مراحل راه افتادن بچه، مشکلی نداره؟

وقتی که کودک بتواند به تنهایی بنشیند، بایستد و چهار دست و پا حرکت کند، زمان راه رفتن او نیز شروع شده است، اما زمانی که راه رفتن کودک به تأخیر می‌افتد، بدون شک والدین نگران می‌شوند.

کودکی که تا 18 ماهگی هنوز نتوانسته است راه رفتن را شروع کند، جای نگرانی دارد ولی زودتر از این زمان نه.

چه عواملی باعث می‌شود برخی از کودکان دیر به راه رفتن بیفتند؟
اگر تا به امروز رشد نوزاد شما طبیعی بوده است ممکن است علت تأخیر در به راه افتادن او، این باشد که او را تشویق به این کار نکرده‌اید و یا اینکه فرصت اینکار را برای او فراهم نکرده‌اید.
عوامل محیطی و خانوادگی تأثیر زیادی در این زمینه دارند. اگر نگران این هستید که چرا کودک خردسال‌تان چرا هنوز به راه رفتن نیفتاده است بهتر است که ابتدا، آزمایشات پزشکی لازم در این زمینه را به انجام برسانید. آزمایشات عصبی نشان می‌دهند که کودک شما به اندازه کافی به مهارت‌های حرکتی دست یافته است یا نه.
ممکن است کودکی دیر به راه رفتن افتاده باشد، کودکی باشد که دیرتر نشستن و چهار دست و پا حرکت کردن را شروع کرده است تأخیر در یکی از مهارت‌های حرکتی با تأخیر در موارد دیگر نیز همراه است. پزشک متخصص کودک‌تان ممکن است او را به یک متخصص مغز و اعصاب کودکان معرفی کند تا رشد مغزی‌اش مورد ارزیابی قرار گیرد.

تآخیر در مهارت‌های حرکتی
این نوع از تأخیر معمولا ریشه خانوادگی و ژنتیکی دارد. سایر مهارت‌های کودک رشد کافی دارند، ولی مهارت‌های حرکتی‌اش با تأخیر در رشد همراه است. به این وضعیت هیپوتونی خفیف گفته می‌شود.

گاهی اوقات تمام توانایی‌های یادگیری کودک با تأخیر رشد می‌کنند و بهبود می‌یابند حتی مهارت‌های زبانی و ارتباطی‌اش که به آن هیپوتونی شدید اطلاق می‌شود.

وجود اختلال و ناتوانی در ماهیچه‌ها

از هر 400 کودک خردسال در دینا 1 نفر به فلج مغزی دچار است تأخیر طولانی مدت در راه افتادن کودک یکی از علائم نخستین این وضعیت است.

تحلیل عضلات
تحلیل عضلانی وضعیتی است که بیشتر جنبه ژنتیکی دارد و یک بیماری پیشرونده است. معمولا نوزادان پسر را درگیر می‌کند و علائم آن بین ۶-۴ سالگی کاملا بروز می‌کنند.

سندرم دان، سندرم ویلیام، سندرم پرادر و... از مشکلاتی هستند که باعث تأخیر در حرکت و به راه افتادن کودک می‌شوند.

عوامل محیطی

ضربه به سر، انواع عفونت‌ها، سوء‌تغذیه، مسمومیت، بیماری ریکت و.... باعث کاهش رشد مغز می‌شوند و این روند روی رشد حرکتی کودک نیز اثر می‌گذارد.

دلایل ژنتیکی
آیا در دوران بارداری با مشکل و مسئله خاصی مواجه شدید؟ آیا کودکتان زودتر از زمان معین برای زایمان، متولد شده؟ آیا نوزادتان به زردی دچار شده بود؟
تمام این موارد و موارد مشابه می‌توانند باعث تأخیر در رشد کودک شوند.
خود شما و همسرتان کی به راه رفتن افتادید؟ آیا تا به حال این سوال را از والدین خود پرسیده‌اید؟ آیا شما هم با مشکل دیر راه افتادن مواجه بودید؟
آیا در خانواده‌تان مسئله یا مشکل خاصی وجود دارد که آن را از طریق ژنتیک به فرزندتان انتقال داده باشید؟
مطالعه و تحقیق در این زمینه باید به شکل گسترده‌تری صورت بگیرد تا بتوان به نتایج شفاف‌تری دست یافت.
آیا کف پای صاف نیز می‌تواند باعث تأخیر در به راه افتادن کودک شود؟

تقریبا همه نوزادان به هنگام تولد کف پای صاف دارند و در طول زمان با رشد نوزاد، کف پای او شکل و حالت عادی‌تر می‌گیرد. به ندرت پیش می‌آید که کف پای صاف ایجاد مشکل در زمینه راه رفتن کند و معمولا تا 3-2 سالگی کودک از بین می‌رود. کف پای خیلی شدید روی زانوهای کودک اثر می‌گذارد. معمولا نیاز به درمان نیست مگر در موارد حاد و شدید.

