فقر آهن قبل از بارداری، میزان اهمیتش چقدره؟

سوال
با سلام.من 158قدم هست و وزنم 59.میخواستم تا یکی دو ماه دیگه برا بارداری اقدام کنیم.تغذیه ی قبل بارداری و اینکه چطور میتونم 2و3کیلو کم کنم رو میخاستم بپرسم.و دیگه اینکه طی بارداری برا اینکه وزنم خیلی بالا نره چکار کنم باید تحت دکتر تغذیه باشم.در ضمن مشکل کم خونی دارم که دکترم فرفولیک داده.بار اولمم هست که میخوام باردار شم.

جواب
سلام
محدوده وزن سلامت برای شما ۴۶ الی ۶۲ کیلوگرم است. بنابراین در حال حاضر شما در وزن سلامت قرار دارید و اضافه وزن ندارید. بنابراین نیازی به کاهش وزن ندارید. با توجه به اینکه شما قبل از شروع بارداری در محدوده وزن سلامت قرار دارید، از ابتدا تا انتهای بارداری، می توانید بین ۱۱.۵ الی ۱۶ کیلوگرم وزن اضافه کنید. کمتر از این مقدار سبب رشد ناکافی جنین و بیشتر از این مقدار سبب مشکل در زایمان می شود.یکی از مهم‌ترین مواد غذایی قبل از دوران بارداری، مصرف اسید فولیک است. مصرف‌نکردن اسیدفولیک، نقص لوله عصبی را در جنین ایجاد می‌کند که در مواردی غیر قابل جبران خواهد بود.ترکیب غذاهای مختلف دارای اسیدفولیک را در سبزیجات ، گوشت گوساله و حبوبات مانند لوبیا و مغزها می‌توان یافت. بنابراین، در این دوران مصرف میوه و سبزی توصیه می شود. از ۳ ماه قبل از اقدام برای بارداری باید مکمل اسید فولیک را زیر نظر پزشک شروع کنید. ( اسید فولیک در همان قرص فرفولیک که مصرف می کنید، وجود دارد. با این وجود مصرف میوه و سبزی را افزایش دهید).
- اگر دچار کم خونی هستید آنرا درمان کنید. نباید پیش از بارداری از کمبود آهن رنج ببرید. کمبود آهن در بارداری ممکن است موجب شود تا بیش از آنچه که رایج است، در دوره بارداری احساس خستگی کنید. بعلاوه شما باید ذخیره آهن مناسبی برای جنین و زایمان داشته باشید.
- سعی کنید با دوری گزیدن از عفونت ها، سالم باقی بمانید. دست هایتان را مرتب بشویید، از شخص دیگری بخواهید سطل زباله را خالی کند، و از قرار گرفتن در شرایطی که خطر عفونت به همراه دارند پرهیز کنید.
- از تماس با مواد شیمیایی مضر در خانه و محل کار اجتناب کنید.
-در مورد تمام داروهایی که به صورت مرتب مصرف می کنید با پزشک صحبت کنید و مطمئن شوید که تمام بیماری های مزمن شما تحت کنترل قرار دارند.
-به دندان پزشک مراجعه کنید تا از وضعیت سلامت دندانهایتان مطلع شوید. بهتر است پوسیدگی ها قبل از آغاز بارداری ترمیم شوند و بیماری های لثه باید تحت کنترل باشند. وجود بیماری لثه در دوران بارداری خطر به دنیا آمدن کودکی با وزن پایین را افزایش می دهد.
- اگر روش جلوگیری از بارداری خود را متوقف کرده اید، برای انجام هر آزمایش یا تصویربرداری - مانند عکس های رادیولوژی - مسئول مربوطه را در جریان قرار دهید.
-یک برنامه منظم ورزشی را آغاز کنید و آن را ادامه دهید. انجام یک فعالیت بدنی متعادل پیش از بارداری و ادامه آن در طول بارداری، به شما کمک شایانی می کند.
- سعی کنید تا جایی که ممکن است عوامل استرس زا و غیر ضروری زندگی خود را کاهش دهید.
- در هفته دو بار ماهی مصرف کنید. اگر چه ماهی همیشه به مادران باردار و زنانی که در دوران باروری هستند توصیه شده است، اما در نظر داشته باشید که نوع خوب و مرغوب آن را انتخاب کنید، چون بعضی از انواع ماهی ها حاوی جیوه ی زیادی است و این می تواند برای جنین خطرناک باشد. جیوه می تواند در بدن تجمع پیدا کند و حتی تا یک سال در بدن بماند. بهتر است، هفته ای دو بار ماهی، آن هم از نوع بی ضرر مثل سالمون و قزل آلا استفاده کنید.ماهی هایی که حاوی مقادیر زیادی جیوه هستند را نخورید: مثل کوسه‌ ماهی، شمشیرماهی و ماهی خال مخالی.
- از مولتی ویتامین ها استفاده نکنید چون حاوی ویتامین A هستند که زیادی آن برای جنین خطرناک است. اگر چه جگر و مواد تهیه شده از احشاء حیوانات، دارای آهن و فولات هستند این مواد همچنین حاوی غلظت زیادی از ویتامین A هستند. هر ۱۰۰ گرم از این مواد حاوی ۱۳ هزار تا ۴۰ هزار واحد بین المللی ویتامین A است که بیش از ۱۵ برابر نیاز زن باردار است. مصرف مقادیر زیاد ویتامین A برای جنین در حال رشد در سه ماهه ی اول بارداری مُضر است. در نتیجه همه زنان باردار و زنانی که در حال برنامه ریزی برای بارداری هستند باید از مصرف این غذاها یا غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی ویتامین A هستند مثل جگر، روغن‌ هایی که از کبد حیوانات تهیه می شود و سایر امعاء و احشاء حیوانات پرهیز کنند.البته لازم نیست که از سایر غذاها که دارای ویتامین A است خودداری کرد مثل شیر، پنیر، ماهی چرب، تخم‌ مرغ و غذاهایی با بتاکاروتن مثل هویج، میوه‌ های قرمز و نارنجی و سبزیجات و سبزیجات برگ سبز.
