مراقبت های لازم از نوزاد، نکات مهم
یکی از کارهای سخت اوایل دوران مادری، همین حمام کردن است. قبل از شروع این فرآیند مهم، باید مطمئن شد که همه چیز در دسترس است.
کوچک‌ترین و معمولی‌ترین کارهای زندگی برایم تبدیل شده به یک معما یا مسئله‌ای که باید یک‌جورهایی حلش کنم. جز چند تا چیزی که به غریزه یاد گرفته - مثل گریه کردن و مک زدن و دست و پا زدن - هیچ چیز بلد نیست.تازه با همان‌ها هم درست کنار نیامده؛ مثلا مک زدن. دائم باید به‌اش یادآوری کنی که سینه را چطور به دهان بگیرد که بتواند همه شیر را بمکد (کل هاله قهوه‌ای باید توی دهانش باشد). می‌گویند پسرها هم در این مورد عجول‌ترند و هم برای یادگیری صبر ندارند. او آن‌قدر شکننده و نازک است که حس می‌کنی اگر به‌اش دست بزنی، می‌شکند. همه اینها دست به دست هم می‌دهند که این کوچولوی تازه‌وارد، همه زندگی آدم را زیر و رو کند.همه چیز را باید تعطیل کنی و بکوشی از زبان عجیب و غریب این فسقلی و انواع گریه‌هایش، رمزگشایی کنی. کنار هم داشتن همه این دستورالعمل‌های ریز و درشت - که من و رامین برای جمع کردن‌شان کلی زحمت کشیده‌ایم - شاید به درد پدران و مادران آینده بخورد. امیدوارم وسط این هاگیر واگیر، فرصت کنم باز هم برایش بنویسم؛ توی همان ستون همیشگی! از خودش می‌ترسیدم عکس بگیرم؛ اینها عکس‌دوستم - مریم- و پسرش است که کمی بزرگ‌تر از پسر من است.
چطور حمامش کنم؟
یکی از کارهای سخت اوایل دوران مادری، همین حمام کردن است. قبل از شروع این فرایند مهم، باید مطمئن شد که همه چیز در دسترس است؛ از صابون و لیف گرفته تا حوله و... . یک تشت رختشویی معمولی - که روی یک چهارپایه کوتاه گذاشته شده - بهترین جا برای حمام کردن نوزاد است. اول باید دمای آب را با دست امتحان کرد، بعد بچه را باید طوری نگه داشت که سرش روی مچ دست تکیه کند و انگشتان همان دست، زیر بغل او را محکم بچسبد. با دست آزاد می‌توان لیف را روی بدن نوزاد کشید. روزهای اول، معمولا آدم می‌ترسد که نوزاد از دستش لیز بخورد، مخصوصا وقتی صابونی هم شده باشد؛ به همین خاطر شاید بد نباشد اوایل، بچه را روی زانو یا سطح یک میز کوتاه بگذاریم. برای خشک کردن بچه باید حوله نرمی به کار برد و آن را روی بدن بچه مالید. فقط کافی است خیلی ملایم حوله را روی بدن نوزاد فشار دهیم تا رطوبت پوست را به خود جذب کند.
چطور آروغش را بگیرم؟
از وظایف پدر و مادر محترم - به خصوص در ماه‌های اول تولد - که بچه طفلکی، «هر» را از «بر» تشخیص نمی‌دهد- این است که بعد از شیر خوردن، آروغ او را بگیرند. حکمتش هم این است که بچه بلد نیست سینه را کامل در دهانش بگیرد و همراه شیر، مقداری هوا هم می‌بلعد. این است که این هوای اضافه باید بعد از هر وعده شیر، از معده خارج شود. برای این کار، روش‌های زیادی وجود دارد که دو تای آنها را برای ثبت در تاریخ می‌آوریم؛ رایج‌ترین این روش‌ها- که همه بلدند - این است که بچه را بغل می‌کنیم، طوری که صورت بچه روی شانه‌مان باشد و دستمان را آرام پشت بچه می‌زنیم. روش دیگر این است که نوزاد را روی زانوی خود بنشانید؛ با یک دست از جلو او را نگه دارید و با دست دیگر آرام به پشت او ضربه بزنید. اگر تا ۵دقیقه اتفاقی نیفتاد، معلوم می‌شود نیازی به دفع آروغ نداشته و همه این برنامه‌ها سرکاری بوده است.
