روزهای آخر بارداری چه کنیم؟
هفته آخر بارداری تغذیه و عادات مناسبی را دارد که مادر برای آمادگی قبل از زایمان حتما باید آنها را انجام دهد.
هفته آخر بارداری تغذیه و عادات مناسبی را دارد که مادر برای آمادگی قبل از زایمان حتما باید آنها را انجام دهد. طرز خوابیدن و تغذیه هفته ی آخر بارداری و آمادگی قبل از زایمان طبیعی و سزارین شامل بخشی از باید ها و نباید های هفته های آخر بارداری است که به طور کامل در این بخش خواهید خواند.
اگر در این روزها به سر می برید و می خواهید از برنامه ای که در این یک هفته بر اساس آن عمل کنید مطلع شوید، صحبت های دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق تخصص نازایی و لاپاراسکوپی را از دست ندهید. در این صفحه با کمک دکتر صفارزاده، هم فهرست خریدتان را تکمیل می کنیم و هم توصیه هایی برای داشتن زایمان آسان تر را با شما در میان می گذاریم.
اگر در این روزها به سر می برید و می خواهید از برنامه ای که در این یک هفته بر اساس آن عمل کنید مطلع شوید، صحبت های دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق تخصص نازایی و لاپاراسکوپی را از دست ندهید. در این صفحه با کمک دکتر صفارزاده، هم فهرست خریدتان را تکمیل می کنیم و هم توصیه هایی برای داشتن زایمان آسان تر را با شما در میان می گذاریم.
نوع زایمان تان را طبیعی می خواهید یا سزارین؟
برخی از نکاتی که در هفته آخر بارداری باید رعایت شوند بستگی به نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) دارند. برای مثال کسانی که می خواهند سزارین شوند بهتر است در هفته آخر فعالیت فیزیکی زیادی نداشته باشند اما اگر قرار است زایمان طبیعی انجام شود باید فعالیت فیزیکی و پیاده روی را به روزی سه تا پنج ساعت افزایش داد زیرا فشار روی دهانه رحم و بالا و پایین شدن سر جنین مقداری دهانه رحم را نرم می کند و باعث می شود زایمان راحت تر انجام شود .کسانی که می خواهند سزارین شوند هم بهتر است در هفته آخر پیاده روی سبک داشته باشند به این دلیل که احتمال انعقاد خون در پاها طی بارداری شش تا هشت برابر یک فرد عادی می شود. در روزهای پایانی بارداری نیز از آنجایی که رحم فشار زیادی روی عروق اندام تحتانی یعنی پاها می آورد این احتمال افزایش پیدا می کند.
در واقع باید گفت زن بارداری که می خواهد سزارین شود لازم نیست تمام مدت استراحت کند بلکه باید فعالیت فیزیکی داشته باشد و پایش را از مچ در تختخواب تکان دهد و خم و راست کند. در واقع این افراد می توانند صبح یا عصر نیم ساعت تا ۴۵دقیقه پیاده روی سبک داشته باشند. در کل، بارداری یک بیماری نیست و نیازی به استراحت مطلق وجود ندارد بنابراین انجام حرکات نرمشی، ایروبیک سبک و استفاده از تردمیل همگی مجاز هستند.
حرکات ورزشی برای چه کسانی ممنوع است؟
خانم های بارداری که جفت سرراهی دارند، کسانی که احتمال زایمان زودرس دارند و هنوز به هفته آخر نرسیده اند، کسانی که به علت لکه بینی و احتمال زایمان زودرس یا احتمال آبریزش تحت استراحت مطلق هستند، کسانی که جنین شان کوچک است اما آنقدر کوچک نیست که مجبور شویم آن را خارج کنیم (کاهش رشد داخل رحمی جنین)؛ همگی باید استراحت شان خیلی بیشتر و پیاده روی شان خیلی کمتر باشد. درست است که تحرک در روزهای بارداری زایمان را آسان تر می کند و شرایط بهتری را برای خود مادر ایجاد می کند، اما زیان ورزش کردن و پرتحرکی برای این افراد از سودش بیشتر است.
مراقب پوست خود باشید!
اصولا یک تا دو هفته آخر توصیه می شود سینه های خود را با ویتامین AD یا روغن بادام تلخ یا روغن زیتون چرب کنید زیرا بعد از زایمان برای شیر دادن، از سینه خیلی زیاد استفاده می شود و ممکن است پوست آن زخم شود. پس پوست آن را همیشه چرب نگه دارید تا مجبور به تحمل درد و سوزش هنگام شیر دادن نباشید. همچنین اگر سینه فرورفته دارید بهتر است طی هفته آخر نوک آن را با ماساژ یا شیردوش به طرف بیرون بکشید.
سینه بند شیردهی بخرید
هفته های آخر بارداری بهترین زمان برای خریدن سینه بند شیردهی است. در روزهای آخر، سینه ها به بزرگ ترین سایز در زمان بارداری می رسند. با این حال موقع خرید سینه بند باز هم یکی دو سایز بزرگ تر بخرید چون چند روز پس از زایمان سینه ها پر از شیر می شوند و دوباره چند سایز دیگر افزایش پیدا می کنند. سینه بند شیردهی را از جنس نخی و با نوار پهن در زیر آن انتخاب کنید.
تغذیه هفته های آخر بارداری
خانم های باردار در هفته های آخر بارداری غذای سبک تر میل کنید زیرا دردهای زایمانی ممکن است به هر طریقی شروع شوند و در این شرایط، معده نسبتا پر بهتر از معده خیلی پر است. در واقع اگر قرار باشد به صورت اورژانس سزارین انجام شود هرقدر معده خالی تر باشد، بهتر است. علاوه بر این در فرهنگ ما استفاده از مواد سردی در هفته پایانی بارداری توصیه می شود تا احتمال زردی نوزاد کمتر شود که البته این موضوع اثبات شده نیست.
