علائم تشنج کودکان/ اقدامات اولیه در تشنج کودکان، نشانه ها را دریابید

صرع در کودکان وضعیتی است که باعث تشنج می‌شود، بنابراین لازم است با سایر علائم صرع و اقدامات اولیه در تشنج کودکان آشنا باشید.

در این مقاله می‌خوانید: 

• صرع در کودکان چیست؟
• اولین علائم صرع در کودک چیست؟
• علائم صرع در کودکان از چه سنی شروع می شود؟
• علت صرع در کودکان چیست؟
• عوامل خطر صرع در کودکان چیست؟
• عوارض صرع در کودکان چیست؟
• آیا صرع در کودکان خطرناک است؟
• تشخیص صرع در کودکان چگونه است؟
• درمان صرع در کودکان
• آنچه باید در مورد داروهای صرع بدانید
• عوارض جانبی داروهای تشنج کودکان
• اقدامات اولیه تشنج کودکان (در صورت علائم تشنج کودکان)
• اقدامات اولیه تشنج کودکان، نکات ایمنی آب 
• چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
• چه زمانی باید با اورژانس تماس بگیرید؟
• خلاصه

صرع در کودکان چیست؟

صرع در کودکان وضعیتی است که باعث تشنج می‌شود و زمانی اتفاق می‌افتد که فعالیت الکتریکی تنظیم نشده در مغز کودک وجود داشته باشد. تشنج در کودکان ممکن است باعث حرکات موقت و کنترل نشده عضلانی و از دست دادن هوشیاری شود. برخی از کودکان ممکن است به فضا خیره شوند و تا پایان تشنج سردرگم و گیج باشند.

در حالی که صرع باعث تشنج می‌شود، اما همه تشنج‌ها نتیجه صرع نیستند.

اولین علائم صرع در کودک چیست؟

تشنج، علامت اصلی صرع در کودکان است. برخی از اولین علائم تشنج ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن آگاهی
• گیجی
• خیره شدن به یک فضای خالی 
• تغییرات در شنوایی، بینایی، چشایی یا بویایی 
• احساس ناخوشی مانند ناراحتی معده یا تغییر دمای بدن
• تشنج می‌تواند به سرعت و گاهی اوقات بدون هیچ نشانه‌ای اتفاق بیفتد.

علائم صرع در کودکان در طول تشنج فقط چند دقیقه طول می‌کشد و شامل موارد زیر است:

• از دست دادن هوشیاری یا غش کردن
• حرکات کنترل نشده عضلانی، تکان دادن یا انقباض یا حرکات تکراری یک عضو بدن
• ناتوانی در صحبت کردن
• ضربان قلب سریع
• تنفس سریع

تشنج ها می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت به نظر برسند و همیشه شامل حرکات عضلانی کنترل‌نشده نیستند. 

پس از تشنج، کودک ممکن است احساس خستگی کند یا نسبت به اتفاقی که افتاده سردرگم باشد. حتی ممکن است هیچ خاطره‌ای از وقوع تشنج نداشته باشد. پس از تشنج، سردرد شایع است.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص اطفال

علائم صرع در کودکان از چه سنی شروع می شود؟

سن شروع صرع در کودکان بسته به نوع صرع، متفاوت است. برخی از علائم در دوران نوزادی و برخی دیگر در سنین مدرسه یا نوجوانی شروع می‌شوند.

علت صرع در کودکان چیست؟

فعالیت الکتریکی کنترل‌نشده در مغز کودک باعث صرع می‌شود. الکتریسیته از بین سلول‌های مغز عبور و به سلول‌ها در برقراری ارتباط کمک می‌کند. گاهی اوقات، الکتریسیته بین سلول‌ها نامنظم می‌شود و به طور موقت پیام‌های ارسال شده بین سلول‌های مغز را تغییر می‌دهد. این بی نظمی باعث علائم موقت تشنج می‌شود.

علل احتمالی صرع در کودکان عبارتند از:

• ضربه به سر یا آسیب مغزی
• عوارض ناشی از زایمان (آسیب هنگام زایمان)
• عفونت (مانند مننژیت یا آنسفالیت)
• ناهنجاری در نحوه شکل‌گیری مغز قبل از تولد
• ژنتیک

گاهی اوقات، هیچ دلیل مشخصی برای صرع وجود ندارد و می‌تواند به صورت پراکنده یا تصادفی رخ دهد. 