چطور شیشه شیرش را آماده کنم؟
البته اصل بر مصرف شیر مادر گرامی است (چه چیزی بهتر از آن؟) اما برای رفاه حال آنهایی که به هر دلیلی مجبور شده‌اند به این کار تن دردهند و به بچه‌هایشان با شیشه و بطری شیر بدهند، توصیه می‌کنیم به این نکته‌های «مادرانه» توجه کنند؛ بعد از اینکه بچه شیرش را خورد، تنبلی نکنید و همان موقع شیشه شیر را بشویید. اول سر پستانک، سرپیچ لاستیکی و بطری را از هم جدا کنید. بعد همه آنها را با آب گرم بشویید. با برس‌های شیشه‌شور و آب‌گرم، ذرات باقیمانده در جدار شیشه را پاک کنید. می‌توانید با خلال‌دندان ذرات گیرکرده در سوراخ پستانک را دربیاورید. در مرحله بعد، یک ظرف استیل را تا نصفه آب کنید و روی گاز بگذارید تا جوش بیاید. بعد همه اجزای شیشه و پستانک را در آن بگذارید تا 5دقیقه بجوشد. دیدید چقدر سخت بود؟ همان شیر خودتان را بدهید، راحت‌تر است.
چطور پوشکش را ببندم؟
بچه برای کوچک‌ترین احتیاجات‌اش به ما بزرگترها احتیاج دارد؛ گلاب به رویتان، برای اجابت مزاج هم. در چند ماهه اول زندگی، اوضاع دستگاه گوارش بچه طوری است که بلافاصله بعد از هر بار شیر خوردن، احتیاج به این عمل حیاتی دارد (به خصوص اگر شیر مادرش را بخورد). بنابراین پوشک بچه باید روزی چند بار عوض شود و این امر مهم هم به عهده پدر و مادر است.درها در این میان، نقش خیلی مهمی دارند چون به این ترتیب، با زیروبم مراقبت از فرزند - از همان ابتدا - آشنا می‌شوند! (باور کنید از خودم در نیاوردم، این را توی کتاب‌ها نوشته‌اند؛ حتی گفته‌اند این کار باعث تقویت روابط پدرها، به خصوص با پسرهایشان می‌شود). یک زیرانداز با یک لایه پلاستیک، چیزی است که برای هر بار تعویض پوشک یا کهنه بچه، باید از آن استفاده کرد.بچه را به پشت، روی آن می‌خوابانیم و در حالی که به چشم‌هایش نگاه می‌کنیم، شلوارش را درمی‌آوریم و گره لاستیکی یا چسب پوشک را هم باز می‌کنیم.حالا باید مچ‌های پای بچه را با یک دست بگیریم و نشیمنگاه‌اش را به آرامی از روی زمین بلند کنیم.با دست دیگر، کهنه و لاستیکی کثیف را از زیر بدنش بیرون می‌آوریم و کودک را با دستمال مرطوب تمیز می‌کنیم یا با آب می‌شوییم. حالا باید چند لحظه به بچه بیچاره که لای پوشک ساندویچ شده، کمی فرصت دست و پا زدن آزادانه بدهیم. لاستیکی و پوشک تمیز را پهن کرده و همان مراحل را برعکس، تکرار می‌کنیم.
وقتی گریه می‌کند، چه کار کنم؟
اما گریه کردن؛ تنها وسیله ارتباطی نوزاد با اطراف‌اش؛ آن هم در دوره‌ای که دارد از آن دنیای تنهایی داخل رحم، خودش را با دنیای پرحادثه ما عادت می‌دهد. تا 3ماه اول، دلیل این گریه‌ها همین است ولی اصولا می‌توانیم چند دلیل برای گریه نوزاد پیدا کنیم؛ اول، گرسنگی.از همان اول باید شروع کرد به تشخیص عادت‌ها و علایق نوزاد. این‌طوری خیلی زود می‌شود فهمید که هر چند وقت به چند وقت باید به او شیر داد. قانون مهم؛ اگر بچه به مدت 15دقیقه یا بیشتر گریه کند و از آخرین نوبت شیر‌خوردن‌اش، بیشتر از 2ساعت گذشته باشد، باید به او شیر داد(ضرر که ندارد). دوم، دل‌درد. در اینجا باید به همان قضیه آروغ گرفتن بچه فکر کرد. سوم، خیس شدن کهنه و پوشک. چهارم، خستگی. بله درست شنیدید؛ستگی. خب، بچه هم آدم است، خسته می‌شود؛ از مهمانی، محیط شلوغ و حتی بازی و سر و صدا. در این حالت، آن‌قدر خسته است که شاید خوابش هم نبرد. شاید بهتر باشد بگذاریم کمی گریه کند یا در محیط آرام و خلوتی استراحت کند تا بعد برای خواب آماده شود.
