علائم سندرم پیش از قاعدگی، قابل درمان است؟

PMS مخفف ( premenstrual Syndrom ) یا سندرم قبل از قاعدگی ( عادت ماهانه ) می باشد . به نحوی که شخص مبتلا به سندرم مشکلات قبل از عادت ماهیانه ممکن است انواع وسیعی از علائم را که ظاهراً مرتبط با هم نیستند احساس کند . به همین دلیل تشخیص آن مشکل است . علیرغم وجود علائم بسیار ، هر خانم مبتلا به PMS معمولاً علائمی خاص خود به صورت دوره ای دارد .

محققین اظهار می کنند که ۴۰ درصد زنان در سن باروری به PMS مبتلا می شوند . در مورد بسیاری افراد PMS ( مشکلات قبل از عادت ماهیانه) دلیل مشخصی ندارد اما ممکن است پس از تولد فرزند ، بستن لوله های رحم ، برداشتن رحم ، شروع و یا قطع مصرف قرصهای ضدبارداری یا درپی یک استرس به عنوان شوکی برای سیستم غدد درون ریز ظاهر شود . PMS ارثی است و همچنین ممکن است با بالا رفتن سن شدت آن بیشتر شود . از آنجا که در این دوران بانوان به درک و همدلی همسران و اطرافیان نیاز دارند و این نیاز می تواند در روابط بین فردی و شغلی افراد تأثیر گذار باشد ، از این رو پرداختن به این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

علائم PMS کدامند ؟

علائم ابن سندرم از خانمی به خانم دیگر متفاوت است و به صورتهای مختلف ظاهر می شود . از خفیف به متوسط و تا حد ناتوانی گسترش می یابند . از مهمترین علائم مرتبط به سندرم مشکلات قبل از عادت ماهیانه می توان به موارد زیر اشاره نمود : افسردگی ، کسالت ، خستگی ، زودرنجی ، عصبانیت ناگهانی و احساس خارج از کنترل بودن ، علائم دیگر شامل میگرن یا انواع سردرد ، مشکلات سینوسی ، ورم ، آکنه ، احساس اجبار برای غذاخوردن ، ویار به خوردن شیرینی یا غذاهای پرنمک و شور ، درد مفاصل ، احساس بی عرضگی ، کمردرد ، مشکلات چشمی ، افزایش وزن ، اختلالات روده ای و غش . به علاوه فکر یا اقدام به خودکشی ، ضعف تمرکز ، بدگمانی ، گریه و خشونت را نیز می توان به این علائم اضافه نمود .

با لحاظ نمودن گزارش های خانمها از وضعیت منحصر به فرد خود بیش از ۱۰۰ نشانه PMS مشاهده شده است . کلید تشخیص PMS مشاهده تعدادی از علائم مشخص فوق نمی باشد ، بلکه ظاهر شدن ادواری علائم بطور ماهانه ملاک تشخیص PMS می باشد .

بهر حال تحقیقات انجام شده علائم گسترده مشکلات قبل از عادت ماهیانه ( PMS ) را شناسایی نموده است . این نشانه ها در طبقه بندیهای زیر مشاهده شده اند :

در سیستم عصبی :

سردرد ، میگرن ، صرع ، سرگیجه ، غش

در سیستم اسکلتی (ارتوپدی) :

کمردرد ، دردمفاصل ، خشکی مفاصل .

در عضلات :

کشیدگی عضلات ، ورم ، درد شکمی ، گرفتگی عضلات ( گرفتگی ماهیچه پا )

در سیستم روانی :

بی حوصلگی ، گریه ، تنش ، احساس ناامیدی ، وحشت ، خستگی ، پرخاشگری ، عصبانیت ، کسلی و بیحالی ، افسردگی ، اقدام به خودکشی ، سوءرفتار با فرزند ، خودزنی ، اعتیاد و یا سوء مصرف مواد .

در بینایی :

ورم ملتحمه ، آب ریزش چشم ، سیاهی دور چشم ، تاری دید .

