تشخیص دیابت بارداری، چه آزمایشاتی؟
دیابت بارداری نوعی از دیابت است که در یک خانم باردار برای اولین با مشاهده شده و در اکثر مواقع بعد از زایمان برطرف می شود .
دیابت بارداری نوعی از دیابت است که در یک خانم باردار برای اولین با مشاهده شده و در اکثر مواقع بعد از زایمان برطرف می شود . افزایش قند خون مادر در این دوران می تواند بر سلامت مادر و جنین اثرات سوئی برجای گذارد . بنابراین با تشخیص به موقع و کنترل مناسب آن می توان تا حد زیادی از بروز عوارض این بیماری بر مادر و جنین پیشگیری کرد .
دیابت بارداری چگونه به وجود می آید ؟
در حاملگی به دلیل تغییرات هورمونی استفاده از انسولین برای بدن سخت می شود و برای جبران لوزالمعده باید انسولین بیشتری تولید کند.
در بیشتر زنان حامله این اتفاق می افتد و پانکراس انسولین بیشتری تولید می کند. ولی دربرخی زنان پانکراس نمی تواند به اندازه کافی انسولین ترشح کند و به همین علت سطح گلوکز خون بالا رفته و دیابت حاملگی ایجاد می شود.
عوامل خطر دیابت بارداری چه هستند ؟
اگر یک یا چند مورد از عوامل خطرزای زیر را در خود میبینید احتمال ابتلای شما به دیابت بارداری بیش از دیگران است و باید پزشک خود را در جریان این عوامل خطرزا قرار دهید .
-اگر بستگان درجه اول شما (پدر ، مادر ، خواهر و برادر ) مبتلا به دیابت هستند .
-اگر اضافه وزن دارید .
-اگر سنتان بالای ۲۵ سال است .
-اگر در بارداری های قبل هم سابقه دیابت بارداری داشته اید .
-اگر نوزادی با وزن بیش از ۴ کیلوگرم زایمان کرده اید .
-اگر در مرحله پیش دیابت قرار دارید و قند خونتان از حد طبیعی بالاتر است اما هنوز مشخصا مبتلا به دیابت نشده اید .
بررسی تشخیص دیابت بارداری باید چه زمانی صورت می گیرد ؟
پزشک بر اساس اینکه شما چقدر در معرض خطر ابتلای به این بیماری قرار دارید ، آزمایشاتی را جهت تشخیص دقیق و کنترل بیماری برای شما درخواست می کند .
اگر شما در معرض خطر متوسط یا بالایی برای ابتلا به دیابت بارداری قرار داشته باشید ، پزشک در اولین ملاقات با شما درخواست می کند تا قند خونتان را چک کنید . اگر نتیجه آزمایش خوب بود و قند خونتان در محدوده طبیعی قرار داشت بین هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری مجدد قند خونتان بررسی می شود .
اگر خطر ابتلا به دیابت بارداری در شما کم باشد یکبار بین هفته های ۲۴-۲۸ بارداری قند خونتان اندازه گیری می شود .
چه آزمایشاتی جهت تشخیص دیابت بارداری انجام می شود ؟
آزمایش قند خون ناشتا و یا آزمایش قند خون تصادفی
جهت انجام آزمایش قند خون ناشتا شما باید حتما ۸ ساعت ناشتا باشید ولی در آزمایش قند خون تصادفی نیاز به ناشتایی نیست و در هر زمان از روز قابل انجام است .این آزمایشات برای تشخیص دیابت بارداری در در همه افراد کافی نیست و در برخی افراد برای تشخیص نهایی دیابت بارداری باید آزمایشات تکمیلی دیگری نیز انجام شود .
آزمایش غربالگری تحریکی گلوکز (GCT)
این آزمایش را بهتر است بعد از ۸ ساعت ناشتایی انجام دهید اما در هر زمانی از روز نیز قابل انجام است .
برای انجام این آزمایش به شما یک نوشیدنی استاندارد حاوی ۵۰ گرم گلوکز داده می شودو بعد از ۱ ساعت قند خونتان اندازه گیری می شود . اگر قند خون شما بالاتر از ۱۳۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد نیاز است برای اثبات دیابت بارداری آزمایش (OGTT) را نیز انجام دهید .
آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)
برای انجام این آزمایش شما باید حتما حداقل ۸ ساعت ناشتا باشید و از ۳ روز قبل انجام آزمایش رژیم غذایی معمولی داشته باشید . برای انجام آزمایش یک نوشیدنی حاوی ۱۰۰ گرم گلوکز به شما داده می شود که باید ظرف ۵ دقیقه آن را بنوشید . سپس قند خون شما بعد از ۱ ساعت ، ۲ ساعت و ۳ ساعت بهد اندازه گیری می شود . در طول مدت ۳ ساعت شما نباید فعالیت بدن یا پیاده روی زیاد داشته باشید . اگر جواب حداقل دو مورد از موارد این آزمایش بالای حد مجاز باشد شما مبتلا به دیابت بارداری هستید .
دیابت بارداری چه تاثیراتی بر روی کودک من دارد؟
با تنظیم دقیق قندخون در دوران بارداری، احتمال بروز عوارض آن به شدت کم می شود. اما اگر دیابت بارداری به موقع درمان نشود می تواند باعث بروز عوارض زیر بر روی جنین شود :
-وزن زیاد نوزاد هنگام تولد : که میتواند منجر به آسیب به نوزاد حین زایمان به دلیل ایجاد زایمان سخت شود .
-افت قندخون نوزاد بعد از تولد : که می تواند منجر به تشنج و کاهش سطح هوشیاری نوزاد و یا ایجاد عوارض مغزی جبران ناپذیر در او شود.
-سقط
-مشکلات تنفسی
-ناهنجاری های جنینی (اگر قند خون مادر از ابتدای بارداری بالا باشد می تواند باعث ایجاد ناهنجاری های جنینی شود)
-زیاد شدن مایع آمنیوتیک که خطر گیر افتادن بند ناف و خفه شدن جنین را به دنبال دارد .
آیا بررسی سلامت جنین در این شرایط لازم است؟
در صورت ابتلای شما به دیابت بارداری ، ممکن است پزشک برای مراقبت از سلامت جنین، بررسی هایی را برروی جنین انجام دهد که عبارتند از:
-سونوگرافی: جهت بررسی میزان رشد جنین
-بررسی میزان حرکت جنین
-بررسی ضربان قلب جنین
-آزمون های تخصصی دیگری که توسط پزشک توصیه می شوند.
در این مواقع همکاری شما با پزشک ، قطعا در تولد نوزاد سالم به شما کمک خواهد کرد.
دیابت بارداری چه تاثیراتی برروی خانم های باردار خواهد داشت؟
اغلب خانم های مبتلا به دیابت بارداری متوجه علامت خاصی نمی شوند ، اما دیابت بارداری ممکن است:
-خطر افزایش فشارخون و ابتلا به مسمومیت حاملگی را در دوران بارداری افزایش دهد.
-خطر تولد نوزاد با وزن بالا و به تبع آن میزان نیاز به زایمان به روش سزارین را افزایش دهد.
دیابت بارداری معمولا با تولد نوزاد رفع می شود ، با این وجود درخانم هایی که مبتلا به دیابت بارداری می شوند بعدها خطر بروز دیابت نوع ۲ نسبت به دیگران بالاتر خواهد بود . همچنین احتمال ابتلا به دیابت بارداری در حاملگیهای بعدی نیز افزایش می یابد .
بسیاری از مادران مبتلا به دیابت بارداری از شیردهی به نوزاد خود ترس دارند . اما باید توجه داشت که شیردهی به نوزادانی که مادرانشان مبتلا به دیابت بارداری بوده اند، هیچ مشکلی چه برای مادر و چه برای نوزاد ایجاد نمی کند.
درمان دیابت بارداری چگونه است؟
درمان دیابت بارداری به معنای نگه داشتن قندخون در محدوده نرمال است . شما با روش های زیر می آموزید که چگونه قندخون خود را کنترل کنید:
-داشتن برنامه غذایی مناسب
-فعالیت بدنی مناسب
-تزریق انسولین (در صورت نیاز)
برنامه غذایی مناسب
جهت داشتن یک برنامه غذایی مناسب برای خود و جنین حتما با یک متخصص تغذیه مشورت کنید یک برنامه غذایی مناسب میتواند قندخون شما را در محدوده طبیعی حفظ کند.
در این برنامه غذایی شما می دانید که چه نوع غذاهایی بخورید ، چقدر و چه زمانی غذا بخورید. نوع ، مقدار و زمان مصرف غذا سه نکته مهم در حفظ قندخون در محدوده طبیعی هستند. شما باید:
-مصرفی شیرینی جات را محدود کنید.
-سه وعده غذایی و همچنین سه میان وعده مصرف کنید.
-درباره زمان و مقدار کربوهیدرات مورد نیاز روزانه و مقادیر مصرف مجاز آگاهی لازم را به دست آورید، با داشتن برنامه غذایی مدون خواهید دانست که چه زمانی و چه مقدار کربوهیدرات در هر وعده و یا میان وعده مصرف کنید.
