تاثیر سیگار بر اسپرم، قابل توجه آقایان

مطالعات جدید نشان می دهد که احتمال باروری زنان سیگاری و زنانی که مدت ها در محیط های حاوی دود سیگار زندگی کرده اند ، نسبت به سایر زنان ، کمتر است . دود سیگار همچنین می تواند مشکلات و عوارض بارداری و زایمان را تشدید کند . با دکتر سهیلا عارفی ، متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری پژوهشکده ی ابن سینا ، در همین رابطه گفتگو کرده ایم .

خانم دکتر ! سیگار روی باروری ما چه تاثیری دارد ؟

ببینید ، سیگار از طریق یک سری متابولیت ها مانند نیکوتین ، کادمیم و هیدروکربن های آروماتیک در بدن ایجاد اختلال میکند . در آقایان ، سیگار اکسیدان ها یا رادیکال های آزاد اکسیژنی ایجاد می کند که موجب شکست هایی در ذخیره ژنتیکی اسپرم می شود . در نتیجه تولید اسپرم را کاهش داده و عملکرد آن را به هنگام لقاح مختل می کند . بنابراین جنین با کیفیت پایینی ایجاد می شود و لانه گزینی هم به خوبی در رحم صورت نمی گیرد . در خانم ها ، اثرات سوء سیگار وابسته به دوز مصرفی سیگار است ، یعنی هر چقدر سیگار بیشتری بکشند ، اثراتش بدتر خواهد بود . از طرفی در این خانمها تعداد تخمکی که آزاد می شود ، کمتر است . اثر سوء دیگری که سیگار در خانم ها ایجاد می کند روی حرکات لوله های رحمی و رحم است . از طرفی انقباضات طبیعی رحم که قرار است اسپرم را از دهانه ی رحم به سمت بالا هدایت کند به هم می ریزد و احتمال اینکه تخمک و اسپرم در رحم به هم برسند ، بسیار کم می شود و میزان لقاح کاهش پیدا می کند . اگر جنینی تشکیل شود ، میزان تکثیر و تکامل سلول هایی که باید جفت را تولید کنند ، کاهش پیدا می کند و لانه گزینی هم خوب صورت نمی گیرد و به همین ترتیب میزان سقط در زنان سیگاری بیشتر می شود .

این فرآیندی که توضیح دادید برای همه سیگاری ها اتفاق می افتد یا بعضی ها بیشتر در معرض خطر ناباروری هستند ؟

ببینید ؛ موضوع ناباروری نیست بلکه اختلال در باروری است . ما یک سری از افراد را داریم که کلاً ناباروند و باید از درمان های تکمیلی استفاده کنند . یک سری هم هستند که اختلال در باروری دارند و دیرتر باردار می شوند یا سقط های مکرر دارند.

خانم هایی که خودشان سیگاری نیستند اما اعضای خانواده شان سیگاری اند چه طور ؟ آنها هم در خطرند ؟

بله ، آنها هم در خطرند . ضمن اینکه افزایش سن ازدواج در کشور نیز باروری را در جامعه کنونی نسبت به گذشته کمتر کرده است .

احتمالاً افرادی که در حال درمان ناباروری هستند به هیچ وجه نباید از سیگار استفاده کنند ؛ درست است ؟

بله ، البته . مطالعات نشان داده است پارامترهایی که موفقیت IVF را پیشگویی می کند در افراد نابارور سیگاری کاهش پیدا می کند و گفته شده است میزان تخمکی که ما در IVF از زنانی که سیگاری اند می گیریم ، به ازای هر ۱۰ پاکت سیگار در سال ، دو تا چهار عدد کاهش پیدا می کند .

چرا این اتفاق می افتد ؟

همان طور که گفتم در افراد سیگاری ، میزان تولید هورمون استروژن به دلیل اثر مهاری سیگار بر تولید هورمون از سلول های اطراف تخمک کاهش پیدا می کند ، ضمن اینکه این افراد نیازشان به داروها هم برای تحریک تخمک گذاری بیشتر می شود . برای اینکه این افراد به دارو مقاوم تر هستند و تعداد جنینی هم که در روش IVF تولید می کنیم کمتر می شود . از طرفی میزان لانه گزینی در روش IVF در زنانی که سیگاری هستند ، نسبت به غیرسیگاری ها ۵۰ درصد کاهش پیدا می کند . در نتیجه میزان باروری هم ۵۰ درصد کاهش می یابد. جالب است بدانید اگر زنان سیگاری حداقل یک ماه قبل از شروع سیکل شان سیگار را ترک کنند ، این اعداد و ارقام به حال طبیعی خود بر می گردد . بنابراین بارداری بهانه و انگیزه خوبی برای ترک سیگار است . مطالعات و بررسی هایی که در خارج از کشور انجام شده ، نشان داده است که یک سوم زنان سیگاری ، در زمان بارداری سیگارشان را ترک می کنند و ۲۰ درصد افرادی هم که سیگار را ترک نمی کنند سیگار کشیدن خود را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می دهند و این نشان می دهد که بارداری انگیزه ی خوبی برای ترک سیگار است

سیگار کشیدن والدین چه تاثیری روی سلامت خود جنین می گذارد ؟

عوارض زیادی برای جنین دارد؛ از جمله :

ـ کانون های استخوان سازی ، به خصوص در بعضی قسمت های استخوان جمجمه و جناغ سینه نوزادان والدین سیگاری ، با تاخیر تشکیل می شود .

ـ شانس اینکه این بچه ها در آینده آلرژیک شده و عوارض افزایش حساسیت در آنها دیده شود ، بسیار زیاد است .

ـ امکان بروز رفتارهای ضد اجتماعی و تهاجمی در این بچه ها افزایش می یابد .

ـ رشد جنین در والدین سیگاری با تاخیر صورت می گیرد و متوسط وزن زمان تولد نوزاد ۱۵۰ گرم کمتر از نوزادان والدین غیر سیگاری است .

ـ مصرف سیگار یا در معرض سیگار قرار گرفتن ( یک ماه قبل از بارداری تا سه ماهه اول بارداری ) سبب افزایش بیماری های قلبی عروقی و به خصوص اختلال در دیواره ی بین دو بطن جنین می شود .

ـ میزان باروری در فرزندان زنانی که در دوران بارداری سیگار کشیده اند در آینده به میزان ۳۰ درصد کاهش می یابد. اگر آن دختر یا پسر در آینده خودش هم سیگاری بشود ، میزان باروری در او ۵۰ درصد کاهش پیدا می کند ، یعنی نصف .

ـ فشار خون ماکزیمم در بچه هایی که مادرانشان در طول بارداری سیگار کشیده اند ، در آینده افزایش پیدا می کند .

ـ دور سر بچه های مادران سیگاری به خصوص اگر در سه ماهه اول بارداری سیگار کشیده باشند ، کاهش پیدا می کند .

ـ احتمال افزایش وزن زیاد و غیر عادی در بچه های مادران سیگاری زیاد است .

ـ زنانی که مادرانشان در بارداری سیگار می کشیده اند زودتر یائسه می شوند و در معرض عوارض یائسگی زودرس ( پوکی استخوان ، بیماری های قلبی عروقی ، سرطان پستان ) قرار می گیرند .