در شنوایی و گفتاری :

گرفتگی صدا ، ( بیماریهای گوش و بینی و حلق ) خارش گلو ،‌التهاب لوزه .

در دستگاه ادرار :

التهاب مجاری ادرار ، التهاب مثانه ، تکرر ادرار ، ورم ( جمع شدن آب )

در دستگاه گوارش معدی روده ای :

میل شدید به غذا ، درد شدید شکم ، ورم شکمی ،

در پستان ها :

درد سینه ها ، بزرگی سینه ها ، فیبروکیستیک ( کیست سینه ) .

در دستگاه تنفس :

آب ریزش بینی و سرماخوردگی ، برونشیت ، آسم ، تورم مجاری تنفسی .

در خون شناسی :

بیماریهای پوستی ، دانه های پوستی ، کورک ، کهیر ، تبخال .

شیوه های مقابله با سندرم مشکلات قبل از عادت ماهیانه :

برای خانمهایی که احساس ابتلا به سندرم قبل از قاعدگی دارند ، یا فکر می کنند که ممکن است روزی این مشکل را پیدا کنند ، اطلاعات و اقدامات زیر پیشنهاد می گردد :

زمان PMS :

گر چه علائم این مشکل از هر فردی به فرد دیگر متفاوت است ولی بطور کلی چهار الگوی رایج به شرح زیر وجود دارد :

۱- علائم ۵ تا ۷ روز قبل از عادت ماهیانه آغاز و با آغاز خونریزی پایان می یابد .

۲- علائم ۱۴ روز قبل از عادت ماهیانه ( زمان تخمک گذاری )‌ شروع می شود و تقریبآً دو هفته و یا تا زمان شروع خونریزی به طول می انجامد .

۳- علائم ۱۴ روز قبل از عادت ماهیانه آغاز می شود و تا ۳ هفته بعد ادامه می یابد و در واقع تا پایان زمان خونریزی خاتمه پیدا می کند .

۴- علائم به مدت چند روز هنگام تخمک گذاری ( دو هفته قبل از عادت ) آغاز می شود ، سپس از شدت آن کاسته می شود و چند روز قبل از شروع خونریزی دوباره ظاهر می شود .

خانم مبتلا به PMS حداقل ۵ روز در ماه از علائم بیماری راحت است و این بیماری همیشگی نیست . اکثر خانمها فقط حدود ۷-۵ روز در ماه از این مشکل رنج می برند .بهترین راه برای تشخیص PMS جدول بندی علائم خاص خود شما بر روی تقویم به مدت ۲ ماه است . جهت کنترل این که آیا علائم ثبت شده با زمان عادت شما ارتباط دارد یا خیر ، لازم است شما علائم و نشانه هایی که در خود تجربه می کنید جدول بندی نمائید .

دانستن اینکه شما مبتلا به PMS هستید یا خیر ، احساس بهتری در شما ایجاد می کند . اگر شما نیز مبتلا به PMS می باشید اینکه شما تنها فردی نیستید که به PMS مبتلا شده است و این که سندرم مشکلات قبل از عادت ماهیانه یک اختلال زیست شناختی است و نه جسمی ، می تواند موجب آرامش شما شود .

درمان PMS چیست ؟

با وجود اینکه علت PMS ناشناخته است ، اما قابل درمان میباشد .

توصیه های پیشنهادی برای درمان عبارتند از :

۱- استراحت کافی

۲- ورزش منظم روزانه

۳- حذف مصرف نمک ،‌ شکر ، کافئین ،هله هوله ها، فسدفودها، کالباس، سوسیس، الکل و …

۴- مصرف ویتامین ها بخصوص ویتامین ب - ۶( B۶ )

۶- بسیاری از مبتلایان به PMS پایین آمدن موقت قند خون خود را گزارش داده اند . خوردن شش وعده غذایی کوچک در روز بسیار مناسب تر و مفیدتر از صرف سه وعده غذایی می باشد . در این دوره مصرف کربوهیدراتهای مرکب مانند میوه جات تازه ، سبزیجات ، غلات و پروتئینها ( بخصوص مرغ و ماهی ) توصیه می شوند .