آیا رنگ مو در هفته آخر مجاز است؟
بسیاری از از خانم های باردار سوال می کنند که آیا در هفته های آخر می توانند از رنگ مو استفاده کنند یا خیر. حقیقت این است که استفاده از رنگ موهای معمولی و دارای آمونیاک در تمام بارداری ممنوع است. با این حال یک بار رنگ کردن مو در هفته آخر بارداری خطر زیادی به همراه نخواهد داشت و می توانند این کار را انجام دهند. البته بهتر است حتی در این هفته هم موهای خود را با رنگ های بدون آمونیاک رنگ کنند.
چند بار در هفته دوش مناسب است؟
در هفته آخر، حتما باید هر روز یا یک روز در میان دوش بگیرید. این کار به زایمان طبیعی کمک می کند و باعث می شود برای رفتن به بیمارستان آماده باشید. در ایران پزشکان معمولا از هفته ۳۷ و ۳۸ بارداری به بعد استفاده از وان آب را توصیه نمی کنند اما در خارج از کشور این موضوع اهمیتی ندارد و خانم های باردار تا آخرین روز هم می توانند از وان و استخر استفاده کنند.
به هر حال از آنجایی که احتمال پارگی کیسه آب در هفته آخر وجود دارد و ممکن است در آب متوجه آن نشویم بهتر است در این هفته خانم باردار از وان و استخر استفاده نکند. لازم به ذکر است که درجه آب برای دوش گرفتن و استخر باید به اندازه درجه حرارت بدن یعنی ولرم باشد.
وسایلتان را آماده کنید!
باید توجه داشته باشید حداقل یک هفته مانده به موعد سزارین و دو سه هفته مانده به موعد زایمان طبیعی، ساک بیمارستان را آماده کنید و تمام وسایل لازم برای مادر و نوزاد را درون آن قرار دهید. همچنین تمام مدارک لازم برای بیمارستان ازجمله شناسنامه و کارت ملی خود و همسرتان را در دسترس بگذارید چون گاهی اوقات لحظه رفتن به بیمارستان آنقدر سریع اتفاق می افتد که مدارک و کارت ها فراموش می شوند و دغدغه خاطری برای بستری شدن پیش می آید.
علاوه براین، بعد از زایمان به چند نوع اقلام بهداشتی نیاز دارید که می توانید همان موقع از داروخانه بیمارستان خرید کنید، اما می توانید پیش از آن هم خریدتان را کرده باشید تا خیال تان راحت باشد. نوار بهداشتی های بزرگ معمولی، بتادین، الکل سفید، گاز استریل، ملحفه و زیرانداز یکبار مصرف و پودر شوینده ضدحساسیت برای لباس های نوزاد جزء همین اقلام هستند. گذشته از این محصولات بهداشتی، برای خودتان یک جفت دمپایی و یک پیراهن آزاد بلند برای پوشیدن زیر مانتو در زمان برگشت به خانه بردارید. نوزادتان هم به دو دست لباس، پتو، حوله و ساک حمل نوزاد یا کریر نیاز دارد.
مهم ترین علائم هفته های آخر بارداری کدامند؟
در هفته آخر باید به بعضی علامت ها، دردها و ترشحات بیشتر دقت کنید. بعضی از این علائم طبیعی هستند و بعضی دیگر خطرناک. گروهی از آنها هم نشانه شروع زایمان هستند.
لکه بینی و خونریزی دارید؟
درصورت وقوع لکه بینی، خونریزی، کاهش حرکات جنین، آبریزش شفاف و کاملا متمایز از ادرار و دردهایی که 30 ثانیه طول بکشند و هر 10 دقیقه یک بار تکرار شوند و با یک ساعت استراحت از بین نروند.
حتما باید به پزشک مراجعه کرد چراکه اینها از علائم شروع دردهای زایمانی هستند و در این حالت حتما باید وضعیت دهانه رحم و قلب جنین در بیمارستان بررسی شود. ترشحات از واژن نیز اگر قرمز یا قهوه ای باشند نشانه شروع زایمان هستند.
درد زایمان همیشه در شکم نیست!
گاهی اوقات دردهای زایمان در پایین شکم ایجاد نمی شوند و ممکن است در بخش های بالایی شکم احساس شوند زیرا قله رحم بالاست و تقریبا زیر جناغ سینه قرار دارد. بعضی افراد نیز در ناحیه کمر دچار درد می شوند. گاهی نیز درد همراه با حالت تهوع و استفراغ اتفاق می افتد. به طور کلی درد زایمان حالت ریتمیک دارد و ممکن است در نواحی غیر از زیر شکم ایجاد شود پس این طور فکر نکنید که دچار سنگ کلیه و... شده اید؛ در این حالت ها حتما باید به بیمارستان مراجعه کنید.
به حرکات جنین توجه کنید
در اواخر بارداری حرکات جنین کاهش پیدا می کند و بیشتر حرکات در جا خواهد داشت. جنین معمولا بعد از هر وعده غذا باید دو تکان بخورد. در کل روز هم ۹ حرکت باید داشته باشد. این حرکت ها بهترین علامت برای سلامت جنین هستند. اگر مادری احساس می کند فرزندش از صبح تا ظهر حرکتی نداشته، می تواند یک نوشیدنی شیرین بخورد و بعد صبر کند و ببیند تا نیم ساعت دیگر دو تکان می خورد یا خیر. اگر تکان نخورد حتما باید برای گرفتن نوار قلب به بیمارستان یا مطب پزشک مراجعه کند.
حتما روزی ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید
به طور کلی بارداری استفاده از یک فنجان قهوه یا دو تا سه لیوان چای کم رنگ در روز مجاز است اما چای و قهوه پر رنگ به مقدار زیاد توصیه نمی شود چراکه محرک هستند. درواقع یک خانم باردار خود تپش قلب دارد و با نوشیدن این مایعات تپش قلبش بیشتر می شود؛ حتی ممکن است ضربان قلبش به بالای 100 برسد و زندگی روزمره اش را مختل کند اما برعکس، مصرف آب را باید افزایش دهید و حتما روزی هشت تا 10 لیوان (هر لیوان 250 سی سی) آب میل کنید.
