به زنانی که دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند توصیه کرد: بدون هیچ گونه نگرانی، به پزشک مراجعه کنند و بدانند همیشه افرادی هستند که مایل اند به آنها کمک کنند.