دعوای شدید زن و شوهری، شیوه مدیریت

تصور کنید که دو کودک در حال بازی هستند. یک دفعه صدای فریادشان بلند می شود که: ازت بدم میاد ... ازت متنفرم ... اما چند دقیقه بعد باز هم می‌بینید که دارند با هم بازی می‌کنند و خوشحالند. گاهی دو آدم بزرگسال هم در روابطشان به همین شکل هستند. فقط کافی است در نیمکت کنارشان بنشینید و آن‌ها را نگاه کنید.

تا‌به‌حال این تجربه را داشته‌اید؟ سؤال جالب اینجاست چه اتفاقی برای کودکان می‌افتد که آن‌ها پنج دقیقه پیش دشمن بودند و در حال حاضر باز هم با هم بازی می‌کنند؟ جواب این سؤال ساده است. آن‌ها شادی را به جای برقراری عدالت انتخاب می‌کنند. آن‌ها لحظه‌شان را می‌بینند و سعی می‌کنند از بازی‌شان لذت ببرند. بزرگ‌ترین مشکلات ما هم اگر تنها مانند کودکان رفتار کنیم، حل می‌شوند. البته زندگی زناشویی همیشه به سادگی بازی‌های کودکانه نیست اما همیشه یکسری نکات کلی و البته ساده برای مقابله با مشکلات زندگی وجود دارد.

اصلی‌ترین پایه‌های نگهدارنده یک رابطه مناسب توجه به نیازها، انتظارات و خواسته‌های طرف مقابل است‌ زیرا اطلاع زوج‌ها از نیازهای یکدیگر به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا بتوانند از بسیاری سوء‌تفاهم‌ها و مشاجرات ناخواسته در زندگی روزمره جلوگیری کنند. زوج‌ها به دلیل تفاوت‌های فردی نسبت به یکدیگر دچار سوء‌برداشت‌های شناختی می‌شوند. توصیه می‌شود در چنین شرایطی با صحبت کردن و مشخص کردن مسئله و با استفاده از راهکارهای مناسب با کمک روان‌شناس و مشاور خانواده از بحث‌های جدی پیشگیری کنند. هنگامی که افراد انعطاف‌پذیری مناسبی برای ایجاد یک رابطه مناسب نداشته باشند، در بحث خانوادگی از راهکارهای نسنجیده‌ای مانند: پرخاشگری، قهر و گریه کردن و... استفاده می‌کنند و بروز چنین رفتارهایی مشکلات زندگی آن‌ها را دو چندان خواهد کرد.
دلیل اصلی و مهم اختلافات و جروبحث‌های زناشویی را باید در اختلافات فرهنگی دانست، اینکه تعریف ارزش‌ها از دید هر کدام از زن و شوهرها متفاوت است. بسیار زیاد شاهدیم که سردرگمی بین سنت و مدرنیته، محل اختلاف در زندگی زناشویی است. از دیگر عواملی که می‌توان به آن اشاره کرد، نداشتن مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله بین زن و شوهر است. با دانستن مهارت‌های زندگی، همسران می‌توانند یکدیگر را به راحتی درک کنند. یکی دیگر از علل مشاجره و دعوا بین همسران، تلاش برای تغییر دادن رفتارهای یکدیگر است، وقتی یکی از همسران درصدد تغییر رفتار شریک زندگی‌اش برمی‌آید، ناخودآگاه باعث می‌شود که شریکش از خود مقاومت نشان دهد که این خودش آغاز دعواست.