-رژیم غذایی مناسب انرژی لازم در طی حاملگی برای مادر و جنین را تامین می کند و آسیبی به مادر یا جنین نمی رساند.
انجام فعالیت فیزیکی
انجام فعالیت های فیزیکی، از قبیل پیاده روی و شنا کردن به شما کمک می کند تا قند خونتان را به حد طبیعی برسانید . با پزشک خود در مورد بهترین نوع فعالیت مشورت کنید . اگر در حال حاضر فعالیت شما زیاد است از پزشک خود بخواهید شما را راهنمایی کند که برنامه فعالیتتان چگونه باشد.
انسولین
در دوران بارداری نمی توان از داروها ی خوراکی پایین آورنده قندخون استفاده کرد. برخی ازخانم های مبتلا به دیابت بارداری ، برای رسیدن به قندخون طبیعی علاوه بر برنامه غذایی و فعالیت فیزیکی نیاز به تزریق انسولین دارند.
در صورت نیاز به انسولین ، پزشک مقدار و زمان تزریق آن را تعیین خواهد کرد. انسولین برای جنین مضر نیست و از طریق جریان خون به جنین منتقل نمی شود.
چگونه قند خون خود را چک کنم ؟
پزشک جهت کنترل قند خون ، استفاده از دستگاه کوچکی به نام گلوکومتر را به شما پیشنهاد می کند . شما باید یاد بگیرید که :
-چگونه از این دستگاه استفاده کنید.
-چگونه یک قطره خون از نوک انگشت خود بگیرید.
-محدوده طبیعی قندخون را بدانید.
-چه زمانی قندخون خود را اندازه گیری کنید.
زمان هایی که باید قندخون را اندازه بگیرید
-صبح که از خواب بیدار می شوید (قند ناشتا)
-۲ ساعت بعد از صرف صبحانه
-۲ ساعت بعد از صرف نهار
-۲ ساعت بعد از صرف شام
قند ناشتای شما باید کمتر از ۹۰ و قند دو ساعت بعد از غذای شما باید کمتر از ۱۲۰ باشد .
هر زمان که قندخون را اندازه می گیرید نتیجه را در یک دفترچه یادداشت کنید و در هر ویزیت نتایج را به پزشک خود ارائه دهید . در صورتی که نتایج نشان دهد قند خونتان در محدوده طبیعی نیست ، پزشک در مورد اقدام مناسب برای کنترل قند خون شما تصمیم گیری خواهد کرد.
بعد از زایمان ، چگونه از بهبودی دیابت اطمینان حاصل کنم ؟
شما باید ۶ هفته بعد از تولد نوزاد ، قندخونتان را اندازه گیری کنید. در اکثر خانم های مبتلا به دیابت بارداری ، بعد از اتمام بارداری ، دیابت از بین می رود ولی حواستان باشد شما بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری در حاملگی های بعدی و ابتلا به دیابت نوع ۲ در مراحل بعدی زندگی خواهید بود.
درصورتی که قند خون در دوران بارداری تحت کنترل نباشد ، بررسی و مراقبت ویژه از نوزاد در ۲۴ ساعت اول ضروری می باشد.
چگونه از ابتلای بعدی به دیابت نوع ۲ جلوگیری کنیم ؟
با انجام دستورالعمل زیر می توانید از ابتلا به دیابت نوع ۲ جلوگیری کنید و یا حداقل شروع بیماری را به تاخیر بیندازید:
-رسیدن به وزن ایده آل و حفظ آن : اگر وزن شما بالاتر از حد ایده آل باشد، کاستن ۵- ۷ درصد از وزن بدن ، اثر قابل توجهی در پیش گیری از ابتلا به دیابت خواهد داشت.
-حداقل ۳۰ دقیقه در روز نوعی فعالیت فیزیکی مانند پیاده روی یا شنا داشته باشید.
-برنامه غذایی سالم داشته باشید . مقدار کافی حبوبات ، میوه و سبزیجات در رژیم روزانه خود مصرف کنید.
-از مصرف چربی ها و غذاهای دارای کالری زیاد خودداری کنید . متخصص تغذیه می تواند در طراحی یک برنامه غذایی مناسب به شما کمک کند.
-خانم های مبتلا به دیابت بارداری باید هر سه سال یک بار، از نظر ابتلا به دیابت نوع ۲، تحت بررسی کامل قرار گیرند . تشخیص زودهنگام دیابت در پیش گیری از ابتلا به عوارض دیررس آن بسیار کمک کننده است.
منبع:
سارا چیذری
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