روش غذا دادن به کودک، شکل گیری عادت‌ها

شکل گیری عادات و رفتارهای تغذیه‌ای صحیح در دوران کودکی یکی از عوامل مؤثر در پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به برخی از بیماری‌های غیرواگیر در بزرگسالی مانند اضافه وزن، چاقی، بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت، فشارخون بالا، چربی خون بالا و اختلال در چربی‌های خون به شمار می‌رود. رفتارهای غذایی نامناسب مانند عادت به مصرف غذاهای آماده و رستورانی، تنقلات کم ارزش مثل چیپس و پفک، فست فودها از جمله سوسیس، کالباس، پیتزا، همبرگر و سایر ساندویچ‌ها، غذاهای پرچرب و غذاهای شور از عوامل مؤثر در ایجاد اضافه وزن و چاقی در کودکی و در نهایت برخی از بیماری‌های غیر واگیر از جمله فشار خون بالا، چربی خون بالا و بیماری‌های قلبی-عروقی در بزرگسالی می‌باشند.

ذائقه افراد در دوران کودکی و به ویژه در سنین زیر 5 سال شکل می‌گیرد، به همین دلیل باید ذائقه سازی کودکان را از زمان شروع غذای کمکی آغاز نمود. به عنوان مثال اگر به کودک غذای بی نمک داده شود، او به تدریج به خوردن غذاهای بی نمک یا کم نمک عادت خواهد نمود. یا اگر از ابتدا به جای غذاهای چرب و سرخ شده از انواع غذاهای آب پز، تنوری و بخارپز استفاده شود او به مصرف غذاهای کم چرب عادت خواهد کرد.

برای اینکه ذائقه کودک به شوری عادت نکند در سال اول زندگی کودک به غذای کمکی نباید نمک اضافه شود. از چاشنی‌هایی مانند آب لیموترش تازه یا آب نارنج تازه به مقدار خیلی کم در آخرین لحظات پخت غذای کمکی می‌توان استفاده کرد. تا یک سالگی به غذای کودک نمک اضافه نشود و پس از یک سالگی مقدار کمی نمک (نمکید دار تصفیه شده) به غذای شیرخوار اضافه گردد.

در دوران یکسالگی تا پنجسالگی سلیقه‌ها و عادات غذایی کودک شما شکل می‌گیرد و ایجاد عادات خوب غذایی مانند مصرف غذاهای کم نمک و کم چرب و تنوع غذایی به حفظ سلامتی کودک و پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر از جمله بیماری‌های قلبی عروقی و فشار خون بالا در سال‌های آتی عمر کمک می‌کند. برنامه غذایی مناسب کودکان باید متنوع و حاوی 5 گروه غذایی اصلی شامل نان و غلات، میوه‌ها، سبزی‌ها، شیر و لبنیات، گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزها باشد. به منظور کاهش مصرف نمک از گذاشتن نمکدان در سفره خودداری شود. کودکان از والدین خود الگو می‌گیرند، بنابراین والدین هنگام غذا خوردن نباید از نمکدان استفاده کنند. همچنین به هنگام تهیه و طبخ غذا از نمک به میزان کم استفاده شود. از دادن انواع سس‌های پرچرب به کودک خودداری شود و از سس قرمز بجای سس سفید استفاده گردد.

غذاهای رستورانی برای کودکان مناسب نیستند، چون حاوی مقادیر زیادی نمک و روغن هستند. غذاها به صورت بخارپز، تنوری، آب پز و یا کبابی تهیه شوند، که کودک به خوردن غذاهای سرخ شده و چرب عادت نکند. در صورت تمایل به سرخ کردن غذا به تفت دادن مختصر آن با روغن کم اکتفا شود. از گوشت سفید (ماهی- ماکیان) کم چرب و پوست کنده قبل از پخت به جای سوسیس و کالباس استفاده شود. در تهیه غذاهای کودک از روغن‌های مایع مانند ذرت و آفتاب گردان به جای روغن جامد استفاده شود. از مصرف سوپ‌های آماده، سس‌ها و محصولات فرآیند شده مثل فست فودها در برنامه غذایی کودکان خودداری شود. به جای نمک از چاشنی‌هایی نظیر سبزی‌های معطر تازه یا خشک مانند نعناع - مرزه- ترخون- ریحان و یا سیر، لیموترش، آب نارنج تازه برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک استفاده شود.