اقدامات ضروری در سندرم مشکلات قبل از عادت ماهیانه :

توجه: قبل از اقدام درمانی و یا مصرف دارو و یا به موازات این اقدامات به توصیه های زیر عمل نمائید :

۱- در مورد سندرم مشکلات قبل از عادت ماهیانه PMS با همسر خود صحبت کنید ؛ و نیز در صورت ضرورت و امکان با خانواده ، دوستان و همکارانتان در میان بگذارید . شما به همدلی و حمایت این افراد نیاز دارید ، تا اینکه شما را راهنمایی نمایند که « احساساتتان را کنترل کنید » این دقیقاً چیزی است که ممکن است شخص مبتلا به PMS نتواند انجام دهد . فرزندان شما به ویژه دختران نیز بهتر است بدانند که PMS چیست چرا که هم برای خودتان مفید است و هم مراعات شما را خواهند نمود .

۲- صحیح و مرتب غذا بخورید . تغذیه مناسب همراه با کاهش چربیها و افزایش کربوهیدراتهای مرکب ، در طول قاعدگی و حتی پس از تخمک گذاری ( ۱۴ روز قبل از شیوع قاعدگی ) از اهمیت زیادی برخوردار است . این امر برای ایجاد تعادل در قند خون و جلوگیری از سرگیجه در شما بسیار حیاتی است . تغییر در وضع هورمونی ، شما را مستعد واکنشهای مربوط به تأثیرات پایین بودن قند خون ، مانند زودرنجی ، میگرن ، وحشت ، گریه و عصبانیت شدید می کند . بنابراین هرگز بیش از ۴ تا ۵ ساعت گرسنه نمانید . حتی یک غذای سبک هنگام خواب ممکن است لازم باشد .

۳- به طور منظم ورزش کنید . نیم ساعت فعالیت بدنی به طوریکه با افزایش ضربان قلب و عرق کردن همراه باشد راه خوبی است تا احساس طراوت نمائید . به طور مرتب ۳ بار در هفته ( ۱۲ بار در ماه )‌ ورزش کنید .

۴- نمک را از وعده های غذایی خود حذف کنید . از آنجائیکه نمک موجب نگهداشتن آب در بدن می شود با کاهش نمک ، ورم کاهش می یابد ، پس به غذای خود نمک نزنید ، و از مصرف غذاهای پر از سدیم مثل غذاهای کارخانه ای و کنسروها و نوشابه ها و … نیز پرهیز نمائید .

۵- از ویتامینهای مکمل استفاده کنید . ویتامینهای گروه ب ، به خصوص B۶ ، باعث کاهش ورم می شوند و نیز اثر ضد افسردگی دارند و به نظر می رسد میل شدید به مصرف کربوهیدراتها را کاهش می دهد ،‌ میزان پیشنهادی برای این منظور ، مصرف روزانه یکعدد قرص B کمپلکس ( حاوی ۵۰ میلی گرم B۶ ) می باشند .

۶- سبوس را به رژیم غذایی خود بیافزایید . بعضی خانمها در طول دوره قاعدگی و یا چند روز اول عادت ماهیانه دچار یبوست می شوند . سبوس آب را به خود جذب و به عمل دفع کمک می کند . برای تآمین آن از سبوس گندم یا برنج مثل نانهای سبوس دار می توانید استفاده نمائید .

۷- مصرف کافئین را کاهش دهید . کافئین نه تنها در قهوه بلکه در چای ، کولاها ، سوداهای رژیمی و شکلات نیز موجود است . همچنین گروهی از این مواد در تشکیل کیست سینه مؤثرند . خانمهایی که مصرف این مواد را کاهش می دهند در این دوران درد کمتری در سینه خود حس می کنند .

