فواید شیر مادر برای نوزاد، توصیه های دین اسلام

جلوه ای از مهر خداوندی در کالبد زنی به نام مادر نمایان شده است، مادری که شیر را از شیره جان در کام کودک دلبندش می ریزد و نه فقط شیر بلکه جان شیرین را برای لحظه ای شادمانی فرزند عزیزش عطا می کند و حتی در صورت ضرورت از بهشت برین به خاطر دردانه اش می گذرد، به درستی که بهشت زیر پای اوست.
شنیده ایم که از هر ماده، طبیعی آن بهترین است و بی شک می دانیم که برای حفظ سلامت کودکان نیز شیر مادر بهترین ماده غذایی است اما متاسفانه هم اکنون به دلایل مختلفی استفاده از شیر خشک برای تغذیه کودکان رواج پیدا کرده است.
شیر مادر، بهترین و مقوی ترین غذای کودک است زیرا از شیره جان مادر تراوش می کند و نوزاد تازه به دنیا آمده را چنان قوت می دهد که در نوجوانی، جوانی و سالخوردگی نیز استخوان بندی او را مستحکم و قوی می سازد.

توصیه پژوهشگران و سازمان جهانی بهداشت به استفاده از شیر مادر

سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند در 6 ماه نخست، نوزاد فقط از شیر مادر تغذیه کند و اگر آمادگی داشت، کم کم مواد جامد به خوراک او افزوده شود، هم چنین توصیه می شود که تا سن 2 سالگی نیز به نوزاد به عنوان یک خوراک تکمیلی شیر داده شود اما ادامه شیردهی بیش از 2 سال به خواست نوزاد و مادر بستگی دارد.
سازمان جهانی بهداشت و دانشکده پزشکی اطفال آمریکا روی ارزش بالای شیردهی برای مادر و کودک انگشت گذاشته و تغذیه انحصاری کودک با شیر مادر تا ۶ ماهگی و پس از آن شیردهی به همراه غذاهای دیگر را برای حداقل یک سال یا بیشتر پیشنهاد کرده اند.
پژوهشگران معتقدند شیردهی برای مادر و نوزاد، سودمند است و اثر مثبت آن حتی در دوران کودکی نیز دیده می شود.
برای مثال می توان به افزایش ضریب هوشی و میزان مقاومت در برابر سرماخوردگی و آنفلوآنزا، داشتن دندان هایی بهتر و کاهش خطر آسیب هایی مانند سندروم مرگ ناگهانی نوزاد، عفونت گوش میانی، سرطان خون کودک، بیماری قند نوزادی، چاقی در بزرگسالی، درخودماندگی، آسم، اگزما و ناهنجاری های روحی به ویژه در بچه هایی که به فرزندی پذیرفته می شوند، اشاره کرد.

از دید پژوهشگران، از دیگر مزایای تغذیه با شیر مادر افزایش مقاومت کودک در برابر آلودگی هواست.

