درمان ناباروری با آمپول، تزریق اچ سی جی

برای درمان ناباروری، از روز قبل از تزریق hCG تا زمان تخمک گذاری هر روز نزدیکی داشته باشید.
هورمون اچ سی جی گنادوتروپین جفتی انسان در خانم‌های حامله در جفت ساخته و به خون مادر ترشح میشود و نقش مهمی در ادامه حاملگی دارد و نیز باعث تحریک ترشح هورمون پروژسترون می‌شود. اندازه گیری سطح این هورمون در ادرار یا خون از روشهای اصلی تعیین حاملگی می‌باشد.
این هورمون از ادرار زنان حامله گرفته میشود و در اوایل حاملگی از جفت و جنین تراوش می شود این هورمون باعث افزایش هورمون LH در بدن می شود تزریق این هورمون برای زنانی که مشکل تولید مثلی دارند می تواند باعث آزاد شدن تخمک شود و در مردان باعث افزایش هورمون تستسترون و درمان کاهش تراوش آن استفاده می شود مثلا در نهان خایگی بچه ها و استفاده دیگری هم در ورزشکاران دارد چون سطح تستسترون را بالا می برد پس باعث عضلانی شدن می شود برای افزایش تراوش پروژسترون هم در زنان استفاده می شود.
در خانمهااغلب ۳۲-۳۶ ساعت پس از تجویز تخمک گذاری رخ می دهد.

گنادوتروپین جفتی انسانی یا اچ سی جی
نام لاتین:
(Chorionic Gonadotropin, Human (HCG
نام تجاری:
®Pregnyl
®Profasi HP IO
گروه دارویی- درمانی:
گنادوتروپین2
محرک تخمک گذاری
محرک اسپرماتوژنز
طبقه بندی در بارداری:
گروه X (خطرناک)
اشکال دارویی:
آمپول: 500، 1500، 5000 واحد

موارد مصرف، روش و دوزاژ
محرک تخمک گذاری و القای بارداری
بالغین: در خانم هایی که نازایی آنها به علت عدم تخمک گذاری است، بعلاوه دچار نارسایی اولیه تخمدان نیستند: 5000 واحد تا 10000 واحد از راه عضلانی یک روز بعد از آخرین دوز منوتروپین یا HMG تزریق می شود.
هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک۳
بالغین: در مردان انتخاب شده برای این درمان 2 روش زیر پیشنهاد می شود:
۵۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد ۳ بار در هفته به مدت ۳ هفته و سپس همین مقدار ۲ بار در هفته تا ۳ هفته دیگر
4000 واحد 3 بار در هفته به مدت 6 تا 9 ماه و سپس 2000 واحد 3 بار در هفته تا 3 ماه دیگر
کریپتورکیدیسم۴ قبل از بلوغ
کودکان 4 تا 9 سال: برای این درمان 3 روش زیر پیشنهاد می شود:
۵۰۰۰ واحد از راه عضلانی، یک روز درمیان برای چهار دوز
4000 واحد از راه عضلانی 3 بار در هفته به مدت 3 هفته
۱۵ دوز ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد از راه عضلانی در طول ۶ هفته

مکانیسم اثر

hCG هورمونی پلی پپتیدی است و عمل این هورمون اغلب مانند LH می باشد. با تقلید پیک طبیعی LH این دارو در زنان موجب تحریک تخمک گذاری می شود و در مردان باعث افزایش تولید آندروژن توسط بیضه ها می گردد.

فارماکوکینتیک
در خانم ها اغلب 32 تا 36 ساعت بعد از تزریق دارو، تخمک گذاری رخ می دهد.
نیمه عمر اچ سی جی دو فازی است و به ترتیب ۵.۶ و ۲۴ ساعت می باشد.

این دارو از طریق ادرار دفع می گردد.

نکات با اهمیت
از این دارو به هیچ وجه نمی توان در درمان چاقی استفاده کرد. این دارو باعث کاهش اشتها نمی شود.
دوز اچ سی جی برحسب اندیکاسیون های مختلف، سن و وزن بیمار و ترجیح پزشک متفاوت است.
hCG را فقط به صورت عضلانی استفاده نمائید.
در درمان ناباروری زنان میزان موفقیت داروی اچ سی جی ۷.۷ درصد باروری در هر سیکل است و این در مقایسه با ۱.۳ تا ۴.۱ درصد در زمانی است که درمانی در نظر گرفته نمی شود.

بی خطر بودن و کارایی این دارو در کودکان زیر ۴ سال ثابت نشده است.

موارد منع مصرف
سرطان های وابسته به آندروژن مانند پروستات، بیضه و پستان در مردان
حساسیت مفرط به دارو
بلوغ زودرس

دوران بارداری

موارد احتیاط
آسم
تشنج
میگرن

بیماری های قلبی و کلیوی

تداخلات دارویی

مورد قابل توجهی گزارش نشده است.

