علت افزایش مایع آمنیوتیک، عوارض و خطرات
مایع آمنیوتیک ماده ای است که جنین را در کیسه جنین احاطه کرده است .
مایع آمنیوتیک ماده ای است که جنین را در کیسه جنین احاطه کرده است .در نیمه اول بارداری مایع آمنیوتیک دارای خصوصیات مایع خارج سلولی جنین است ودر نیمه دوم بارداری تکامل عملکرد کلیوی وتکامل مورفولوژیک پوست وغشاهای مخاطی را منعکس می کند .
وظایف مایع آمنیوتیک :
1- به عنوان یک ضربه گیر جنین را در مقابل صدمات وبند ناف را در مقابل تحت فشار قرار گرفتن (در نتیجه اختلال در اکسیژن رسانی به جنین )محافظت می کند .
2- جنین و رحم را از عفونت محافظت می کند .
3- به عنوان یک منبع پشتیبان کوتاه مدت از مایعات ومواد غذایی عمل می کند .
4- به جنین برای تنفس و تحرک کمک می کند .
5- به تکامل مناسب سیستم های گوارشی , اسکلتی - عضلانی و تنفسی جنین کمک می کند .
6- تامین وحفظ درجه حرارت ثابت برای جنین
مایع آمنیوتیک در کجا تولید می شود؟
در طی شانزده هفته اول حاملگی جفت ,غشاهای آمنیوتیک , بند ناف و پوست جنین همگی مایعی تولید می کنند که همزمان با رشد جنین کیسه آمنیوتیک را پر می کند وبه تدریج مقدارش افزوده می شود تا در هفته ۳۱-۳۶ به هزار میلی لیتر رسیده واز آن زمان به بعد مقدارش به تدریج کم می شود.در حوالی ترم مایع آمنیوتیک شفاف ولیمویی رنگ با PH ۷.۱ - ۷.۳ است این مایع فعال بوده و روزانه حدود هزار میلی لیتر وارد کیسه آمنیوتیک وبه همان میزان خارج می شود و تشکیل ادرار را می دهد .
اندازه گیری مایع آمنیوتیک :
به دو روش انجام می شود.
۱- maximum vertical pocket (MVP) :
بیشترین قطر قدامی - خلفی بزرگترین کیسه عادی از اندام جنین یا بند ناف اندازه گیری می شود که مقدار طبیعی آن ۲الی ۸ سانتی متر است .
2- amuiotic fluide index (AFI) :
در این روش رحم به چهار قسمت مساوی تقسیم می شود که در هر یک از آنها قطر قدامی - خلفی بزرگترین کیسه اندازه گیری می شود. اعداد حاصل با هم جمع شده و مقدار طبیعی آن 5 الی 24 سانتی متر است .
پلی هیدرآمنیوس :
پلی هیدرآمنیوس عبارت است از تجمع مایع آمنوتیک بیش از ۲۰۰۰ میلی لیتر وAFI بیشتر از ۲۴ سانتی متر وبیشتر در سه ماه سوم حاملگی ووجود mvp بیش تر از ۸سانتی متر است .
شیوع : هیدرآمنیوس در حدود ۱% حاملگی ها را شامل می شود .تشخیص معمولا به طور کلینیکی حدس زده می شود و بوسیله آزمایش سونوگرافیک تایید می شود .
دلایل افزایش بیش از حد مایع :
1- دیـــــــــــــــــابـــــــت مـــــــــادر
2- ماکروزومی یا حاملگی چندقلویی
3- ناهنجـــــــــاری های جنـــــــــینی
عوارض وخطرات :
- اتساع زیاد رحم و پارگی پرده ها
- زایمان زودرس و خونریزی پس از زایمان
- افزایش فشار داخل شکمی
- کاهش ظرفیت تنفسی
- انسداد گوارشی یا ادراری وافزایش ریسک عفونت ادراری
- مرگ و میر پری ناتال بین ۱۵ الی ۳۰ % به علت نواقص همراه با زایمان ,اختلالات کروموزومی , پارگی زودرس پرده ها و حوادث بند ناف .
