اولین علامت یائسگی، گوش به زنگ باشید

هر چقدر هم که با یائسگی باشید ولی نمی توانید جلوی آن را بگیرید ولی می توانید برایش آماده شوید.

 

علائم ورود به یائسگی را بشناسید
سن میانگین یائسگی در زنان حدود 51 یا 52 سالگی است. کلمه کلیدی در این جمله " میانگین " است. یعنی ممکن است قبل از این سن رخ دهد یا بعد از این سن رخ دهد یا درست سر وقت اتفاق بیفتد. و تشخیص این که چه زمانی قرار است یائسه شده اید خیلی ساده است –زمانی که یک سال پریود نشده اید.

علائم به اتمام رسیدن چرخه های قاعدگی
سوال خوبی است. می توانید با توجه به زمان یائسگی مادر یا خواهرتان، زمان یائسگی خود را تخمین بزنید. ولی باید بدانید که شروع یائسگی در هر زنی متفاوت است، حتی بین مادر و دختر.
به همین دلیل است که ما از تعدادی متخصص خواسته ایم علائم به اتمام رسیدن چرخه های قاعدگی را برایمان شرح دهند. به نشانه های کلاسیکی که در ادامه مقاله برایتان شرح می دهیم به صورتی منطقی توجه داشته باشید. یک مطالعه در Maturitas نشان داد زنانی که نگرش منفی به یائسگی دارند، نشانه های بیشتری گزارش می دهند، پس تا حد امکان مثبت نگر باشید. فقط به یاد داشته باشید که یائسگی امری طبیعی است و برای همه اتفاق می افتد. پس نزدیک به دهه 50 زندگیتان که شدید، به علایم دقت نمایید.

افزایش وزن
یائسگی ممکن است جزو لیست عوامل عجیب و غریب افزایش وزن نباشد ولی اگر چربی بیشتری به خصوص اطراف شکم تان مشاهده نمودید، ممکن است مقصرش این تغییر هورمونی باشد. بر اساس گفته دکتر لاکیشا ریچاردسون Dr. Lakeisha Richardson، متخصص زنان و زایمان با بیش از 10 سال سابقه در اندام های خصوصی، یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می تواند کلید کاهش علایم یائسگی (افزایش وزن) شود چون این دو عادت با افزایش سن و سبک زندگی در ارتباط هستند.

فراموشکاری و کند شدن ذهن
احساس می کنید فراموشکار شده اید یا تمرکز برایتان سخت شده؟ خودتان را سرزنش نکنید. یک مطالعه در مجله علوم اعصاب Neuroscience، روی زنان بین 45 تا 55 ساله نشان داد که با کاهش سطح استروژن در بدن، عملکرد آن ها در وظایف خاص مربوط به حافظه و تمرکز، کاهش پیدا می کند. پس بدانید که تنها شما نیستید که با این مشکل روبرو شده اید. محققان بر اساس مطالعات گذشته خاطر نشان می کنند که بیش از 60 درصد زنان یائسه، کند شدن ذهن را تجربه می کنند.

قاعدگی های نامنظم
یائسگی با چرخه های قاعدگی نامنظم همراه است، بنابراین اگر این بی نظمی قاعدگی طوری بود که احساس کردید به زمان اولین سال شروع قاعدگی تان برگشته اید و قاعدگی تان کاملا اتفاقی رخ می دهد، نشانی از شروع یائسگی در شماست. به گفته دکتر کریستینا انزمان Christina Enzmann، استادیار زایمان طبیعی، بیماری های زنان و تولید مثل در دانشکده پزشکی مریلند، نامنظم بودن قاعدگی طبیعی است و نیازی به نگرانی ندارد. به گفته او چرخه قاعدگی نزدیک به یائسگی می توانند کوتاه تر شوند مثلا 21 تا 24 روز به جای چرخه 28 روزه یا هر چند ماه یک بار ولی با خونریزی شدیدتر. خودتان می دانید که این مورد چه معنایی دارد! یعنی بهتر است در یک تقویم دوره های خود را یادداشت کنید و همیشه پد یا تامپون همراه خود داشته باشید.