متاسفانه مصرف ماء الشعیر خیلی بین خانم های باردار باب شده است در حالی که باید بدانید این نوشیدنی ها مقدار زیادی انرژی ایجاد می کنند و باعث چاقی بدون دلیل می شوند و در عین حال فایده و خاصیتی هم ندارند. البته مصرف کم آن در حد یک بار در هفته اشکالی ندارد اما متاسفانه بعضی خانم ها روزی سه تا چهار شیشه ماءالشعیر می نوشند! مصرف نوشابه های گازدار، چه لایت و چه زیرو نه تنها در هفته آخر بارداری بلکه در کل این دوران اصلا توصیه نمی شود. دوغ هم اگر توسط خود فرد تهیه شود و نمک کمی داشته باشد مجاز است. شیر نیز نوشیدنی خیلی مهمی است و حتما باید طی بارداری و هفته آخر دو تا سه لیوان در روز نوشیده شود.
برای جلوگیری از ابتلا به پبوست
در روزهای آخر بارداری، حجم رحم و اندازه جنین به حداکثر میزان خود می رسد، بنابراین فشار موضعی روی روده ها افزایش پیدا می کند و یبوست یکی از عمده ترین مشکلاتی است که خانم های باردار در روزهای پایانی با آن مواجه می شوند؛ به همین دلیل توصیه می شود در وعده های مختلف از سبزی ها و میوه های تازه و متنوع به میزان زیاد استفاده کنید و به اندازه کافی آب بنوشید تا هم کمتر دچار یبوست شوید و هم فشار به کف لگن تان به حداقل برسد.
غذای بودار نخورید!
دقت کنید که در روزهای آخر و همچنین طی دوران شیردهی توصیه می شود مادران از مصرف غذاهای بودار مثل سیر، پیاز و کلم خودداری کنند زیرا طعم غذا ممکن است وارد شیر شود. بنابراین نوزاد آن را احساس می کند و ممکن است از شیر مادر زده شود. گذشته از این، در دوران بارداری بهتر است از مصرف خوراکی های یبوست زا خودداری کنید اما این توصیه درمورد خوراکی های نفاخ خیلی صدق نمی کند زیرا معمولا به خانم های باردار توصیه می شود از سبزیجات استفاده کنند تا کمی اجابت مزاج شان روان باشد و این درحالی است که سبزیجات تاحدودی نفاخ هستند.
تغذیه قبل از سزارین چگونه باید باشد؟
اگر قرار است سزارین انجام دهید، روز قبل از زایمان ناهارتان را بخورید و عصرانه حدود ساعت هفت آش یا سوپ یا غذای بسیار سبک میل کنید. سپس تا 12 شب می توانید فقط مایعات بنوشید؛ از 12 شب به بعد هم باید کاملا ناشتا باشید زیرا تخلیه معده خانم باردار خیلی کند است. درکل، خانم باردار در روز عمل به عنوان یک خانم شکم پر درنظر گرفته می شود بنابراین هرقدر شکم خالی تر باشد احتمال برگشت غذا به داخل ریه هنگام عمل کمتر می شود. فقط به خانم هایی که مشکل تیروئید دارند و داروی «لووتیروکسین» مصرف می کنند توصیه می شود صبح روز عمل حدود ساعت چهار یا پنج صبح حتما قرص شان را با یک مقدار خیلی کم آب میل کنند زیرا این موضوع از نظر بیهوشی و ثابت بودن وضعیت قلبی در روز عمل اهمیت دارد.
تغذیه قبل از طبیعی چگونه باید باشد؟
زایمان طبیعی معمولا خبر نمی کند بنابراین نمی توان روز قبل زایمان را دقیق تعیین کرد. توصیه می شود اگر در ابتدای دردهای زایمانی هستید یک دوش آب ولرم بگیرید. همچنین از موقعی که دردها شروع می شوند دیگر نباید غذاهای جامد میل کنید چون ممکن است احتیاج به اپیدورال داشته باشید و دچار تهوع و برگشت غذا به داخل ریه شوید بنابراین از زمان شروع درد تنها می توانید مایعات، سوپ و غذای خیلی سبک بخورید.
بعضی زایمان های طبیعی نیز مانند سزارین برنامه ریزی شده هستند زیرا گاهی اوقات فرد وارد هفته 40 یا 41 می شود اما هنوز دردهایش شروع نشده، بنابراین چنین فردی برای زایمان نیاز به اینداکشن و آمپول فشار دارد. در این مواقع فرد می داند که چه روزی قرار است زایمان کند، پس روز قبل باید حدود ساعت هفت و هشت شب غذای سبک مثل سوپ، آش و... بخورد. تا 12 شب هم می تواند فقط آب مصرف کند، بعد از 12 هم دیگر نباید چیزی بخورد. طی زایمان هم اگر لازم باشد می توان برای فرد سرم قندی- نمکی تجویز کرد تا دچار کمبود نشود.
شب ها در کدام حالت بخوابیم؟
از هفته بیستم بارداری به بعد بهتر است بیشتر روی پهلوی چپ بخوابید چون در این حالت، فشار روی ورید برگرداننده خون از پاها به سمت کبد و قلب کمتر می شود و خونرسانی به مادر و جنین افزایش پیدا می کند اما اگر نتوانستید به چپ بخوابید بهتر است به پهلوی راست بخوابید. اگر هم کمردرد گرفتید یا در خواب بی اختیار به پشت خوابیدید برای مدت کوتاه ایرادی ندارد اما همان گونه که ذکر شد بهترین حالت خوابیدن به پهلوی چپ است.