- داروهای ضد آکنه مثل راکوتان را باید حتما فطع کنید. در مورد مصرف هر نوع دارو با پزشک مشورت کنید.
- روزانه برای تامین کلسیم مورد نیاز بدنتان از سه واحد لبنیات استفاده کنید. هر واحد لبنیات شامل ۱ لیوان شیر یا ۱ لیوان ماست یا ۲ لیوان دوغ یا ۱ قوطی کبریت پنیر است. بنابراین به طور مثال با خوردن روزانه ۱ قوطی کبریت پنیر در صبحانه، ۱ لیوان شیر و ۱ لیوان ماست در روز، نیازتان به کلسیم را برطرف می کنید.از مهمترین مواد معدنی کلسیم است. اگر مادر از منابع کلسیم به مقدار کافی و مناسب مصرف نکند، به زودی دچارپوکی استخوان و خرابی دندان خواهد شد و رشد قدی کودک کمتراز حد معمول می شود. عنصر مهم دیگر آهن است که اکثر پزشکان ازماه چهارم بارداری مکمل آهن را توصیه می کنند.
-مصرف کافئین را محدود نمایید. سعی کنید چای کم رنگ مصرف کنید. مقدار کم قهوه ممکن است ضرری نداشته باشد، اما مصرف بیش از دو فنجان آن در روز، روی قدرت باروری تاثیر می گذارد.
مادر در سه ماهه اول بارداری، نیازی به انرژی اضافه ای ندارد و در انتهای سه ماه اول وزن قابل توجهی نباید اضافه کند. در اوایل بارداری، شاهد تقسیم سلولی و در اواخر شاهد افزایش حجم بافت های جنینی هستیم. با شروع ۳ ماه دوم بارداری، حالت تهوع خانم های باردار تقریباً از بین می رود و انرژی و اشتها خود را باز می یابند. در حقیقت خانم های باردار دراین مرحله از بارداری از همیشه احساس گرسنگی بیشتری می کنند.در این ماه‌ها بسیاری از خانم‌ها برحسب عقاید اشتباهی مثل آنکه باید به اندازه ۲ نفر غذا بخورند، پرخوری می‌کنند، درصورتی که اصل فراموش نشدنی خوب خوردن است نه زیاد خوردن.ددر این زمان آنها باید روزانه ۳۰۰ کالری بیشترتر از زمان شروع بارداری مصرف کنند، بنابراین خانم ها در ۳ ماهه دوم بارداری نیاز به غذاهای پر انرژی تری دارند. مصرف شیر و لبنیات ۳ واحد در روز برای خانم های باردار از نوع کم چرب توصیه می شود. این ۳ واحد می تواند ۳ لیوان شیر یا ۳ کاسه ماست یا هر دوی آنها باشد. مصرف گوشت ماهی حداقل ۲ بار در هفته، مصرف روزانه ۱ تا ۲ عدد گردو اگر می خواهند فرزندشان ضریب هوشی بالایی داشته باشد، مصرف کنجد که هم کلسیم را تامین می کند و هم امگا۳ بالایی دارد و هم روی ضریب هوشی کودک تاثیر می گذارد، توصیه می شود. در نهایت مصرف چربی های جامد و چربی های حیوانی را باید کاهش داد و در عوض مصرف روغن های مایع گیاهی به ویژه روغن کانولا که امگا۳ زیادی دارد را باید بالا برد. مصرف میوه و سبزی نارنجی به ویژه هویج و زردآلو به خاطر بتاکاروتنی که به ویتامین A تبدیل می شود بسیار توصیه شده زیرا روی رشد جنین و سلامت آن تاثیر می گذارد.
در 3 ماهه سوم که جهش سریع رشد جنین اتفاق می افتد افزایش انرژی باید نسبت به زمان قبل از بارداری به 450 کیلوکالری برسد.این انرژی افزوده‌ شده را نباید منحصرا از منابعی که فقط انرژی دارند، تامین کرد؛ بلکه باید از منابع انرژی های دیگر که نیازهای افزوده شده ی مادر به مواد معدنی و پروتئین‌ ها را هم تامین می‌ کند، استفاده کرد؛ چرا که مادر در دوران بارداری، کلسیم و ویتامین‌ ها را در اختیار بچه‌ می‌ گذارد تا بتواند به رشد و تقسیمات سلولی ادامه دهد، بنابراین بهتر است به کیفیت غذای خود توجه کند.
یک نکته ی مهم این که اگر چه مساله ی کیفیت غذای مادران به توان اقتصادی بستگی دارد اما لزوما وابسته به این مساله نیست. مادران آگاه که به دانش تغذیه اعتقاد دارند با هر امکانات مالی می‌ توانند تغذیه کامل و کافی تهیه کرده و با تلفیق امکانات در دسترس، نیازهای بدن خود و جنین را فراهم کنند.
استفاده ی توام غلات و حبوبات، 2 تا 3 واحد میوه و 700 گرم سبزیجات می‌ تواند هم نیازهای ویتامینی را برطرف کند و هم مانع از ابتلا به یبوست شود.
برای تنظیم برنامه دقیق غذایی در دوران بارداری به متخصص تغذیه مراجعه کنید. تا کم خونی تان برطرف نشده برای بارداری اقدام نکنید.