گر گرفتگی
چه در طول روز یا نصف شب یا هر دو زمان دچار گرگرفتگی شوید یعنی شاهد نشانه اصلی یائسگی هستید. گرگرفتگی می تواند جلوی خواب شبانه راحت شما را بگیرد و شما را بیدار نگه دارد که این خود منجر به عوارض جانبی دیگر مثل خستگی و بی خوابی می شود. به گفته انزمان، " نزدیکتر شدن زمان این گرگرفتگی ها نشان می دهد که به زمان یائسگی نزدیک تر می شوید." علایم اصلی یائسگی با مصرف الکل، کافئین یا غذاهای تند، شدیدتر می شوند. بنابراین به مواردی که باعث افزایش تکرار گرگرفتگی می شوند توجه کرده و از آنها اجتناب کنید.

 

کاهش میل جنسی
اگر احساس می کنید به اندازه گذشته علاقه ای به رابطه جنسی ندارید، ممکن است بیشتر از چیزی که فکرش را بکنید به یائسگی مربوط باشد. به گفته ریچاردسون، تجویز داروهای هورمونی جایگزین می تواند با این مشکل مقابله نماید. گزینه های متعددی برای درمان جایگزین هورمونی وجود دارد که معمولا پزشکان مطابق شکایتی که زنان دارند، تجویزشان می کنند.

 

افزایش ادرار و نشست ادرار
همانطور که نزدیک شدن به زمان یائسگی باعث نامنظم شدن دوره های قاعدگی شما شده است، فقدان استروژن بدن شما هم در این دوره و زمان می تواند باعث تضعیف مثانه و افزایش ادرار شود.که این می تواند به معنای چندین بار رفتن به دستشویی یا نشت ادرار هنگام خندیدن، عطسه یا سرفه شود. همچنین یائسگی با افزایش خطر ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری همراه است. با نوشیدن آب زیاد که باز هم سبب ادرار بیشتر می شود می توانید از ابتلا به عفونت پیشگیری کنید.

درد در طی رابطه جنسی
اگر به یاد داشته باشید به کاهش میل جنسی اشاره کردیم؟ ممکن است این کاهش میل با این مورد ارتباط داشته باشد. به گفته انزمان، یائسگی می تواند منجر به خشکی واژن و در نتیجه دخول دردناک شود. پس مطمئن شوید که واژن خود را با لوبریکانت مرطوب کرده اید تا از این احساس اصطکاک دردناک راحت شوید.

تغییرات مو و ناخن
اگر نمی دانید چرا در حال از دست دادن موهایتان هستید یا ناخن هایتان مدام می شکنند، ممکن است دلیلش یائسگی باشد. بنا به گفته کاتلین هاف Caitlin Hoff محقق سلامتی برای موسسه ConsumerSafety، این دو جزو علایم کلاسیک یائسگی هستند. یک مطالعه در مورد یائسگی نشان داد زنانی که با این مشکل روبرو هستند باید توجه بیشتری به تغذیه خود داشته باشند – به خصوص ویتامین ها و مواد معدنی دریافتی – به خصوص اگر تحت استرس قرار دارند. مطمئن شوید به اندازه کافی ویتامین A ، B ، C، روی، منیزیم و کلسیم دریافت می کنید.

 نوسانات خلقی
نوسانات خلقی قبل از قاعدگی آن هم وقتی خبری از آن نیست می تواند گیج کننده باشد. مشخص شده آن زودرنج شدن و داشتن حس گریه که احساس می کنید جزو عوارض یائسگی است – یا می تواند در اثر سایر علایم یائسگی ایجاد شود. به علاوه اگر از قبل سابقه افسردگی دارید، ورود به یائسگی می تواند آن را بدتر کند. اما اگر تغییر خلق و خو تنها نشانه ای است که تجربه می کنید، و هیچ یک از علایم ذکر شده در این مقاله را ندارید ممکن است این تغییرات احساسی دلیل دیگری داشته باشند. پس با پزشک خود مشورت کنید.