مراحل راه افتادن کودک
معمولا یک کودک نوپا در ۱۰-۶ ماهگی می‌تواند خودش را بکشد و ایستاده شدن را تجربه کند.
13-7 ماهگی شروع به راه رفتن از میان وسایل و مبلمان می‌کند. در واقع کودک در این مرحله از وسایل اطرافش کمک می‌گیرد تا با استفاده از آنها بایستد و چند قدم راه برود.
بعد از این مرحله با کمک والدین خود کم‌کم شروع به راه رفتن می‌کنند.
راه رفتن اولیه در کودکان نوپا نباید به صورت اجباری و تحمیلی باشد بلکه باید خود کودک به صورت اجباری و تحمیلی باشد بلکه باید خود کودک به صورت دلخواه و با علاقه آن را شروع کند.
در۱۴-۱۱ ماهگی، کودک راه رفتن به تنهایی را تجربه می‌کند و تا ۱۴ ماهگی اغلب کودکان قادر به راه رفتن خواهند بود.

اما چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
مسلما در مراجعاتی که به پزشک متخصص اطفال دارید، وضعیت جسمی کودک‌تان مورد بررسی قرار می‌گیرد، پاها، کف پاها، مهارت‌های حرکتی و... اما معمولا پزشکان متخصص نگران فرزند شما نیستند و بسیاری از موارد را خیلی با دقت مورد بررسی قرار نمی‌دهند.

بنابراین اگر نوزادتان تا ۱۸ ماهگی هنوز شروع به راه رفتن نکرده است، یا اینکه اگر کودک روی انگشتان پاهایش حرکت می‌کند و یا اینکه مشکل و مسئله نگران کننده‌ای در مورد پاهایش دارد، بهتر است دست روی دست نگذارید و تمام موارد موجود را با پزشک او در میان بگذارید مخصوصاً اگر اوضاع روز به روز بدتر می‌شود و رو به بهبودی نمی‌رود.

چگونه می‌توانیم به کودک خود کمک کنیم تا زودتر به راه بیفتد؟
به خودتان و کودکتان فشار زیادی وارد نکنید. کودک شما هر وقت که آماده باشد راه می‌افتد، فقط نیاز به کمی تشویق و حمایت از جانب شما دارد.
وقتی که می‌خواهد شروع به ایستادن کند، از پشت مراقب او باشید و به او کمک کنید تا خودش را در موقعیت ایستاده نگاه دارد.
وقتی که شروع به قدم برداشتن می‌کند او را کمک و تشویق کنید مثلا عروسک مورد علاقه‌اش را در مسیرش قرار دهید تا هر وقت خودش را به آن نزدیک‌تر کرد، شما عروسک را دورتر کنید.
به کودکتان یک جعبه خالی یا یک صندلی سبک بدهید تا از آن به عنوان تکیه‌گاه استفاده کند و با آن تعادلش را حفظ کند.
از کودک نوپای خود انتظار زیادی نداشته باشید این که هر روز به دفعات تمرین ایستادن و راه رفتن کند، برای او زیاد و آزار دهنده است.
از واکِر مخصوص کودکان استفاده نکنید.
راه رفتن را تبدیل به تجربه‌ای سرگرم کننده و مفرح کنید. برایش دست بزنید او را بسیار تشویق کنید. برای کودک خود کفش‌های مناسب تهیه کنید.
کفش او باید نرم و راحت باشد به راحتی خم شود و انگشت‌ها را اذیت نکند و از موادی تهیه شده باشد که پاها به راحتی داخل آنها نفس بکشند.
برخی از کودکان راه رفتن را بدون تجربه چهار دست و پا حرکت کردن شروع می‌کنند (حدود 7 درصد) برخی از کودکان عقب عقب می‌روند.
تمام این موارد مشکلی در حرکت کودک ایجاد نخواهند کرد.
معمولا کودکان در 18-15 ماهگی حرکت کردن را شروع می‌کنند و بالاتر از 18 ماهگی بهتر است تحت نظر پزشک متخصص باشند.