آزمایش های دوران بارداری، صحت تست فیبرونکتین جنینی

تنها با توجه به علائم و معاینه لگن در مراحل اولیه زایمان زودرس، نمی‌توان به‌ طور قطع حدس زد که زایمان شروع شده است یا خیر. آزمایش فیبرونکتین جنینی (fFN) می‌تواند در این زمینه‌ به ما کمک کند تا از شروع زایمان زودرس مطلع شویم.

تست فیبرونکتین جنین

تست فیبرونکتین جنین نمیتواند با دقت زیاد به ما بگوید که زایمان شروع شده است، اما میتواند نشان دهد که علائم زایمانی هنوز اتفاق نیافتاده‌اند. یعنی این آزمایش عدم وقوع زایمان را بهتر از بروز علائم زایمانی نشان می‌دهد.

نتیجه آزمایش فیبرونکتین جنینی چگونه تعبیر می‌شود؟

نتیجه منفی تست فیبرونکتین جنین به این معناست که احتمال وقوع زایمان طی یک تا دو هفته آینده بسیار کم است. نتیجه مثبت تست فیبرونکتین جنین بر خلاف نتیجه منفی ، نمی تواند با قطعیت‌به ما بگوید که زایمان در حال شروع شدن است. بنابراین این تست بیشتر برای اطمینان از عدم وقوع زایمان در روزهای آینده کاربرد دارد. علاوه بر آزمایش فیبرونکتین جنینی در صورتی که زن باردار شک به‌شروع علائم زایمانی داشته باشد، می‌توان با استفاده از سونوگرافی وضعیت دهانه رحم را از نظر دیلاتاسون و افاسمان بررسی کرد. ( کوتاه تر و باز شدن دهانه رحم جهت خروج جنین) چنانچه هیچ تغییری در دهانه رحم مشاهده نشد، زایمان هنوز شروع نشده است.

انجام آزمایش فیبرونکتین جنینی چه کمکی‌ به ما می‌کند؟

نتیجه منفی تست فیبرونکتین جنین به‌ ما این اجازه را می‌دهد تا از مداخله و تجویز داروهای غیرضروری اجتناب کنیم. به عنوان مثال آنتی بیتویک برای پیشگیری از انتقال استپتوکوک گروه B و تزریق کورتیکواستروئید هایی نظیر بتامتازون که برای بلوغ سریع تر ریه های جنین استفاده می‌شود.

این دارو ها ممکن است در موارد زایمان های زودرس برای حفظ سلامت جنین به کار برده شوند. اما در صورتی که نتیجه آزمایش فیبرونکتین جنین منفی باشد و اطمینان حاصل کنیم که زایمان زودرس در حال وقوع نیست، لزومی‌به استفاده بی مورد از این دارو ها نیست.

نتیجه منفی تست فیبرونکتین جنین همچنین می‌تواند جلوی دستور استراحت مطلق و یا بستری شدن مادر در بیمارستان را بگیرد. گرچه استراحت مطلق طبق تحقیقات جدید هیچ تاثیری در جلوگیری از وقوع زایمان زودرس ندارد ، اما هنوز بسیاری از پرسنل کادر درمان آن را به زنان باردار در معرض خطر توصیه می‌کنند.

آزمایش فیبرونکتین جنینی چگونه انجام می شود؟

انجام این تست درست شبیه به انجام نمونه گیری پاپ اسمیر است. به وسیله یک دستگاه مخصوص معاینه ( اسپاکلوم ) نمونه ای از سطح دهانه رحم و ترشحات واژن گرفته می‌شود و میزان ماده خاصی را در آن اندازه گیری می‌کنند.

انجام نزدیکی و یا استفاده از ژل و پماد واژینال 24 ساعت قبل از انجام این آزمایش می تواند در نتیجه تست اختلال ایجاد کند. بنابراین توصیه می‌شود از 2 شب قبل از انجام تست از نزدیکی و استفاده از پماد واژینال پرهیز شود.

در آزمایشگاه میزان یک پروتئین به‌نام فیبرونکتین جنین اندازه گیری میشود. این پروتئین توسط غشاهای جنینی تولید شده و مانند یک چسب کیسه ای که جنین در آن قرار دارد را به دیواره رحم می‌چسباند.

میزان فیبرونکتین جنین در نیمه اول بارداری و نیز نزدیک به‌ زمان زایمان افزایش می‌ یابد. افزایش میزان این ماده و نیز نشت فیبرونکتین به بیرون از رحم ( به داخل واژن ) به‌خصوص بین هفته 22 تا 34 حاملگی می‌تواند نشان دهنده بروز زایمان زودرس باشد. با شروع انقباضات رحم و یا سوراخ شدن کیسه آمنیون ، چسبندگی بین کیسه و دیواره رحم از بین رفته و فیبرونکتین به داخل واژن ترشح می شود.

چه کسانی باید آزمایش فیبرونکتین جنینی را انجام دهند؟

زنانی که بین هفته ۲۲ تا ۳۴ بارداری هر گونه انقباض شدید و علائم زایمانی را تجربه کرده‌اند، بهتر است این تست را انجام دهند. توصیه می‌شود آزمایش فیبرونکتین جنین برای زنان در معرض خطر زایمان زودرس با فواصل دو هفته ای مدام تکرار شوند تا زمانی که بارداری به هفته ۳۴ ام برسد.

در صورتی که کیسه آب ( کیسه آمنیون ) پاره یا سوراخ شده باشد، دهانه رحم بیش از 3 سانتی متر باز شده باشد، خونریزی متوسط تا شدید واژینال وجود داشته باشد و یا سرکلاژ برای مادر باردار انجام شده باشد، انجام آزمایش فیبرونکتین جنینی هیچ ارزشی نداشته و نمی‌توان به‌نتیجه آن اعتماد کرد.

نتیجه آزمایش فیبرونکتین جنینی چه اطلاعاتی در اختیار می قرار می‌دهد؟

- اگر علائم زایمانی دارید
در صورتی که بین هفته ۲۴ تا ۳۴ بارداری علائم زایمان در شما مشاهده شده ، ۴ درصد احتمال دارد که طی ۲ هفته آینده دچار زایمان زودرس شوید. در صورتی که نتیجه تست fFN شما تحت این شرایط منفی باشد این احتمال به کمتر از ۱ درصد می‌رسد.
چنانچه با وجود علائم زایمان نتیجه تست fFN مثبت شود احتمال اینکه قبل از رسیدن به هفته 35 بارداری دچار زایمان زودرس شوید حدود 16 درصد خواهد بود.
- اگر هیچ یک از علائم زایمان را ندارید

در صورتی که زن باردار سابقه زایمان زودرس در بارداری قبلی خود را دارد اما اکنون هیچ علامتی مبنی بر شروع زایمان زودرس ندارد استفاده از تست فیبرونکتین جنینی مانند مورد بالا نمی تواند سودمند باشد ، اما جهت کسب اطمینان می توان بین هفته 22 تا 34 این آزمایش را برای زن باردار درخواست کرد.

در مجموع زن بارداری که فقط سابقه زایمان زودرس دارد و اکنون علائم زایمانی ندارد با احتمال 1 مورد از از هر 3 مورد ممکن است قبل از هفته 37 بارداری زایمان کند. تحقیقات نشان داده اند که این زنان با نتیجه fFN منفی با احتمال کمتر از 10 درصد دچار زایمان زودرس می شود.