۸- در صورت امکان استرس ها را کاهش دهید . قبل از دوره عادت کارها را آسان بگیرید . اگر کار می کنید سعی کنید ملاقاتهای مهم خود را برنامه ریزی نموده و آنها را برای زمان دیگری در ماه تنظیم نمائید . در منزل ، میهمانی های بزرگ شام یا برنامه های آخر هفته سنگین ترتیب ندهید . برای دعا و عبادت ، استراحت و چرت زدن ، گوش دادن به موسیقی ، مطالعه کردن یا قدم زدن و یا گفتگو با یک دوست زمانهای لازم را پیش بینی نمائید .

۹- روابط زناشویی : برخورداری از روابط زناشوئی مطلوب به کاهش میزان تنش کمک می نماید.

چند دستور برای رژیم غذائی افراد مبتلا به سندرم مشکلات قبل از عادت ماهیانه :

روزانه شش وعده غذا بخورید این برنامه شامل سه وعده غذای اصلی به علاوه غذای سبک ساعت ۱۰ صبح ، عصرانه و غذای سبک قبل از خواب می شود . اگر تا کنون برنامه غذایی شما به جز این بوده است آن را ترک کنید و فقط وعده های غذائی کوچک بخورید . پیشنهاد ما این است که خانمهایی که نمی خواهند وزن خود را کاهش دهند یا نیاز به کاهش وزن ندارند کالری مصرفی خود را به ۱۵۰۰کالری ( رژیم سبک ) در روز کاهش دهند و خانمهایی که نیاز به کاهش وزن دارند کالری مصرفی خود را به ۱۰۰۰ کالری ( رژیم متوسط ) در روز محدود نمایند .

سایر توصیه های غذائی در مشکلات قبل از عادت ماهیانه :

-از مصرف چربیهای اشباع نشده خودداری نمائید .

-نمک - هر چه کمتر بهتر - نوشیدنیهای آماده و گازدار درصد نمک بالایی دارند .

-از مصرف کافئین ، قهوه ، چای ، کولا ، شکلات خودداری نمائید . ( مصرف قهوه بدون کافئین ضرری ندارد )

-مصرف سبزیجات پهن برگ ( مانند کاهو ) و نیز غلات را افزایش دهید .

-مصرف گوشت قرمز را به حدود ۱۰۰ گرم در روز و مجموع پروتئین مصرفی را به حدود ۱۲۰ گرم برای رژیم های غذایی ۱۰۰۰ کالری یا ۲۰۰ گرم در رژیم های غذایی ۱۵۰۰ کالری کاهش دهید برای تأمین پروتئین ، ماهی ، گوشت سفید و غلات مناسب هستند . مصرف تخم مرغ ، پنیر ، شیر ، ماست و کره باید محدود شوند .

-مصرف کربوهیدراتهای مرکب نظیر غلات و سبزیجات را افزایش دهید .

-تا جائیکه ممکن است مصرف قند را کاهش دهید . از مصرف آب نبات ، شکلات ، شیرینی و بستنی خودداری نمائید و در عوض از میوه های تازه بیشتر استفاده کنید .

همچنین از مصرف غذاهای زیر پرهیز نمائید :

غذاهای آماده و کنسروی ، چیپس ، چوب شور ، سوسیس ، ماهی ساردین ، حبوبات ، چغندر ،‌ ژامبون و کالباس ، شلغم ، ترشی کلم ، گوشت های دودی ، سس خردل ، سس مایونز ، سس گوجه فرنگی ، سس سویا ، ترشیجات و زیتون .

مواد قابل مصرف در زمان مشکلات قبل از عادت ماهیانه :

-لبنیات :‌ فقط شیر بدون چربی

-تمام میوه جات و سبزیجات مفید هستند و می توان از آنها به عنوان وعده های سبک غذایی استفاده کرد .

-گوشت سفید ، بوقلمون ، گوشت گوساله ، گوشت بره .

-ماهیها : اکثر ماهیهای تازه قابل مصرف و مفید هستند .

اگر با وجود رعایت توصیه های فوق هنوز دچار ناراحتی بودید حتماً با پزشک خود مشورت نمائید . این مشکل درمان دارویی مؤثری نیز دارد .