مراقب فشارخون تان باشید!
در دوران بارداری نیازی نیست که هر روز فشارخون تان را اندازه بگیرید مگر اینکه چاق یا دیابتی باشید یا سابقه فشارخون بالا و بیماری قلبی در فامیل داشته باشید. در ماه های آخر نیز از هفته 36 به بعد هر هفته توسط پزشک ویزیت می شوید و فشارتان اندازه گیری می شود. اگر هم فشارهای حد مرز دارید و در خانه دستگاه فشارخون دارید بهتر است ابتدا 20دقیقه در حالت نشسته و آرام باقی بمانید و بعد برای گرفتن فشار، دست تان را در سطح قلب تان نگه دارید. ترجیحا از فشارسنج هایی استفاده کنید که روی بازو نصب می شوند.
فشارخون در بارداری اگر ۱۳ روی هشت باشد، طبیعی تلقی می شود اما اگر بیشتر از این مقدار باشد و علائمی همچون سردرد، سرگیجه، درد قسمت فوقانی شکم، کبد یا حتی معده، تاری دید یا دیدن نقاط نورانی جلوی چشم، تهوع، استفراغ، ورم یکدفعه پاها و... با آن همراه باشد باید حتما به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید چون فشارخون بارداری می تواند در عرض چند روز یا حتی چند ساعت از یک فشار خیلی عادی به یک فشار خیلی بالا و خطرناک تبدیل شود.
اگر قندخون تان روی مرز است ...
قندخون معمولا در هفته 32 و 36 بارداری اندازه گیری می شود. بعد از آن اگر در حد طبیعی بود دیگر نیازی به اندازه گیری نخواهد داشت چراکه دیگر بالا نمی رود، فقط ممکن است در هفته آخر کمی بالا برود که آن هم برای جنین مشکل ساز نخواهد بود اما اگر فرد دیابتی باشد یا قند خونش در حد مرز باشد پزشک هر 10 روز یک بار قندش را اندازه گیری می کند.
اگر کیسه آب پاره شد...
پاره شدن کیسه آب به این ترتیب است که یک آب گرم شفاف به صورت غیرارادی از واژن خارج می شود، یعنی مثل ادرار نیست که قابل کنترل باشد.
از زمان پارگی کیسه آب هم معمولا برای شکم اول 14 تا 20 ساعت طول می کشد تا زایمان انجام شود، برای شکم دوم نیز این زمان معمولا هشت تا 14 ساعت است بنابراین نیازی به نگرانی و عجله زیاد نیست اما نباید بی دلیل هم معطل کنید و دیر به بیمارستان برسید.
در صورت پارگی کیسه آب نباید ترس زیادی پیدا کنید زیرا احتمال رخداد وضعیت اورژانسی خیلی کم است. حالت اورژانس معمولا برای کسانی اتفاق می افتد که جنین شان به پا قرار گرفته است، در این صورت اگر کیسه آب به طور ناگهانی پاره شود بندناف ممکن است از کنار باسن جنین لیز بخورد و پایین بیاید.
این حالت پرولاپس بندناف نام دارد که بسیار خطرناک است. اگر واقعا بندناف بیرون افتاده باشد خانم باردار باید تا رسیدن به بیمارستان در حالت سجده قرار بگیرد.
در این حالت فشار سر یا باسن جنین از روی بندناف برداشته می شود. به غیر از این یک مورد اورژانسی معمولا با پاره شدن کیسه آب اتفاق دیگری نمی افتد؛ حتی وقت دارید یک دوش بگیرید. فقط یادتان باشد که در حالت ایستاده یا نشسته قرار بگیرید و دیگر نخوابید.
احساس می کنید تب دارید؟
برای اندازه گیری درجه حرارت بدن حتما از دستگاه های تب گیر الکترونیکی یا جیوه ای استفاده کنید. تب گیر را می توانید زیر زبان یا زیر بغل قرار دهید. اگر آن را زیر بغل گذاشتید باید یک درجه به نتیجه اضافه کنید. درجه حرارت زیر زبان نیز دمای واقعی بدن را نشان می دهد. درجه حرارت بالای 2/38 معمولا برای ما تب محسوب می شود، البته به شرط اینکه آب بدن کافی باشد. اولین علت احساس تب در خانم های باردار این است که به اندازه کافی آب نمی نوشند. اگر دمای بدن تان بالای 2/38 باشد باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر دچار ورم ناگهانی شده اید ...
در تمام جلسات ویزیت بارداری، وزن اندازه گیری می شود تا روند افزایش آن بررسی شود بنابراین لازم نیست هر روز در خانه خودتان را وزن کنید اما درصورتی که دچار ورم و افزایش وزن ناگهانی شوید باید به پزشک مراجعه کنید. اندازه گیری وزن بهتر است صبح ها بعد از دستشویی رفتن و قبل از صبحانه با لباس خانه همیشگی تان انجام شود.
کمردرد شدید
برای کاهش کمردرد در روزهای آخر پوشیدن لباس های راحت و سبک و همچنین استفاده از کفش هایی با پاشنه سه سانتی متر (نه کمتر و نه بیشتر) توصیه می شود. از طرفی باید از انجام کارهای سنگین پرهیز کنید. بسیاری از خانم ها در روزهای آخر بارداری دوست دارند اتاق کودک شان را بچینند و بالای نردبان و صندلی بروند اما این کارها علاوه بر آنکه باعث تشدید کمردرد دوران بارداری می شوند، بسیار هم خطرناک هستند. متاسفانه بعضی خانم ها به دلیل همین سهل انگاری ها در روزهای پایانی بارداری دچار سقط جنین شده اند.
آزمایش مخصوص هفته های آخر کدامند؟
در روز زایمان نیز گروه خونی مشخص می شود و برای بیمار خون رزرو می شود. این آزمایش ها به این دلیل در دو تا سه هفته آخر انجام می شوند که اگر فرد دچار زایمان زودرس شود، نتیجه آنها را داشته باشیم.