بیشتر بخوانید: راه تشخیص بیماری های ژنتیکی در نوزادان

عوامل خطر صرع در کودکان چیست؟

اگر فرزند شما شرایط زیر را دارد، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به صرع باشد:

• سابقه خانوادگی صرع (مستعد ژنتیکی)
• سابقه آسیب مغزی تروماتیک
• سابقه عفونت مغزی
• سایر مسائل یا شرایط عصبی

اگر متوجه علائم تشنج شدید، کودک را به مکانی امن ببرید و او را از وسایل خطرناک مانند سطوح سخت، اشیاء تیز یا سنگین یا چیزهایی که ممکن است سقوط کنند، دور کنید. 

عوارض صرع در کودکان چیست؟

صرع در کودکان می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی آن‌ها تاثیر بگذارد. عوارض شایع صرع در کودکان عبارتند از:

• آسیب جسمی
• ترس از تشنج در آینده
• اختلالات خواب
• عزت نفس پایین
• عدم تمرکز
• افسردگی و اضطراب

صدمات در هنگام تشنج شایع هستند، به ویژه اگر کودک هوشیاری خود را از دست بدهد و بیفتد. اگر متوجه علائم تشنج شدید، کودک را به مکانی امن ببرید و او را از وسایل خطرناک مانند سطوح سخت، اشیاء تیز یا سنگین یا چیزهایی که ممکن است سقوط کنند، دور کنید. در هنگام تشنج، چیزی نرم، مانند یک پیراهن یا ژاکت، زیر سر او قرار بدهید و سعی نکنید که او را نگه دارید یا بدنش را از حرکت بازدارید. تشنج باید فقط چند دقیقه طول بکشد. از پزشک بپرسید که چگونه باید با تشنج‌هایی که بیش از پنج دقیقه طول می‌کشد، مقابله کنید.

بیشتر بخوانید: نشانه های افسردگی در کودکان چیست؟

آیا صرع در کودکان خطرناک است؟

برخی از انواع صرع شدیدتر هستند و علائم می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. عوارض شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکلات رشد شناختی (ناتوانی ذهنی)
• تشنج مداوم یا پشت سر هم بدون زمان کافی برای بهبودی بین آن‌ها
• آسیب مغزی یا مرگ

تشخیص صرع در کودکان چگونه است؟

پزشک برای تشخیص صرع در کودکان، آزمایش‌های زیر را انجام می‌دهد: 

• معاینه فیزیکی
• معاینه عصبی
• آزمایش خون
• تست‌های تصویربرداری
• الکتروانسفالوگرام

آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد چه چیزی باعث تشنج کودک شده است. تشخیص صرع ممکن است زمان ببرد و معمولا یک شبه اتفاق نمی‌افتد.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با مراکز آزمایشگاه

درمان صرع در کودکان

درمان صرع در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروهایی برای پیشگیری از تشنج: داروهای ضد تشنج فقط علائم صرع و دفعات تشنج را درمان می‌کنند نه علت آن را. این داروها در جلوگیری از بی‌نظمی‌های الکتریکی که باعث تشنج می‌شوند، موثرند. بسیار مهم است که کودک داروهای خود را طبق تجویز پزشک مصرف کند.
• جراحی: اگر داروها موثر نباشند، پزشک ممکن است جراحی تخصصی مغز را برای برطرف کردن علت صرع کودک توصیه کند.
• کار گذاشتن دستگاه‌های پزشکی: دستگاه‌های پزشکی از فناوری پیشرفته برای کمک به فرزندتان در مدیریت علائم صرع استفاده می‌کنند. 
• رژیم کتوژنیک: برای برخی از کودکان مبتلا به صرع، ممکن است رژیم کتوژنیک مفید باشد. این برنامه غذایی پرچرب و کم‌کربوهیدرات بهتر است توسط پزشک نظارت شود. 

آنچه باید در مورد داروهای صرع بدانید

اگر کودک داروی صرع مصرف می‌کند، مطمئن شوید که دارو را به درستی مصرف می‌کند. به موارد زیر توجه کنید:

• برنامه مصرف داروها را یاد بگیرید. (مثل دوز و تعداد دفعات دارو)
• از پزشک بپرسید که اگر یک دوز دارو فراموش شد،چه کاری باید انجام دهید.
• از پزشک بپرسید که آیا هر یک از داروها نیاز به آزمایش خون دارند.
• از عوارض جانبی احتمالی داروها و اقداماتی که باید در مورد آن‌ها انجام دهید آگاه باشید. 
• از پزشک بپرسید که اگر کودک بیمار شد یا تب کرد، چه کاری انجام دهید. تب گاهی باعث تشنج می‌شود.
• مطمئن شوید که معلمان مدرسه فرزندتان می‌دانند که او داروی صرع مصرف می‌کند.
• مطمئن شوید که معلمان مدرسه می‌دانند در هنگام تشنج کودک، چه کارهایی باید انجام بدهند. 