چطور لباسش را بپوشانم؟
ابتدا لباس را در دست خودتان جمع کنید و قسمت پشتی آن را در پشت سر کودک قرار دهید. بعد کمی یقه لباس را بکشید و با یک حرکت آرام و نرم، قسمت جلوی آن را از روی صورت کودک عبور دهید تا زیر چانه کودک قرار بگیرد. در این هنگام باید طوری با انگشتان یقه را بکشید و گشاد کنید که در تماس با صورت کودک قرار نگیرد چون کشیده شدن لباس روی صورتش باعث ناراحتی او خواهد شد. بعد از این کار، آرام سر کودک را بلند کنید و قسمت پشتی لباس را هم پایین بکشید تا کاملا دور تا دور گردن قرار گیرد.سرانجام باید انگشتان خود را از نوک آستین وارد آن کنید و دست نوزاد را به‌آرامی در دست خود بگیرید و از آستین خارج کنید. اگر دکمه‌ای هم هست، مسلما آن را خواهید بست.در صورتی که می‌خواهید لباس سرهمی تن کودک کنید، باید به خاطر داشته باشید که پس از اینکه سرهمی را به صورت باز روی زمین گذاشتید و کودک را روی آن قرار دادید، حتما اول پاهای کودک را بپوشانید و بعد دست‌هایش را. اگر این کار برعکس انجام شود، باعث کشیده شدن لباس و ناراحتی کودک خواهد شد.هنگامی که می‌خواهید لباس‌های کودک را از تنش درآورید، در صورت یقه‌دار بودن لباس، ابتدا یکی یکی دست‌ها را از آستین خارج کرده و سپس یقه را در دست گرفته و از جلوی صورت کودک به آرامی رد کنید. پس از آن، قسمت پشتی لباس را از زیر سر کودک خارج کنید.
چطور بخوابد؟
اکثر بچه‌ها از همان ابتدا، با دمرو (به روی شکم) خوابیدن راحت‌ترند؛ به خصوص آنهایی که دائم دل‌درد می‌گیرند. به نظر می‌رسد این وضعیت - یعنی فشار بر شکم - درد ناشی از گاز و نفخ را کم می‌کند اما به گفته دانشمندان، به پشت خوابانیدن بچه2 اشکال دارد؛ یکی اینکه اگر بچه استفراغ کند - که در این دوران شایع هم هست - ممکن است مواد استفراغ‌شده، وارد گلویش شده و باعث خفگی شود.اشکال دیگر این است که بچه معمولا سرش را به یک طرف برمی‌گرداند که این باعث می‌شود در سال‌های اول زندگی، کله بچه شکل نامتقارن به خودش بگیرد که البته در سال‌های بعد برطرف می‌شود. اما بهترین روش به پهلو خواباندن است که هم خطر خفگی ندارد و هم با چپ و راست کردن جهت سر، می‌شود جلوی تغییر شکل سر بچه را گرفت.
چطور حمامش کنم؟
یکی از کارهای سخت اوایل دوران مادری، همین حمام کردن است. قبل از شروع این فرایند مهم، باید مطمئن شد که همه چیز در دسترس است؛ از صابون و لیف گرفته تا حوله و... . یک تشت رختشویی معمولی - که روی یک چهارپایه کوتاه گذاشته شده - بهترین جا برای حمام کردن نوزاد است. اول باید دمای آب را با دست امتحان کرد، بعد بچه را باید طوری نگه داشت که سرش روی مچ دست تکیه کند و انگشتان همان دست، زیر بغل او را محکم بچسبد. با دست آزاد می‌توان لیف را روی بدن نوزاد کشید. روزهای اول، معمولا آدم می‌ترسد که نوزاد از دستش لیز بخورد، مخصوصا وقتی صابونی هم شده باشد؛ به همین خاطر شاید بد نباشد اوایل، بچه را روی زانو یا سطح یک میز کوتاه بگذاریم. برای خشک کردن بچه باید حوله نرمی به کار برد و آن را روی بدن بچه مالید. فقط کافی است خیلی ملایم حوله را روی بدن نوزاد فشار دهیم تا رطوبت پوست را به خود جذب کند.
