عروسک بازی کودکان، اهداف و انواع آن (۱)

کودک به‌ وسیلۀ عروسک بازی احساسات، ناکامی‌ها، اضطراب‌ها و ترس‌های‌خود را بیان میدارد.

بازی برای کودکان، همانند سخن گفتن است برای بزرگسالان. بازی وسیله ای است برای‌بیان احساسات، کشف روابط و ارضای خود. کودک به‌وسیلۀ عروسک بازی احساسات، ناکامی‌ها، اضطراب‌ها و ترس‌های‌خود را بیان میدارد. بچه‌ها به‌ویژه دختران، از همان دوران کودکی برای عروسک‌های خود نقش مادر را ایفا می‌کنند.

این بازی خیلی زود آغاز می‌شود و عروسک به‌عنوان نماد نوزاد، تقریباً همیشه، به وسیلۀ دختران به‌کار میرود. گاه دیده میشود که مادر برای طفل خود عروسک میسازد و این شاید به آن معنا باشد که مادر میخواهد به دختر خود هرچه زودتر مادری را بیاموزد.

کودک در واقع همان رفتاری را که مادرش با او دارد، با عروسک خود در پیش می‌گیرد. چنانچه مادر به او مهر بورزد، او نیز این محبت را به کودک خود که همان عروسک باشد، منعکس خواهد کرد و برعکس، اگر پدر و مادر به او سخت بگیرند، یا گاهی اوقات او را کتک بزنند، او نیز همانگونه واکنش نشان خواهد داد.

اغلب اتفاق می‌افتد زمانی که کودکی عروسکهای‌خود را دعوا میکند و یا کتک میزند، عین رفتار مادرش را به هنگام تنبیه او تقلید میکند.

اهداف و فواید عروسک بازی

- عروسک بازی وسیلۀ بسیار مناسبی برای بیان احساسات، آرزوها و تمایلات مکنون (پنهان شده) کودک است. برای مثال، کودکی که مادرش او را تنبیه کرده است عروسک‌خود را تنبیه و با او سروصدا می‌کند.

- عروسک‌ها به کودکان اجازه میدهند که به دنیای وهم و خیال وارد شوند. کودکان، علاوه بر اینکه احساس لذت و شادمانی می‌کنند، می‌توانند به‌حیطۀ هر موضوعی از زندگی که احساس می کنند وارد بشوند.

- کودک با عروسک بازی، انتظارات و توقعات‌خود را از پدر و مادر مطرح می کند.

- عروسک‌ها در واقع سخنگوی کودک هستند و هیچگونه مشکلی برای کودک ایجاد نمیکنند. او میتواند از این طریق احساسات خود مثل ترس، خشم، محبت و حسادت خویش را نسبت به پدر و مادر، خواهران و برادران خود آشکار کند.

مثلاً کودکی که از دست پدرش عصبانی و خشمگین است، میتواند به عروسکی که نقش پدر را به او داده است، آسیب برساند و آن را به‌زمین بکوبد.

- کودک به‌عروسک خویش محبت میکند و گاهی که مریض میشود او را به دکتر میبرد، به او آمپول تزریق می‌کند و بدین ترتیب، ترس از آمپول زدن تا حدودی در او می‌ریزد. او برای عروسکش لالایی میخواند و با کالسکه‌ای که دارد او را می‌خواباند، به‌اعضای خانواده و بچه‌های دیگر می‌گوید ساکت باشید، بچه مریض است و خوابش برده، همۀ این بازیها برای رشد شخصیت و آیندۀ کودک مفید و سازنده است.

- استفاده از عروسک راهی مناسب برای به‌حرف کشاندن کودکان کمرو و خجالتی است. کودکان، بدون آنکه از حضور در جمع دچار احساس خجالت شوند، میتوانند خود را پشت صحنه مخفی سازند و از زبان عروسک‌هایی که به بازی مشغول‌اند سخن بگویند.

- کودک با اسباب بازی خانۀ عروسکی، نقش مردم روستا را برعهده می‌گیرد و به بازی می‌پردازد و در ضمنِ ایفای چنین نقشی، مفاهیم و اطاعات زیادی راجع به روستا می‌آموزد.

- کودک به‌وسیلۀ اسباب بازی‌ها، به‌ویژه خانۀ عروسکی، کودک ناخودآگاه خود را آشکار میکند. پیاژه به نمونۀ کودکی استناد می‌کند که به برادر کوچک خود حسادت می‌ورزد.

این کودک وقتی با دو عروسک خود بازی میکند، ممکن است عروسک کوچکتر را به مسافرت دور و درازی بفرستد، درحالیکه عروسک بزرگتر در خانه، با اسودگی پیش مادرش باقی بماند. در این بازی، کودک ممکن است از آرزوی خود - خلاص از دست برادر کوچک - هشیارانه مطلع نباشد. این نوعی بازی جبرانی است.

- عروسک در خانۀ عروسکی یکی از ابزارهای اساسی اتاق بازی درمانی است. کودک به‌وسیلۀ خانۀ عروسکی و نقشی که هر یک از عروسک ها برعهده دارند، خشم، نفرت، کینه و حسادت خود را نشان میدهد.

کودکان ممکن است با گِل شکلهای مختلفی مانند عروسک، مجسمه های کوچک انسان و حیوان را بسازند، صورت را چین دار کنند تا نشان‌دهندۀ نگرانی باشد، یا ممکن است عروسک را ببوسند و یا به آن ضربه بزنند.

مثلاً کودک ناسازگاری که به اتاق بازی آمده بود، پس از مدتی پسر، عروسکی را که نماد پدر بود، برداشت و داخل جعبۀ شنی چال کرد و ماشین کمپرسی پر از شن را از روی او می برد و به این طریق خشم و تنفر خویش را از پدر اعلام میداشت و از او انتقام می‌گرفت...

منبع: کودک آنلاین