​بیشتر بخوانید: تغذیه کودک بعد از استفراغ، نکات مهم

عوارض جانبی داروهای تشنج کودکان

عوارض جانبی احتمالی داروهای تشنج کودکان از دارویی به دارویی دیگر متفاوت است، اما برخی از داروهای ضد تشنج ممکن است عوارض زیر را ایجاد کنند:

• خواب‌آلودگی
• تغییرات در عملکرد کبد یا عملکرد مغز استخوان کودک 
• بثورات پوستی
• ناراحتی معده
• تغییرات در اشتها

اقدامات اولیه تشنج کودکان (در صورت علائم تشنج کودکان)

هنگام مراقبت از کودک مبتلا به صرع (در صورت علائم تشنج کوکان) اقدامات اولیه تشنج کودکان را در نظر بگیرید: 

• از کودک خود بخواهید هنگام بازی یا شرکت در ورزش از تجهیزات ایمنی استفاده کند. 
• در طول ورزش، زمان بازی و فعالیت‌های کودک بر او نظارت کنید. مراقبان و معلمان کودک باید از وضعیت پزشکی او (ابتلا به صرع) آگاه باشند و بدانند در صورت بروز تشنج چه کاری باید انجام دهند.
• اگر فرزند شما نوجوان است و صرع دارد، قبل از اینکه به او اجازه رانندگی بدهید، با پزشک او مشورت کنید. 
• کودک نباید در بالای تخت دوطبقه بخوابد. از سایر خطرات مربوط به ارتفاعات، مثلا صخره‌نوردی یا بالای درخت رفتن آگاه باشید.

بیشتر بخوانید: علت کبودی بدن کودکان، نشانه ای از بیماری خونی

اقدامات اولیه تشنج کودکان، نکات ایمنی آب 

اگر از کودک مبتلا به صرع مراقبت می‌کنید، نکات ایمنی را در ارتباط با آب در نظر بگیرید:

• به دلایل ایمنی، درهای حمام را باز نگه دارید. به بقیه اعضای خانواده در مورد نیاز فرزندتان به حریم خصوصی در حمام آموزش دهید.
• کودک را هر زمان که در نزدیک آب است، چه در خانه و چه بیرون، تحت نظر داشته باشید. این شرایط شامل وان حمام و استخرهای حیاط است. اجازه ندهید کودک مبتلا به صرع به تنهایی شنا کند.
• تخلیه وان حمام را بررسی کنید تا مطمئن شوید که به درستی کار می‌کند.
• آب داخل وان را در سطوح پایین نگه دارید.
• دمای آب را پایین نگه دارید تا از سوختن کودک جلوگیری شود.
• برای کودکان بزرگ‌تر یک صندلی دوش یا صندلی وان نصب کنید. نصب بند ایمنی برای صندلی، بسیار مفید است.
• تمام وسایل برقی را از سینک یا وان حمام دور نگه دارید.
• اگر کودک هنگام شنا دچار تشنج شد، هر چه زودتر او را از آب خارج و تنفس و نبض او را بررسی کنید. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در صورت موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:

• تشنج‌های مکرر
• عوارض جانبی داروهای ضد تشنج
• افسردگی یا اضطراب
• تاخیر در رسیدن به نقاط عطف رشد برای سن کودک

چه زمانی باید با اورژانس تماس بگیرید؟

در شرایط زیر با اورژاس تماس بگیرید:

• اولین تشنج کودک
• آسیب به کودک در هنگام تشنج 
• تشنج بیش از پنج دقیقه 
• تشنج‌های پشت هم 
• پاسخ ندادن کودک بیش از 10 تا 15 دقیقه پس از توقف تشنج 
• طول کشیدن بهبودی پس از تشنج بیش از 30 دقیقه پس از پایان تشنج

بیشتر بخوانید: پایین آوردن تب کودک، روش‌های کارآمد

خلاصه

صرع در کودکان وضعیتی است که باعث تشنج می‌شود. عفونت (مانند مننژیت یا آنسفالیت)، ناهنجاری در نحوه شکل‌گیری مغز قبل از تولد و ژنتیک، برخی از علل این وضعیت هستند. صرع در کودکان با مصرف دارو، جراحی، یا رژیم کتوژنیک درمان می‌شود. مهم است که با علائم تشنج کودکان آشنا باشید و اگر کودکتان مبتلا به صرع است، اقدامات اولیه تشنج کودکان را بدانید. 

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.