چطور آروغش را بگیرم؟
از وظایف پدر و مادر محترم - به خصوص در ماه‌های اول تولد - که بچه طفلکی، «هر» را از «بر» تشخیص نمی‌دهد- این است که بعد از شیر خوردن، آروغ او را بگیرند. حکمتش هم این است که بچه بلد نیست سینه را کامل در دهانش بگیرد و همراه شیر، مقداری هوا هم می‌بلعد. این است که این هوای اضافه باید بعد از هر وعده شیر، از معده خارج شود. برای این کار، روش‌های زیادی وجود دارد که دو تای آنها را برای ثبت در تاریخ می‌آوریم؛ رایج‌ترین این روش‌ها- که همه بلدند - این است که بچه را بغل می‌کنیم، طوری که صورت بچه روی شانه‌مان باشد و دستمان را آرام پشت بچه می‌زنیم. روش دیگر این است که نوزاد را روی زانوی خود بنشانید؛ با یک دست از جلو او را نگه دارید و با دست دیگر آرام به پشت او ضربه بزنید. اگر تا ۵دقیقه اتفاقی نیفتاد، معلوم می‌شود نیازی به دفع آروغ نداشته و همه این برنامه‌ها سرکاری بوده است.
چطور شیشه شیرش را آماده کنم؟
البته اصل بر مصرف شیر مادر گرامی است (چه چیزی بهتر از آن؟) اما برای رفاه حال آنهایی که به هر دلیلی مجبور شده‌اند به این کار تن دردهند و به بچه‌هایشان با شیشه و بطری شیر بدهند، توصیه می‌کنیم به این نکته‌های «مادرانه» توجه کنند؛ بعد از اینکه بچه شیرش را خورد، تنبلی نکنید و همان موقع شیشه شیر را بشویید. اول سر پستانک، سرپیچ لاستیکی و بطری را از هم جدا کنید. بعد همه آنها را با آب گرم بشویید. با برس‌های شیشه‌شور و آب‌گرم، ذرات باقیمانده در جدار شیشه را پاک کنید. می‌توانید با خلال‌دندان ذرات گیرکرده در سوراخ پستانک را دربیاورید. در مرحله بعد، یک ظرف استیل را تا نصفه آب کنید و روی گاز بگذارید تا جوش بیاید. بعد همه اجزای شیشه و پستانک را در آن بگذارید تا 5دقیقه بجوشد. دیدید چقدر سخت بود؟ همان شیر خودتان را بدهید، راحت‌تر است.
چطور پوشکش را ببندم؟
بچه برای کوچک‌ترین احتیاجات‌اش به ما بزرگترها احتیاج دارد؛ گلاب به رویتان، برای اجابت مزاج هم. در چند ماهه اول زندگی، اوضاع دستگاه گوارش بچه طوری است که بلافاصله بعد از هر بار شیر خوردن، احتیاج به این عمل حیاتی دارد (به خصوص اگر شیر مادرش را بخورد). بنابراین پوشک بچه باید روزی چند بار عوض شود و این امر مهم هم به عهده پدر و مادر است.درها در این میان، نقش خیلی مهمی دارند چون به این ترتیب، با زیروبم مراقبت از فرزند - از همان ابتدا - آشنا می‌شوند! (باور کنید از خودم در نیاوردم، این را توی کتاب‌ها نوشته‌اند؛ حتی گفته‌اند این کار باعث تقویت روابط پدرها، به خصوص با پسرهایشان می‌شود). یک زیرانداز با یک لایه پلاستیک، چیزی است که برای هر بار تعویض پوشک یا کهنه بچه، باید از آن استفاده کرد.بچه را به پشت، روی آن می‌خوابانیم و در حالی که به چشم‌هایش نگاه می‌کنیم، شلوارش را درمی‌آوریم و گره لاستیکی یا چسب پوشک را هم باز می‌کنیم.حالا باید مچ‌های پای بچه را با یک دست بگیریم و نشیمنگاه‌اش را به آرامی از روی زمین بلند کنیم.با دست دیگر، کهنه و لاستیکی کثیف را از زیر بدنش بیرون می‌آوریم و کودک را با دستمال مرطوب تمیز می‌کنیم یا با آب می‌شوییم. حالا باید چند لحظه به بچه بیچاره که لای پوشک ساندویچ شده، کمی فرصت دست و پا زدن آزادانه بدهیم. لاستیکی و پوشک تمیز را پهن کرده و همان مراحل را برعکس، تکرار می‌کنیم.