بارداری طولانی بی خطر هم نیست!
البته در خارج از کشور روشی به نام آمینوسکوپی هم وجود دارد که با استفاده از آن می توان کیسه آب، رنگ و شفافیت آن را سنجید. به این ترتیب می توان فهمید که آب دور بچه با مدفوع آلوده شده است یا خیر. همچنین میزان آب دور جنین، حرکات تنفسی او و نوار قلبش هم باید بررسی شوند. اگر جواب همه این آزمایش ها خوب بود می توان اجازه ادامه به بارداری داد اما درکل بارداری بعد از 42 هفته طبیعی نیست و بهتر است زودتر ختم داده شود.
مدت زمان مجاز برای صبر کردن تا زایمان در نژادهای مختلف، متفاوت است. برای مثال در سیاه پوست ها این زمان ۳۹ هفته است یعنی اگر یک سیاه پوست جنین خود را بیشتر از ۳۹ هفته نگه دارد در داخل شکمش می میرد. متاسفانه در کشور ما نیز نمی توان جنین را تا ۴۲ هفته در شکم مادر نگه داشت. در غیر این صورت آب دور بچه کم می شود و روی بندناف فشار می آید یا حتی ممکن است مرگ داخل رحمی جنین اتفاق بیفتد یا ممکن است جنین مدفوع کند و این مدفوع وارد ریه اش شود بنابراین در مواردی که بارداری بیشتر از ۳۹ هفته طول می کشد باید حتما سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل انجام شود.
حرکات ورزشی برای چه کسانی ممنوع است؟
خانم های بارداری که جفت سرراهی دارند، کسانی که احتمال زایمان زودرس دارند و هنوز به هفته آخر نرسیده اند، کسانی که به علت لکه بینی و احتمال زایمان زودرس یا احتمال آبریزش تحت استراحت مطلق هستند، کسانی که جنین شان کوچک است اما آنقدر کوچک نیست که مجبور شویم آن را خارج کنیم (کاهش رشد داخل رحمی جنین)؛ همگی باید استراحت شان خیلی بیشتر و پیاده روی شان خیلی کمتر باشد. درست است که تحرک در روزهای بارداری زایمان را آسان تر می کند و شرایط بهتری را برای خود مادر ایجاد می کند، اما زیان ورزش کردن و پرتحرکی برای این افراد از سودش بیشتر است.
مراقب پوست خود باشید!
اصولا یک تا دو هفته آخر توصیه می شود سینه های خود را با ویتامین AD یا روغن بادام تلخ یا روغن زیتون چرب کنید زیرا بعد از زایمان برای شیر دادن، از سینه خیلی زیاد استفاده می شود و ممکن است پوست آن زخم شود. پس پوست آن را همیشه چرب نگه دارید تا مجبور به تحمل درد و سوزش هنگام شیر دادن نباشید. همچنین اگر سینه فرورفته دارید بهتر است طی هفته آخر نوک آن را با ماساژ یا شیردوش به طرف بیرون بکشید.
سینه بند شیردهی بخرید
هفته های آخر بارداری بهترین زمان برای خریدن سینه بند شیردهی است. در روزهای آخر، سینه ها به بزرگ ترین سایز در زمان بارداری می رسند. با این حال موقع خرید سینه بند باز هم یکی دو سایز بزرگ تر بخرید چون چند روز پس از زایمان سینه ها پر از شیر می شوند و دوباره چند سایز دیگر افزایش پیدا می کنند. سینه بند شیردهی را از جنس نخی و با نوار پهن در زیر آن انتخاب کنید.
تغذیه هفته های آخر بارداری
خانم های باردار در هفته های آخر بارداری غذای سبک تر میل کنید زیرا دردهای زایمانی ممکن است به هر طریقی شروع شوند و در این شرایط، معده نسبتا پر بهتر از معده خیلی پر است. در واقع اگر قرار باشد به صورت اورژانس سزارین انجام شود هرقدر معده خالی تر باشد، بهتر است. علاوه بر این در فرهنگ ما استفاده از مواد سردی در هفته پایانی بارداری توصیه می شود تا احتمال زردی نوزاد کمتر شود که البته این موضوع اثبات شده نیست.
آیا رنگ مو در هفته آخر مجاز است؟
بسیاری از از خانم های باردار سوال می کنند که آیا در هفته های آخر می توانند از رنگ مو استفاده کنند یا خیر. حقیقت این است که استفاده از رنگ موهای معمولی و دارای آمونیاک در تمام بارداری ممنوع است. با این حال یک بار رنگ کردن مو در هفته آخر بارداری خطر زیادی به همراه نخواهد داشت و می توانند این کار را انجام دهند. البته بهتر است حتی در این هفته هم موهای خود را با رنگ های بدون آمونیاک رنگ کنند.
چند بار در هفته دوش مناسب است؟
در هفته آخر، حتما باید هر روز یا یک روز در میان دوش بگیرید. این کار به زایمان طبیعی کمک می کند و باعث می شود برای رفتن به بیمارستان آماده باشید. در ایران پزشکان معمولا از هفته ۳۷ و ۳۸ بارداری به بعد استفاده از وان آب را توصیه نمی کنند اما در خارج از کشور این موضوع اهمیتی ندارد و خانم های باردار تا آخرین روز هم می توانند از وان و استخر استفاده کنند.
به هر حال از آنجایی که احتمال پارگی کیسه آب در هفته آخر وجود دارد و ممکن است در آب متوجه آن نشویم بهتر است در این هفته خانم باردار از وان و استخر استفاده نکند. لازم به ذکر است که درجه آب برای دوش گرفتن و استخر باید به اندازه درجه حرارت بدن یعنی ولرم باشد.
وسایلتان را آماده کنید!