 

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
نشانه‌های عجیب یائسگی
بیشتر خانمها وقتی به سنین یائسگی می‌رسند دچار علائم روحی یا جسمی می‌شوند. سن یائسگی عموما در اوایل دهه‌ی پنجاه زندگیست اما در هر سنی بین 35 تا 59 سالگی می‌تواند روی بدهد.
گُرگرفتگی‌، شایع‌ترین این علامتهاست و دست کم دو سوم زنان یائسه آن را تجربه می‌کنند اما علائم ناخوشایند دیگری نیز وجود دارد. قابل توجه ترین نشانه‌ها و عوارض یائسگی شامل موارد زیر می‌شود:
- بوی بدن
- حساس شدن سینه‌ها
- سندرم دهان سوزان
- احساس سرما و لرز
- خشکی دهان و مشکلات دندانی
- خشکی پوست
- خستگی
- ریزش مو یا نازک شدن مو
- عدم توانایی برای تمرکز
- پریودهای نامنظم
- خارش
- افتادگی سینه‌ها
- تعریق شبانه
- توقف پریود
- مشکلات خواب و بیخوابی
- خشکی و خارش واژینال
- افزایش وزن و کُندی سوخت و ساز
برخی از علائم یائسگی مانند نامنظم شدن پریود یا توقف آن، برای هر خانمی متفاوت می‌تواند باشد. اما بیشتر خانمها پیش از اینکه تخمک گذاریشان متوقف شود، پریودهای نامنظم دارند. هر چند تقریبا همه‌ی خانمها از گرگرفتگی‌ها و خارش‌های پوستی شکایت دارند اما خیلی از آنها ممکن است متوجه علائمی نباشند که می‌تواند ریسک بیماریهای قلبی را بالا برده و نیازمند اقدام پزشکی است مانند:
- فشار خون
- پروتئین‌های لخته کننده خون
- عدم تحمل گلوکز
- هوموسیستئین‌
- LDL
- کلسترول مجموع
- وزن
بعد از اینکه بدن شما 12 ماه بدون پریود بماند، تشخیص یائسگی داده می‌شود. سن متوسط یائسگی تقریبا 51 سالگیست اما ممکن است در دهه‌های 30، 40 و یا 50 روی بدهد. بعد از یائسگی باید به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید و چکاپ شوید زیرا ریسک برخی از بیمارهای جدی ممکن است با افت استروژن بیشتر شود، مانند:
- بیماریهای قلبی و عروقی
- پوکی استخوان
- نقص عملکرد جنسی (خشکی واژن و کاهش میل جنسی)
- بی‌اختیاری ادرار
- افزایش وزن (کُندی متابولیسم و عدم تحرک)
خیلی از خانمها در گذشته برای کنترل علائم یائسگی مانند گرگرفتگی‌ها از درمانهای جایگزین هورمون استفاده می‌کردند اما پزشکان امروزه برای تجویز این درمان، تردید دارند. بسیاری از مطالعات علمی، روش‌های درمانی جایگزین هورمون را موجب افزایش بیمارهای مزمنی چون سرطان نشان داده‌اند. بیشتر خانمهای یائسه ترجیح می‌دهند از تکنیک‌های خود مراقبتی خاص دوران یائسگی برای کنترل علائم ناخوشایند خون استفاده کنند. شامل:
- درمانهای جایگزین یا مکمل مانند طب سوزنی
- رژیم‌های ورزشی مانند یوگا و ایروبیک با شدت کم
- داروهای گیاهی مانند کوهوش سیاه
- اصلاح سبک زندگی (ترک سیگار، بهبود الگوهای خواب)
- فیتواستروژنها ( مثلا سویا که فعالیت استروژنی دارد)
- دارهای روی پیشخوان داروخانه
- تکنیک‌های ریلکسیشن مانند مدیتیشن

افتادگی سینه
برخی از خانمها متوجه می‌شوند بعد از یائسگی، سینه‌هایشان فُرم و تراکم سابق را ندارد و مقداری افتاده شده. علت این اتفاق، تغییر سطح استروژن است.

بیخوابی
بیخوابی می‌تواند علامت قابل توجهی از یائسگی باشد. بسیاری از خانمهایی که به سنین یائسگی می‌رسند دچار مشکلات خواب می‌شوند زیرا سطح استروژن آنها افت کرده و مرکز کنترل دما در مغزشان دچار نقص عملکرد می‌شود. ممکن است خیس از عرق بیدار شوید، گرگرفتگی داشته باشید و نتوانید مجددا به خواب بروید. هر شب سر ساعت مشخصی به رختخواب بروید و سر ساعت مقرر هم بیدار شوید. اتاق خواب‌تان را خنک نگه دارد و عصرها مصرف مایعات را محدود کنید.