کی دعوا کنیم؟
شاید سوال مضحکی به نظر برسد اما حقیقت این است نمی شود یک زمان مشخص را به عنوان مناسب‌ترین زمان جروبحث و مشاجره ذکر کرد زیرا این بستگی به نوع سبک زندگی و تفاوت‌های فردی دارد و نمی‌توان برای همه زوج‌ها نسخه واحدی پیچید و مثلاً گفت جروبحث در صبح‌ها بهتر از شب‌هاست یا برعکس. مثلاً ممکن است همسر شما تا دیر وقت سر کار باشد در نتیجه مسلماً نمی‌توان در ساعات شب یا نیمه‌شب مشکلات را با او مطرح کرد‌ یا اینکه اگر شریک زندگی‌تان علاقه‌مند به بازی‌های فوتبال یا سریال‌های تلویزیونی باشد، نمی‌شود در حین تماشای برنامه‌های مورد علاقه با او مشاجره کرد اما باید این مسئله را یادآوری کرد که زن و مرد به هیچ وجه نباید در حضور والدینشان،‌ در میهمانی‌های خانوادگی و دوستانه، مقابل فرزندانشان، در اماکن عمومی و در زمانی که سر کار هستند، مشاجره کنند و نباید اجازه دهند مسائل و مشکلات زندگی از حریم خصوصی‌شان تجاوز کند.

یک طرفه به قاضی نروید
هیچ وقت یک طرفه به قاضی نروید و برای عملی کردن راهی که به نظر خودتان موثر است، پافشاری نکنید. به دنبال راهی بگردید که برای هر دوی شما آرامش‌بخش است. اگر با هم در مورد موضوعی اختلاف نظر دارید، راحت‌ترین راه این است که قهر یا تهدید کنید و در کمال بی‌میلی همسرتان را مجبور کنید کاری را که شما می‌خواهید انجام دهد اما این راه آسان آینده زندگی مشترکتان را با سختی‌هایی روبه‌رو خواهد کرد؛ پس کمی از مواضع خود کوتاه بیایید و از همسرتان هم بخواهید سازگاری داشته باشد. گرفتن تصمیمی که به نفع هر دوی شما باشد، آسان نیست اما تنها راهی است که می‌تواند آینده زندگی شما را به جای جنگ و دعوا به سمت گفتگو و همکاری ببرد. تنها کاری که باید بکنید پرهیز از گفتن این جملات و تمام کردن بحث با استفاده از آن‌هاست: «چون من گفتم»؛‌ «چون دلم می‌خواهد»؛ «چون من نمی‌خواهم»؛ «همینی که هست» و…

به همدیگر زمان بدهید
مشکلات میان زوج‌ها گاه پیچیده و چند بعدی است برای همین نباید انتظار داشت خیلی سریع حل شوند. باید بدانید یک مشکل ممکن است در چند ثانیه رقم بخورد اما حل آن به چند هفته و چند ماه زمان نیاز داشته باشد. به خودتان و همسرتان زمان بدهید. این جمله را با خود تکرار کنید که: «زمان می‌تواند شدیدترین عصبانیت‌ها را آرام کند.» هیچ مشکلی هم در کوتاه مدت حل نمی‌شود. یک راه بسیار خوب استفاده از مشاوران و روان‌شناسان است. گاهی برای حل مسائل یک ازدواج پر مسئله باید چند ماه و شاید چند سال صبر کنید چون مسئله‌ای وقتی ریشه‌دار شد، حل کردنش کار ساده‌ای نیست.

شنونده خوبی باشید
همه ما دوست داریم شنیده شویم اما همه ما بلد نیستیم گوش کنیم. یکی از مشکلات اساسی زوجین مشکل‌دار این است که آن‌ها به حرف همدیگر گوش نمی‌دهند. وقتی خوب به طرف مقابل گوش ندهیم، فقط چیزهایی را می‌شنویم که دوست داریم. ممکن است از چند جمله طرف مقابل، فقط یکی که ما را عصبانی می‌کند بشنویم و آن وقت دچار خشم بیشتر شویم و به آن واکنش نشان دهیم. در ضمن یادتان باشد کسی که خوب گوش نمی‌دهد، نمی‌تواند یک ارتباط صمیمی برقرار کند؛ چرا‌که مهم‌ترین حس برای برقراری ارتباط یعنی اعتماد را به طرف مقابل خود نمی‌دهد. راه‌حل این مشکل خیلی ساده است؛ کافی است تمرین گوش دادن بکنید، چگونه؟ خیلی ساده! با همسرتان قرار بگذارید هر بار یکی از شما حرف بزند دیگری زمانی بین سه تا پنج دقیقه را کامل و با تمرکز تمام به او گوش کند.
روان‌شناسان می‌گویند برخی افراد ۱۰‌سال پس از شروع زندگی مشترک، پس از چند ساعت گوش دادن با تمرکز به حرف‌های همسرشان به درک جدید و شناختی متفاوت از او رسیده‌اند.