باید توجه داشته باشید حداقل یک هفته مانده به موعد سزارین و دو سه هفته مانده به موعد زایمان طبیعی، ساک بیمارستان را آماده کنید و تمام وسایل لازم برای مادر و نوزاد را درون آن قرار دهید. همچنین تمام مدارک لازم برای بیمارستان ازجمله شناسنامه و کارت ملی خود و همسرتان را در دسترس بگذارید چون گاهی اوقات لحظه رفتن به بیمارستان آنقدر سریع اتفاق می افتد که مدارک و کارت ها فراموش می شوند و دغدغه خاطری برای بستری شدن پیش می آید.
علاوه براین، بعد از زایمان به چند نوع اقلام بهداشتی نیاز دارید که می توانید همان موقع از داروخانه بیمارستان خرید کنید، اما می توانید پیش از آن هم خریدتان را کرده باشید تا خیال تان راحت باشد. نوار بهداشتی های بزرگ معمولی، بتادین، الکل سفید، گاز استریل، ملحفه و زیرانداز یکبار مصرف و پودر شوینده ضدحساسیت برای لباس های نوزاد جزء همین اقلام هستند. گذشته از این محصولات بهداشتی، برای خودتان یک جفت دمپایی و یک پیراهن آزاد بلند برای پوشیدن زیر مانتو در زمان برگشت به خانه بردارید. نوزادتان هم به دو دست لباس، پتو، حوله و ساک حمل نوزاد یا کریر نیاز دارد.
مهم ترین علائم هفته های آخر بارداری کدامند؟
در هفته آخر باید به بعضی علامت ها، دردها و ترشحات بیشتر دقت کنید. بعضی از این علائم طبیعی هستند و بعضی دیگر خطرناک. گروهی از آنها هم نشانه شروع زایمان هستند.
لکه بینی و خونریزی دارید؟
درصورت وقوع لکه بینی، خونریزی، کاهش حرکات جنین، آبریزش شفاف و کاملا متمایز از ادرار و دردهایی که 30 ثانیه طول بکشند و هر 10 دقیقه یک بار تکرار شوند و با یک ساعت استراحت از بین نروند.
حتما باید به پزشک مراجعه کرد چراکه اینها از علائم شروع دردهای زایمانی هستند و در این حالت حتما باید وضعیت دهانه رحم و قلب جنین در بیمارستان بررسی شود. ترشحات از واژن نیز اگر قرمز یا قهوه ای باشند نشانه شروع زایمان هستند.
درد زایمان همیشه در شکم نیست!
گاهی اوقات دردهای زایمان در پایین شکم ایجاد نمی شوند و ممکن است در بخش های بالایی شکم احساس شوند زیرا قله رحم بالاست و تقریبا زیر جناغ سینه قرار دارد. بعضی افراد نیز در ناحیه کمر دچار درد می شوند. گاهی نیز درد همراه با حالت تهوع و استفراغ اتفاق می افتد. به طور کلی درد زایمان حالت ریتمیک دارد و ممکن است در نواحی غیر از زیر شکم ایجاد شود پس این طور فکر نکنید که دچار سنگ کلیه و... شده اید؛ در این حالت ها حتما باید به بیمارستان مراجعه کنید.
به حرکات جنین توجه کنید
در اواخر بارداری حرکات جنین کاهش پیدا می کند و بیشتر حرکات در جا خواهد داشت. جنین معمولا بعد از هر وعده غذا باید دو تکان بخورد. در کل روز هم ۹ حرکت باید داشته باشد. این حرکت ها بهترین علامت برای سلامت جنین هستند. اگر مادری احساس می کند فرزندش از صبح تا ظهر حرکتی نداشته، می تواند یک نوشیدنی شیرین بخورد و بعد صبر کند و ببیند تا نیم ساعت دیگر دو تکان می خورد یا خیر. اگر تکان نخورد حتما باید برای گرفتن نوار قلب به بیمارستان یا مطب پزشک مراجعه کند.
حتما روزی ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید
به طور کلی بارداری استفاده از یک فنجان قهوه یا دو تا سه لیوان چای کم رنگ در روز مجاز است اما چای و قهوه پر رنگ به مقدار زیاد توصیه نمی شود چراکه محرک هستند. درواقع یک خانم باردار خود تپش قلب دارد و با نوشیدن این مایعات تپش قلبش بیشتر می شود؛ حتی ممکن است ضربان قلبش به بالای 100 برسد و زندگی روزمره اش را مختل کند اما برعکس، مصرف آب را باید افزایش دهید و حتما روزی هشت تا 10 لیوان (هر لیوان 250 سی سی) آب میل کنید.
متاسفانه مصرف ماء الشعیر خیلی بین خانم های باردار باب شده است در حالی که باید بدانید این نوشیدنی ها مقدار زیادی انرژی ایجاد می کنند و باعث چاقی بدون دلیل می شوند و در عین حال فایده و خاصیتی هم ندارند. البته مصرف کم آن در حد یک بار در هفته اشکالی ندارد اما متاسفانه بعضی خانم ها روزی سه تا چهار شیشه ماءالشعیر می نوشند! مصرف نوشابه های گازدار، چه لایت و چه زیرو نه تنها در هفته آخر بارداری بلکه در کل این دوران اصلا توصیه نمی شود. دوغ هم اگر توسط خود فرد تهیه شود و نمک کمی داشته باشد مجاز است. شیر نیز نوشیدنی خیلی مهمی است و حتما باید طی بارداری و هفته آخر دو تا سه لیوان در روز نوشیده شود.
برای جلوگیری از ابتلا به پبوست
در روزهای آخر بارداری، حجم رحم و اندازه جنین به حداکثر میزان خود می رسد، بنابراین فشار موضعی روی روده ها افزایش پیدا می کند و یبوست یکی از عمده ترین مشکلاتی است که خانم های باردار در روزهای پایانی با آن مواجه می شوند؛ به همین دلیل توصیه می شود در وعده های مختلف از سبزی ها و میوه های تازه و متنوع به میزان زیاد استفاده کنید و به اندازه کافی آب بنوشید تا هم کمتر دچار یبوست شوید و هم فشار به کف لگن تان به حداقل برسد.