خشکی و خارش پوست
علامت دیگر یائسگی خشکی پوست است. تخمدانهای شما اکنون استروژن کمتری تولید می‌کنند. پوست برای نرم و منعطف بودن به استروژن نیاز دارد و بدون آن، پوست شما ممکن است خشک و حساس شود، مخصوصا شبها وقتی که در خواب هستید. در طول روز مرطوب کننده بزنید. مرطوب کننده‌ی شما هر چه چرب‌تر و قوی‌تر باشد بیشتر کمک‌تان می‌کند از عوارض خشکی پوست دور بمانید.

طعم فلز مانند در دهان
این علامت بسیار نادر است اما بعضی از خانمها در سنین یائسگی خود ممکن است روی زبان، لبها، لثه و یا سایر قسمتهای دهان، احساس درد و سوزش کنند. شاید هم متوجه شوید طی این دوره برخی از غذاها برای‌تان طعم متفاوتی پیدا کرده‌اند یا طعم فلز مانندی در دهان دارید که علت آنها نوسان در سطح استروژن است. کاهش استروژن می‌تواند روی پرزهای چشایی‌تان اثر گذاشته و شما را نسبت به درد حساس‌تر کند.

نازک و شکننده شدن موها
ممکن است با ورود به یائسگی موهای‌تان نازک‌تر شوند که باز هم استروژن و کمبود آن مقصر است؛ همه چیز به افت استروژن‌تان برمی‌گردد. همچنین چون پوست‌تان خشک‌تر می‌شود، پوست سرتان هم ممکن است خشک شود. می‌توانید از شامپوهای مرطوب کننده استفاده کنید. از برندهایی شامپو تهیه کنید که فرمولاسیون خاصی برای موهای نازک و کم حجم دارند.

مشکلات حافظه
یائسگی بر مهارتهای زبان و سایر عملکردهای مرتبط با حافظه نیز اثر می‌گذارد. یعنی ممکن است با افت استروژن، به سختی بتوانید اطلاعات جدید را به خاطر بسپارید یا چیزی را که در سرتان می‌گذرد سر و سامان بدهید. شاید فکر کنید دارید خنگ می‌شوید! البته یک علت دیگر برای این حالات می‌تواند بیخوابی‌های شبانه‌تان باشد که از عوارض یائسگی است. وقتی خسته و کسل هستید به سختی می‌توانید تمرکز کنید.

خشکی دهان و مشکلات دندان
یائسگی می‌تواند موجب مشکلات دندان و لثه نیز بشود. وقتی استروژن افت می‌کند، تمام بدن‌تان از جمله دهان، خشک می‌شود و وقتی دهان خشک می‌شود، باکتریها می‌توانند رشد کرده و موجب پوسیدگی دندان و خونریزی لثه شوند. بهترین کار این است که بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید و آب و مایعات زیاد بنوشید.

بوی عرق
با افت سطح استروژن، غده‌ی هیپوتالاموس به اشتباه فکر می‌کند دمای بدن‌تان بیش از حد بالا رفته و باعث می‌شود عرق کنید. تعریق زیاد همراه با گرگرفتگی‌ها می‌توانند سبب بوی ناخوشایند عرق شوند. رژیم غذایی سالمی در پیش بگیرید و از تکنیک‌های کاهش استرس به طور مرتب استفاده کنید. لباس‌های نخی و خنک بپوشید، بیشتر دوش بگیرید و از ضد عرق استفاده کنید.

خشکی و شکنندگی ناخنها
با شروع سن یائسگی ممکن است ناخن‌های‌تان خشک‌تر و شکننده‌تر از حد نرمال به نظر برسند. تغییرات ناخن‌های‌تان هم به دلیل کاهش استروژن است که منجر به دهیدراته شدن بدن از جمله پوست و ناخن می‌شود. داشتن رژیم غذایی متعادل و نوشیدن آب و مایعات فراوان فراموش نشود. بهتر است از استرس‌تان کم کنید و با ورزش‌هایی مثل یوگا و مدیتیشن یا با استفاده از درمانهای طبیعی، به کاهش عوارض‌تان کمک کنید.

سرگیجه و احساس سبُکی در سر
البته سرگیجه از علائم چندان شایع یائسگی نیست اما ممکن است برخی از خانمها با افت استروژن دچارش شوند. علائم سرگیجه و سبکی در سر، احساس منگ بودن، تهوع و تلوتلو خوردن ممکن است بیاید و برود. درمانی که در پیش می‌گیرید بستگی به علت دارد اما می‌تواند شامل تغییر در سبک زندگی شود مانند تغذیه‌ی سالم و ورزش.