تشخیص :
بزرگ شدن رحم به همراه اشکال در لمس اجزا کوچک جنین وشنیدن صدای قلب معمولا اولین یافته بالینی هیدرآمنیوس است .در موارد شدید دیواره رحم آنقدر سفت است که لمس هیچ قسمتی از جنین مقدور نیست .از سونوگرافی و رادیوگرافی می توان در تشخیص کمک گرفت .
درمان :
در حدود 50 %موارد به خصوص در موارد خفیف مشکل خودبخود حل می شود چنانچه تنگی نفس یا درد شکم وجود دارد یا حرکت کردن مشکل می باشد بستری کردن بیمار ضروری است.
استراحت مطلق و تسکین بیمار تا حدودی وضعیت را تحمل پذیر می کند ولی به ندرت روی مایع تاثیر می گذارد در صورتی که مایع خیلی زیاد باشد و یاسبب ناراحتی زیادی شود پزشک ممکن است بااستفاده از روشی به نام آمنیوسنتز درمانی مقداری از مایع را خارج کند
الیگوهیدرآمنیوس :
در موارد نادر ,حجم مایع آمنیونی بسیار پایین تر از حد طبیعی است و گاهی اوقات تنها به چند میلی لیتر محدود می گردد. در الیگوهیدرآمنیوس اندکس مایع آمنیونی کمتر یا مساوی ۵ سانتی متر است . به طور کلی الیگوهیدروآمنیوس در اوایل حامگی کمتر ایجاد می شود و معمولا پیش آگهی بدی دارد
Gagnon و همکارانش در سال ۲۰۰۲ دریافتند که نارسایی مزمن شدید جفتی ,سبب کاهش درحجم مایع آمنیونی می شود بدون این که کاهشی در تولید جنینی ایجاد گردد .
شروع زود هنگام الیگوهیدرآمنیوس :
الیگوهیدرآمنیوس تقریبا همیشه با انسداد دستگاه ادراری جنین یا آژنزی کلیوی جنینی مشاهده می شود , بنابر این آنوری تقریبا نقش اتیولوژیک در چنین موارد ی دارد . تراوش مزمن مایع از شکافهای موجود در پرده ها حجم مایع آمنیونی را به شدت کاهش می دهد.
پیش آگهی :
پیامد جنینی در موارد شروع زود هنگام الیگوهیدرآمنیوس بد است وبا وجود ۵۰% مرگ و میر همراه است .از سوی دیگر چسبندگی های بین آمنیون و اندام های جنین ممکن است منجر به ناهنجاری های شدید شود . وقتی که میزان مایع آمنیونی ناچیز است هیپوپلازی ریوی شایع است .
الیگوهیدرآمنیوس در اواخر حاملگی :
حجم مایع آمنیونی به طور طبیعی بعد از هفته 35 کاهش می یابد . اداره کردن الیگو هیدروآمنیوس در اواخر حاملگی بستگی به وضیعت کلینیکی دارد .در یک حاملگی عارضه دار شده با الیگوهیدرآمنیوس ومحدودیت رشد جنینی به دلیل عوارض همراه ,مراقبت دقیق جنینی مهم است و زایمان به دلایل مادری و جنینی توصیه می شود .
عوارض :
- فشرده شدن بند ناف حین لیبر
- اندکس ۵ سانتی متر یا کمتر همواره با افزایش ۵ برابر میزان زایمان سزارین همراه است .
- افزایش ۵۰ % افت متغیر صدای قلب در طی لیبر
- خطر دفع مکونیوم غلیظ
درمان :
شامل آمنیوانفوزیون محلول کریستالوئید جهت جایگزینی مایع کاهش یافته است .
منبع:
دکتـر فاطمه نعمـت اللهی
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