غذای بودار نخورید!
دقت کنید که در روزهای آخر و همچنین طی دوران شیردهی توصیه می شود مادران از مصرف غذاهای بودار مثل سیر، پیاز و کلم خودداری کنند زیرا طعم غذا ممکن است وارد شیر شود. بنابراین نوزاد آن را احساس می کند و ممکن است از شیر مادر زده شود. گذشته از این، در دوران بارداری بهتر است از مصرف خوراکی های یبوست زا خودداری کنید اما این توصیه درمورد خوراکی های نفاخ خیلی صدق نمی کند زیرا معمولا به خانم های باردار توصیه می شود از سبزیجات استفاده کنند تا کمی اجابت مزاج شان روان باشد و این درحالی است که سبزیجات تاحدودی نفاخ هستند.
تغذیه قبل از سزارین چگونه باید باشد؟
اگر قرار است سزارین انجام دهید، روز قبل از زایمان ناهارتان را بخورید و عصرانه حدود ساعت هفت آش یا سوپ یا غذای بسیار سبک میل کنید. سپس تا 12 شب می توانید فقط مایعات بنوشید؛ از 12 شب به بعد هم باید کاملا ناشتا باشید زیرا تخلیه معده خانم باردار خیلی کند است. درکل، خانم باردار در روز عمل به عنوان یک خانم شکم پر درنظر گرفته می شود بنابراین هرقدر شکم خالی تر باشد احتمال برگشت غذا به داخل ریه هنگام عمل کمتر می شود. فقط به خانم هایی که مشکل تیروئید دارند و داروی «لووتیروکسین» مصرف می کنند توصیه می شود صبح روز عمل حدود ساعت چهار یا پنج صبح حتما قرص شان را با یک مقدار خیلی کم آب میل کنند زیرا این موضوع از نظر بیهوشی و ثابت بودن وضعیت قلبی در روز عمل اهمیت دارد.
تغذیه قبل از طبیعی چگونه باید باشد؟
زایمان طبیعی معمولا خبر نمی کند بنابراین نمی توان روز قبل زایمان را دقیق تعیین کرد. توصیه می شود اگر در ابتدای دردهای زایمانی هستید یک دوش آب ولرم بگیرید. همچنین از موقعی که دردها شروع می شوند دیگر نباید غذاهای جامد میل کنید چون ممکن است احتیاج به اپیدورال داشته باشید و دچار تهوع و برگشت غذا به داخل ریه شوید بنابراین از زمان شروع درد تنها می توانید مایعات، سوپ و غذای خیلی سبک بخورید.
بعضی زایمان های طبیعی نیز مانند سزارین برنامه ریزی شده هستند زیرا گاهی اوقات فرد وارد هفته 40 یا 41 می شود اما هنوز دردهایش شروع نشده، بنابراین چنین فردی برای زایمان نیاز به اینداکشن و آمپول فشار دارد. در این مواقع فرد می داند که چه روزی قرار است زایمان کند، پس روز قبل باید حدود ساعت هفت و هشت شب غذای سبک مثل سوپ، آش و... بخورد. تا 12 شب هم می تواند فقط آب مصرف کند، بعد از 12 هم دیگر نباید چیزی بخورد. طی زایمان هم اگر لازم باشد می توان برای فرد سرم قندی- نمکی تجویز کرد تا دچار کمبود نشود.
شب ها در کدام حالت بخوابیم؟
از هفته بیستم بارداری به بعد بهتر است بیشتر روی پهلوی چپ بخوابید چون در این حالت، فشار روی ورید برگرداننده خون از پاها به سمت کبد و قلب کمتر می شود و خونرسانی به مادر و جنین افزایش پیدا می کند اما اگر نتوانستید به چپ بخوابید بهتر است به پهلوی راست بخوابید. اگر هم کمردرد گرفتید یا در خواب بی اختیار به پشت خوابیدید برای مدت کوتاه ایرادی ندارد اما همان گونه که ذکر شد بهترین حالت خوابیدن به پهلوی چپ است.
مراقب فشارخون تان باشید!
در دوران بارداری نیازی نیست که هر روز فشارخون تان را اندازه بگیرید مگر اینکه چاق یا دیابتی باشید یا سابقه فشارخون بالا و بیماری قلبی در فامیل داشته باشید. در ماه های آخر نیز از هفته 36 به بعد هر هفته توسط پزشک ویزیت می شوید و فشارتان اندازه گیری می شود. اگر هم فشارهای حد مرز دارید و در خانه دستگاه فشارخون دارید بهتر است ابتدا 20دقیقه در حالت نشسته و آرام باقی بمانید و بعد برای گرفتن فشار، دست تان را در سطح قلب تان نگه دارید. ترجیحا از فشارسنج هایی استفاده کنید که روی بازو نصب می شوند.
فشارخون در بارداری اگر ۱۳ روی هشت باشد، طبیعی تلقی می شود اما اگر بیشتر از این مقدار باشد و علائمی همچون سردرد، سرگیجه، درد قسمت فوقانی شکم، کبد یا حتی معده، تاری دید یا دیدن نقاط نورانی جلوی چشم، تهوع، استفراغ، ورم یکدفعه پاها و... با آن همراه باشد باید حتما به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید چون فشارخون بارداری می تواند در عرض چند روز یا حتی چند ساعت از یک فشار خیلی عادی به یک فشار خیلی بالا و خطرناک تبدیل شود.
اگر قندخون تان روی مرز است ...