تحت هیچ شرایطی قهر نکنید
زنان به دلیل آنکه نسبت به مردان جزئی‌نگر و ریزبین هستند، احتمال اینکه مشکل را زودتر ببینند و شروع‌کننده بحث باشند، بیشتر است اما بیان این مسئله که همیشه زن‌ها آغاز کننده دعوا و مشاجرات هستند، تفکر غالبی است که متاسفانه جامعه به این مسئله دامن زده است.
ما در فیلم‌ها و سریال‌ها بارها دیده‌ایم که زنان جروبحث را راه انداخته‌اند اما واقعیت همیشه به این صورت نیست، زیرا خیلی از آقایان نیز شروع‌کننده بحث و مشاجره‌ها هستند. شیوه عصبانیت زن و مرد در گذشته‌های بسیار دور متفاوت بوده است اما امروزه می‌بینیم واکنش‌های زنان و مردان حین و بعد از دعوا و مجادله چندان تفاوتی ندارد. البته باید توجه داشت زنان از خشونت روانی بیشتری نسبت به مردان استفاده می‌کنند.

قهرکردن از شیوه‌هایی است که زنان بعد از جروبحث به کار می‌گیرند که در واقع سنگین‌ترین نوع خشم همین قهرکردن است، زیرا قهر رابطه را به سمت سردی و سنگینی می‌کشاند. متاسفانه یکی از بدترین تنبیهاتی که خانم‌ها برای مرد خود درنظر می‌گیرند، دوری از اوست. این یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی است که ممکن است یک زن در طول زندگی خود مرتکب شود. اگر حتی شدیدترین دعواها را هم با شوهر خود داشتید، هرگز شب بستر خود را از او جدا نکنید.

غار تنهایی
گاهی اوقات تنها گذاشتن همسرمان بعد از جروبحث (به قول معروف به غار تنهایی رفتن) در آرام کردن اوضاع مفید است، به‌ویژه در برخی مشاجره‌ها که بعد از آن زن و شوهر نیاز به زمان دارند، باید این اجازه را داد که مدتی تنها باشند نه اینکه یکی از طرفین فضا را ترک کند و به خانه والدینش برود؛ بلکه به بهانه خرید کردن و پیاده‌روی مدتی از فضای خانه دور شوند. البته این پیشنهاد همیشه مفید نیست، زیرا ممکن است برخی از همسران دوست نداشته باشند بعد از دعوا تنها باشند، زیرا آن را دلیل بی‌توجهی به خود می‌دانند و می‌خواهند با لحن آرام‌تر و به دور از تنش با شریک زندگی‌شان گفتگو کنند.
آنچه بعد از مشاجره‌ها باید در نظر گرفت، زمان مناسب برای آشتی‌کردن است. زن و شوهر ابتدا باید به خود اجازه دهند تا هیجاناتشان فروکش کند زیرا وقتی در اوج هیجانات هستند، رابطه بین قشر عالی مغز (کورتکس) با قسمت مغز میانی (مغز اولیه) قطع می‌شود که در این مواقع فرد رفتارهای بدون فکر می‌کند. در این اوقات هیچ‌کدام از زوج‌ها نباید به آشتی کردن رو آورند؛ بلکه باید به خود و همسرشان زمان دهند و خود را آرام کنند و بعد از فروکش‌کردن احساسات با در نظر گرفتن مواضع طرف مقابل، مصالحه و مذاکره را آغاز کنند.