ایا ازواسپرمی درمان دارد؟

ناباروری اگر غیر قابل درمان باشد، مسائل اجتماعی و خانوادگی زیانباری بدنبال خواهد داشت. چنان که آمارها نشان می‌دهد پانزده درصد مردان نابارور مبتلا به آزواسپرمی هستند. به عبارت دیگر تعداد اسپرم مرد صفر است. آیا با این حال، مردان مبتلا به آزواسپرمی می‌توانند پدر شوند؟
یک درصد مردان و ۱۵ درصد مردان نابارور دارای آزواسپرمی هستند. آزواسپرمی به معنی ناباروری مطلق نیست. در مردان مبتلا به آزواسپرمی باید تشخیص دقیق علت آزواسپرمی مشخص شود. برای تشخیص باید راهی را انتخاب کرد که در حداقل زمان و با حداقل هزینه به تشخیص برسیم. باید تکلیف زوج‌های با همسر مبتلا به آزواسپرمی روشن شود و از مراجعات مکرر آن‌ها به پزشکان مختلف جلوگیری گردد.

آزواسپرمی چیست؟
آزو اسپرمی، مردان ناباروری که تعداد اسپرم آنها صفر است. علت ناباروری مردان اختلال در کمیت و یا کیفیت اسپرمها است. در اینگونه مردان هیچ اتفاق قابل تشخیصی در ظاهر مایع منی نمی افتد، چون حدود یک درصد حجم منی را اسپرمها تشکیل می دهند. تشخیص آزواسپرمی در یک مرد شوک بزرگی برای وی است. این مردان دارای میل جنسی و عملکرد جنسی طبیعی هستند و فقط مشکل باروری دارند.

باروری
تشخیص این بیماری فقط با آزمایش میکروسکوپیک مایع منی می باشد که باید حداقل در دو آزمایش به فاصله ۴ هفته از همدیگر تائید شود. متاسفانه آزواسپرمی نسبتا شایع است، یک درصد مردان و ۱۵ درصد مردان نابارور دارای آزواسپرمی هستند.

تشخیص علت آزواسپرمی
اولین اقدام این است که مشخص کنیم آزواسپرمی انسدادی است یا غیر انسدادی. در آزواسپرمی انسدادی بیضه‌ها اسپرم تولید می‌کنند ولی لوله‌هائی که اسپرم را از بیضه خارج می‌کنند مسدود هستند. در آزواسپرمی غیر انسدادی بیضه‌ها اسپرم تولید نمی‌کنند. شانس باروری در آزواسپرمی انسدادی زیاد است حتی این بیماران گاها با یک عمل جراحی کوچک از راه طبیعی بچه‌دار می‌شوند.

انواع آزواسپرمی
آزواسپرمی قبل از بیضه
تولید اسپرم دربیضه ها تحت کنترل و تحریک مراکز بالاتر در مغز میباشد. در قسمتی از مغز به نام هیپوفیز، هورمونی به نام FSHترشح شده و تولید اسپرم را کنترل میکند. اگر بنا به هر دلیلی غده هیپوفیز هورمون FSH ترشح نکند، فرد مبتلا به کاهش تعداد اسپرم و در مواردی مبتلا به آزواسپرمی خواهد شد.
اسپرم
این بیماران را میتوان با تجویز هورمونهای لازم، درمان کرد. این نوع آزواسپرمی شایع نبوده و فقط ٢٪کل موارد آزواسپرم را شامل میشود.
آزواسپرمی بیضه ای
در این بیماران بیضه ها معمولا غیرطبیعی بوده یا کوچکند و گاه حتی وجود ندارند. از علل آن میتوان به بیضه نزول نیافته، سابقه بیماریهای عفونی از قبیل اوریون، مشکلات ژنتیک و …. اشاره کرد. در برخی موارد بدنبال شیمی درمانی، رادیوتراپی و …. نیز آزواسپرمی دیده میشود.
آزواسپرمی با علل بیضه ای، شایعترین شکل آزواسپرمی بوده و گاه به عنوان آزواسپرمی غیرانسدادی نیز خوانده میشود. تا سالهای اخیر درمان خاصی برای این قبیل مردان وجود نداشت و تنها راه درمان استفاده از اسپرم یا جنین اهدایی و یا فرزندخواندگی بود.
آزواسپرمی بعد بیضه ای
در این بیماران اسپرم در بیضه تولید شده اما انسداد در راههای خروج آن از بیضه و وارد شدن به مایع منی مانع از وجود اسپرم در مایع منی خواهد شد. این قبیل آزواسپرمی در مردانی که وازکتومی کرده اند دیده میشود. از علل دیگر آن انسداد مادرزادی در مسیر خروج اسپرم است.
با توجه به اینکه در این مردان اسپرم به تعداد مناسب ساخته میشود لذا میتوان بدنبال نمونه برداری از بیضه، از اسپرمها جهت لقاح خارج از رحمی استفاده کرد. در موارد وازکتومی یا مواردی که در اثــر جراحـیهای قـبلی، مجـــاری انــزالی بسته شـــده میتوان با جراحی ترمیمی اقدام به بازکردن مسیر نمود.

آزواسپرمی درمان دارد؛ مگر این که….
درمان عللی که مربوط به بیضه است همان‌طور که ذکر شد راه‌حلی ندارد. معمولا برای اطمینان از این که علت آزواسپرمی؛ مربوط به بیضه است از بافت بیضه بیوپسی یا نمونه‌برداری به عمل می‌آید، ولی اگر در بررسی‌ها مثلا مشخص شود کمبود هورمون ال‌اچ یا اف‌اس‌اچ هیپوفیر باعث آزواسپرمی شده است با جبران این دو هورمون می‌توان باروری را برگرداند. همچنین بهتر است مردانی که تحت پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند، قبل از آن مقداری از اسپرم‌هایشان را در بانک اسپرم ذخیره کنند.

باروری مردان
اگر انسدادی رخ داده باشد می‌توان با جراحی انسداد را برطرف کرد. در مواقعی که بیمار به طور مادرزادی مجاری منی‌بر ندارد، می‌توان برای ایجاد باروری به کمک سرنگ اسپرم‌ها را از بیضه استخراج کرد.
گاهی هم با تجویز دارو و جراحی می‌توان کیفیت اسپرم را تا حدودی ارتقا داد. البته اگر تعداد، شکل و حرکت رو به جلوی اسپرم‌ها کافی نباشد تقریبا ناممکن است بارداری اتفاق بیفتد. برای این گروه از مردان می‌توان روش بارداری به طریق لقاح مصنوعی را پیشنهاد کرد، اما جای امید است که امروزه جز در موارد خاص امکان بازگرداندن باروری بسیار بالاست.