قندخون معمولا در هفته 32 و 36 بارداری اندازه گیری می شود. بعد از آن اگر در حد طبیعی بود دیگر نیازی به اندازه گیری نخواهد داشت چراکه دیگر بالا نمی رود، فقط ممکن است در هفته آخر کمی بالا برود که آن هم برای جنین مشکل ساز نخواهد بود اما اگر فرد دیابتی باشد یا قند خونش در حد مرز باشد پزشک هر 10 روز یک بار قندش را اندازه گیری می کند.
اگر کیسه آب پاره شد...
پاره شدن کیسه آب به این ترتیب است که یک آب گرم شفاف به صورت غیرارادی از واژن خارج می شود، یعنی مثل ادرار نیست که قابل کنترل باشد.
از زمان پارگی کیسه آب هم معمولا برای شکم اول 14 تا 20 ساعت طول می کشد تا زایمان انجام شود، برای شکم دوم نیز این زمان معمولا هشت تا 14 ساعت است بنابراین نیازی به نگرانی و عجله زیاد نیست اما نباید بی دلیل هم معطل کنید و دیر به بیمارستان برسید.
در صورت پارگی کیسه آب نباید ترس زیادی پیدا کنید زیرا احتمال رخداد وضعیت اورژانسی خیلی کم است. حالت اورژانس معمولا برای کسانی اتفاق می افتد که جنین شان به پا قرار گرفته است، در این صورت اگر کیسه آب به طور ناگهانی پاره شود بندناف ممکن است از کنار باسن جنین لیز بخورد و پایین بیاید.
این حالت پرولاپس بندناف نام دارد که بسیار خطرناک است. اگر واقعا بندناف بیرون افتاده باشد خانم باردار باید تا رسیدن به بیمارستان در حالت سجده قرار بگیرد.
در این حالت فشار سر یا باسن جنین از روی بندناف برداشته می شود. به غیر از این یک مورد اورژانسی معمولا با پاره شدن کیسه آب اتفاق دیگری نمی افتد؛ حتی وقت دارید یک دوش بگیرید. فقط یادتان باشد که در حالت ایستاده یا نشسته قرار بگیرید و دیگر نخوابید.
احساس می کنید تب دارید؟
برای اندازه گیری درجه حرارت بدن حتما از دستگاه های تب گیر الکترونیکی یا جیوه ای استفاده کنید. تب گیر را می توانید زیر زبان یا زیر بغل قرار دهید. اگر آن را زیر بغل گذاشتید باید یک درجه به نتیجه اضافه کنید. درجه حرارت زیر زبان نیز دمای واقعی بدن را نشان می دهد. درجه حرارت بالای 2/38 معمولا برای ما تب محسوب می شود، البته به شرط اینکه آب بدن کافی باشد. اولین علت احساس تب در خانم های باردار این است که به اندازه کافی آب نمی نوشند. اگر دمای بدن تان بالای 2/38 باشد باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر دچار ورم ناگهانی شده اید ...
در تمام جلسات ویزیت بارداری، وزن اندازه گیری می شود تا روند افزایش آن بررسی شود بنابراین لازم نیست هر روز در خانه خودتان را وزن کنید اما درصورتی که دچار ورم و افزایش وزن ناگهانی شوید باید به پزشک مراجعه کنید. اندازه گیری وزن بهتر است صبح ها بعد از دستشویی رفتن و قبل از صبحانه با لباس خانه همیشگی تان انجام شود.
کمردرد شدید
برای کاهش کمردرد در روزهای آخر پوشیدن لباس های راحت و سبک و همچنین استفاده از کفش هایی با پاشنه سه سانتی متر (نه کمتر و نه بیشتر) توصیه می شود. از طرفی باید از انجام کارهای سنگین پرهیز کنید. بسیاری از خانم ها در روزهای آخر بارداری دوست دارند اتاق کودک شان را بچینند و بالای نردبان و صندلی بروند اما این کارها علاوه بر آنکه باعث تشدید کمردرد دوران بارداری می شوند، بسیار هم خطرناک هستند. متاسفانه بعضی خانم ها به دلیل همین سهل انگاری ها در روزهای پایانی بارداری دچار سقط جنین شده اند.
آزمایش مخصوص هفته های آخر کدامند؟
در روز زایمان نیز گروه خونی مشخص می شود و برای بیمار خون رزرو می شود. این آزمایش ها به این دلیل در دو تا سه هفته آخر انجام می شوند که اگر فرد دچار زایمان زودرس شود، نتیجه آنها را داشته باشیم.
بارداری طولانی بی خطر هم نیست!
البته در خارج از کشور روشی به نام آمینوسکوپی هم وجود دارد که با استفاده از آن می توان کیسه آب، رنگ و شفافیت آن را سنجید. به این ترتیب می توان فهمید که آب دور بچه با مدفوع آلوده شده است یا خیر. همچنین میزان آب دور جنین، حرکات تنفسی او و نوار قلبش هم باید بررسی شوند. اگر جواب همه این آزمایش ها خوب بود می توان اجازه ادامه به بارداری داد اما درکل بارداری بعد از 42 هفته طبیعی نیست و بهتر است زودتر ختم داده شود.
مدت زمان مجاز برای صبر کردن تا زایمان در نژادهای مختلف، متفاوت است. برای مثال در سیاه پوست ها این زمان ۳۹ هفته است یعنی اگر یک سیاه پوست جنین خود را بیشتر از ۳۹ هفته نگه دارد در داخل شکمش می میرد. متاسفانه در کشور ما نیز نمی توان جنین را تا ۴۲ هفته در شکم مادر نگه داشت. در غیر این صورت آب دور بچه کم می شود و روی بندناف فشار می آید یا حتی ممکن است مرگ داخل رحمی جنین اتفاق بیفتد یا ممکن است جنین مدفوع کند و این مدفوع وارد ریه اش شود بنابراین در مواردی که بارداری بیشتر از ۳۹ هفته طول می کشد باید حتما سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل انجام شود.
منبع:
نی نی نما
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