وقتی گریه می‌کند، چه کار کنم؟
اما گریه کردن؛ تنها وسیله ارتباطی نوزاد با اطراف‌اش؛ آن هم در دوره‌ای که دارد از آن دنیای تنهایی داخل رحم، خودش را با دنیای پرحادثه ما عادت می‌دهد. تا 3ماه اول، دلیل این گریه‌ها همین است ولی اصولا می‌توانیم چند دلیل برای گریه نوزاد پیدا کنیم؛ اول، گرسنگی.از همان اول باید شروع کرد به تشخیص عادت‌ها و علایق نوزاد. این‌طوری خیلی زود می‌شود فهمید که هر چند وقت به چند وقت باید به او شیر داد. قانون مهم؛ اگر بچه به مدت 15دقیقه یا بیشتر گریه کند و از آخرین نوبت شیر‌خوردن‌اش، بیشتر از 2ساعت گذشته باشد، باید به او شیر داد(ضرر که ندارد). دوم، دل‌درد. در اینجا باید به همان قضیه آروغ گرفتن بچه فکر کرد. سوم، خیس شدن کهنه و پوشک. چهارم، خستگی. بله درست شنیدید؛ستگی. خب، بچه هم آدم است، خسته می‌شود؛ از مهمانی، محیط شلوغ و حتی بازی و سر و صدا. در این حالت، آن‌قدر خسته است که شاید خوابش هم نبرد. شاید بهتر باشد بگذاریم کمی گریه کند یا در محیط آرام و خلوتی استراحت کند تا بعد برای خواب آماده شود.
چطور لباسش را بپوشانم؟
ابتدا لباس را در دست خودتان جمع کنید و قسمت پشتی آن را در پشت سر کودک قرار دهید. بعد کمی یقه لباس را بکشید و با یک حرکت آرام و نرم، قسمت جلوی آن را از روی صورت کودک عبور دهید تا زیر چانه کودک قرار بگیرد. در این هنگام باید طوری با انگشتان یقه را بکشید و گشاد کنید که در تماس با صورت کودک قرار نگیرد چون کشیده شدن لباس روی صورتش باعث ناراحتی او خواهد شد. بعد از این کار، آرام سر کودک را بلند کنید و قسمت پشتی لباس را هم پایین بکشید تا کاملا دور تا دور گردن قرار گیرد.سرانجام باید انگشتان خود را از نوک آستین وارد آن کنید و دست نوزاد را به‌آرامی در دست خود بگیرید و از آستین خارج کنید. اگر دکمه‌ای هم هست، مسلما آن را خواهید بست.در صورتی که می‌خواهید لباس سرهمی تن کودک کنید، باید به خاطر داشته باشید که پس از اینکه سرهمی را به صورت باز روی زمین گذاشتید و کودک را روی آن قرار دادید، حتما اول پاهای کودک را بپوشانید و بعد دست‌هایش را. اگر این کار برعکس انجام شود، باعث کشیده شدن لباس و ناراحتی کودک خواهد شد.هنگامی که می‌خواهید لباس‌های کودک را از تنش درآورید، در صورت یقه‌دار بودن لباس، ابتدا یکی یکی دست‌ها را از آستین خارج کرده و سپس یقه را در دست گرفته و از جلوی صورت کودک به آرامی رد کنید. پس از آن، قسمت پشتی لباس را از زیر سر کودک خارج کنید.
چطور بخوابد؟
اکثر بچه‌ها از همان ابتدا، با دمرو (به روی شکم) خوابیدن راحت‌ترند؛ به خصوص آنهایی که دائم دل‌درد می‌گیرند. به نظر می‌رسد این وضعیت - یعنی فشار بر شکم - درد ناشی از گاز و نفخ را کم می‌کند اما به گفته دانشمندان، به پشت خوابانیدن بچه2 اشکال دارد؛ یکی اینکه اگر بچه استفراغ کند - که در این دوران شایع هم هست - ممکن است مواد استفراغ‌شده، وارد گلویش شده و باعث خفگی شود.اشکال دیگر این است که بچه معمولا سرش را به یک طرف برمی‌گرداند که این باعث می‌شود در سال‌های اول زندگی، کله بچه شکل نامتقارن به خودش بگیرد که البته در سال‌های بعد برطرف می‌شود. اما بهترین روش به پهلو خواباندن است که هم خطر خفگی ندارد و هم با چپ و راست کردن جهت سر، می‌شود جلوی تغییر شکل سر بچه را گرفت.
منبع:
وب سایت مام
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