توصیه های دین اسلام به مصرف شیر مادر

گذری به تاریخ نشان می دهد نسل های پیشین به سبب خوردن شیر مادر کمتر گرفتار بیماری های گوناگون می شدند و از توانایی جسمی بیشتری در همسنجی با انسان های امروزی که در دوران کودکی با شیر خشک تغذیه شده اند، برخوردار بودند.
در گذشته های نه چندان دور اگر مادری امکان شیر دادن به نونهال خود را نداشت از زنان دیگر که به آنان دایه می گفتند کمک می گرفت و والدین هیچگاه حاضر به جایگزینی مواد دیگر غیر از شیر مادر یا دایه نبودند.
شیردهی و سلامت طفل از نگاه ادیان نیز موضوعی مورد توجه بوده است، در دین اسلام، شیردهی به نوزادان توصیه شده و در قرآن کریم چندین مرتبه از آن یاد شده است.
قرآن کریم می فرماید: وَالوالِداتُ یُرضِعنَ أولادَهُنَّ حَولَینِ کامِلَینِ لِمَن أرادَ أن یُتِمَّ الرَّضاعَةَ
مادران، فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند ، این برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را کامل کند. سوره بقره، آیه ۲۳۳
در حدیثی از پیامبر بزرگوار اسلام (ص) نیز آمده است «لَیسَ لِلصَّبِیِّ لَبَنٌ خَیرٌ مِن لَبَنِ اُمِّهِ: برای کودک، شیری بهتر از شیر مادرش نیست».
شیر مادر در دستورهای اسلامی اهمیت ویژه ای دارد به طوری که در برخی نوشته های دینی اشاره شده است که نوزاد به هنگام شیر خوردن با دایه خویش ارتباطی را آغاز می کند و دگرگونی های فیزیولوژیک دایه به برقراری نوعی پیوند و خویشاوندی نسبی منجر می شود که در اصطلاح به آن خویشاوندی رضاعی می گویند که البته شرایط ویژه ای دارد.
**الزام شیر دهی زنان سیستان و بلوچستان به کودکان حتی در زایمان های نزدیک به هم
سیستان و بلوچستان یکی از مناطقی است که آمار زاد و ولد در آن بسیار زیاد بوده و به دلیل نزدیکی زایمان های زنان برخی از آنان از شیر دادن به کودکان امتناع می کنند و بجای شیر مادر به کودکان شیر خشک می دهند.
زهرا جهانتیغی کارشناس تغذیه دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: با توجه به نظام سلامت کودکان، سوء تغذیه پیش زمینه بروز بسیاری از بیماری هاست.
وی با اشاره به اینکه در سیستان و بلوچستان تغذیه با شیر مادر کم است افزود: بهره گیری از شیر مادر سالانه جان یک میلیون کودک را نجات می دهد و این کار مزایای زیادی برای مادر و کودک دارد.
جهانتیغی تصریح کرد: قیمت ارزان و در دسترس بودن شیر مادر که به سترون سازی (استریل) نیازی ندارد، یکی از مزیت های شیر مادر است و از سوی دیگر باعث می شود کودک در برابر برخی بیماری ها مانند بیماری های عفونی روده در امان باشد.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به تفاوت های شیر مادر و شیر خشک، برای برخی کودکان نارس فقط شیر مادر می تواند کمبودها را جبران کند.
وی افزود: هم اینک در بیمارستان ها پرستارانی برای ارزیابی و آموزش مادران به ویژه افرادی که نخستین زایمان را انجام داده اند، حضور دارند.
کارشناس تغذیه علوم پزشکی زاهدان گفت: برخی افراد به دلیل نداشتن اطلاعات کافی فکر می کنند کم شیر هستند و برای تغذیه کودک خود از شیر خشک استفاده می کنند اما اگر کودک روزانه 6 بار نیاز به تعویض پوشک داشت یا اینکه در ماه بین 400 تا 600 گرم وزن اضافه کرد به معنی تغذیه مناسب او است.
جهانتیغی افزود: با توجه به اینکه در این استان زمان زایمان ها نزدیک به هم است، مادران می توانند تا نزدیک زمان زایمان بعدی نیز به کودک دیگر خود شیر دهند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مزایای تغذیه با شیر مادر برقراری احساس عاطفی و نیز ایجاد آرامشی است که کودک از صدای قلب مادر خود می گیرد.
وی خاطرنشان کرد: توصیه ما به مادران این است که در هر شرایطی حتی در مواقع بحرانی نیز از شیر خود برای تغذیه فرزندان استفاده کنند.
یکی دیگر از کارشناسان تغذیه در زاهدان نیز گفت: شیرِ انسان مقوی ترین خوراک برای نوزاد انسان است، البته مواردی که سلامت طفل و مادر را به خطر می اندازد استثنا به شمار می رود.
محمد اکبری زاده ادامه داد: این موارد استثنا شامل زمانی می شود که مادر داروهایی ویژه مصرف می کند یا به بیماری هایی همچون ویروس تی- لنفوتروپیک انسانی، ایدز یا نمونه فعال شناسایی نشده مرض سل مبتلاست.
وی افزود: شیردهی به سلامت بیشتر مادر، جلوگیری از ابتلا به بیماری های گوناگون، کاهش هزینه مراقبت های پزشکی و هزینه های شیردهی منجر می شود.
وی تصریح کرد: در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه افزایش شیردهی مصنوعی با مرگ نوزادان بر اثر بیماری اسهال رابطه مستقیم دارد.
وی خاطرنشان کرد: تغذیه با شیر مادر روشی کم هزینه است که مواد مغذی برای یک نوزاد را با هزینه های کم فراهم می کند، همچنین در طول شیردهی، هورمون های سودمند به بدن مادر وارد می شود و پیوند مادری را تقویت می کند.
اکبری زاده بیان کرد: شیردهی حتی در طول بارداری بعدی نیز امکان پذیر است اما به طور کلی تولید شیر در برخی موارد کاهش خواهد یافت.
به یاد داشته باشیم 'او' که شیر داد تا سالم بمانیم، جوانی داد تا قد بکشیم و هنوز با دستانی چروک خورده حاضر است برای فرزندش جان خود را نیز بدهد و خداوند نیز بهشت را برایش مهیا کرده، مادر است مادر.