عوارض جانبی
هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.
CNS: سردرد، خستگی، تحریک پذیری، بیقراری، افسردگی
GU: بلوغ زودرس، پاره شدن کیست های تخمدان
Local: درد در محل تزریق

Other: ژنیکوماستی، ادم یا احتباس مایعات در بدن

مصرف در بارداری و شیردهی
در صورت مصرف داروی HCG در خانم های باردار به جنین آسیب می رسد بنابراین مصرف این دارو در دوران بارداری ممنوع است.

ترشح این دارو در شیر مادر مشخص نیست و مصرف آن در دوران شیردهی توصیه نمی شود.

توجهات پزشکی - پرستاری
در نتیجه مصرف hCG ترشح آندروژن ها (ترشح تستوسترون در مردان) القا می شود که می تواند باعث بزرگ شدن آلت تناسلی، بزرگی و سرخی بیضه ها و رفتار های پرخاشگرانه شود. این تغییرات تا 4 هفته بعد از قطع مصرف دارو رفع می گردد.
این دارو باعث ادم یا احتباس آب در بدن می شود به این دلیل در بیماران قلبی- عروقی، آسم، صرع و میگرن با احتیاط تجویز شود.
hCG هیچ تاثیر شناخته شده ای بر روی متابولیسم چربی ها و توزیع چربی در بدن ندارد.
توجهات بیمار - خانواده:
دارو را دقیقا طبق دستور پزشک تزریق نمائید.
برای درمان ناباروری، از روز قبل از تزریق hCG تا زمان تخمک گذاری هر روز نزدیکی داشته باشید.

در صورت بروز عوارض جانبی آزاردهنده به پزشک مراجعه نمائید.

شرایط نگهداری دارو
دارو را در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری نمائید.
گونادوتروپین جفتی؛ یکی از هورمون های اصلی تحریک کننده غدد جنسی که از سلولهای سیتوتروفوبلاستیک جفت ترشح شده و توسط کلیه دفع می شود. از این ماده در اغلب تست های تشخیصی حاملگی استفاده می شود. در درمان انواع خاصی از نهان بیضگی و هیپوگونادیسم مردانه و به منظور القا تخمک گذاری و بارداری در برخی از زنان عقیم فاقد تخمک گذاری نیز از این ماده استفاده می شود.
گونادوتروپین؛ هر یک از هورمون هایی که غدد جنسی را تحریک می کنند به خصوص FSH و LH
کاهش فعالیت غدد جنسی همراه با کاهش رشد و نقص تکامل جنسی که به علت کمبود گنادوتروپین ایجاد شده است.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
یکی از داروهای مورد استفاده در ناباروری که به تحریک تخمک گذاری کمک می‌کند، آمپول اچ سی جی است اما این دارو موارد مصرف دیگری دارد و حتی در بدنسازی توسط مردان بدنساز استفاده می‌شود.
در این مطلب به بررسی آمپول «اچ سی جی» می پردازیم.
درباره آمپول « اچ سی جی» کاربردهای متعددی ذکر شده است و نظرات متفاوتی وجود دارد، برای اطلاع از پاسخ سوالاتی که درباره آمپول اچ سی جی مطرح است، با دکتر مهدی تنهایی، داروساز گفت و گو کرده ایم و پاسخ سوالات به شرح زیر است.

آمپول اچ سی جی چیست؟
اچ سی جی در اصل هورمون جفت است که بعد از بارداری در ادرار و از طریق آزمایش خون قابل اندازه گیری و شناسایی است/
یکی از روش‌های تشخیص بارداری وجود این هورمون در خون و ادرار است به این صورت که بعد از لانه گزینی تخمک این هورمون در جفت ترشح می‌شود و قابل شناسایی است.

کاربرد آمپول اچ سی جی برای مردان چیست؟
در پسران نوجوان پیش از بلوغ این آمپول برای درمان بیماری «نهان بیضه‌گی» در صورت عدم وجود مشکل آناتومیکی استفاده می‌شود و مکانیسم آن از طریق فعال کردن هورمون‌های هیپوفیز به صورتی است که با فعال کردن آندروژن مشکل را برطرف می‌کند.
در زنان این آمپول برای تحریک تخمک گذاری تجویز می‌شود که همراه با یک سری از داروهای دیگر که برای کمک باروری تجویز می‌شود در روش «آی وی اف» مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این دارو در درمان فیبروم یا تخمدان پلی کیستیک کاربرد دارد.

آیا آمپول اچ سی جی امکان پسردار شدن را افزایش می‌دهد؟
در واقعیت این موضوع ثابت نشده است و اینگونه نیست که گفته شود اگر در دوره‌ای خاص افراد از این آمپول اچ سی جی استفاده کنند در تعیین جنسیت اثر می‌گذارد.
البته صحبت‌هایی در برخی مقالات شده است اما بطور علمی ثابت نشده است و تحقیقی انجام نشده تا بگوید اچ سی جی در تعیین جنسیت نقش دارد.

عوارض آمپول اچ سی جی چیست؟
عوارض این آمپول در خانمها و آقایان متفاوت است. در آقایان ممکن است مصرف زیاد این دارو باعث بروز حالت‌های زنانه شود. این دارو ممکن است بلوغ زودرس بدهد و باعث رشد زودرس موهای ناحیه تناسلی شود.
کلفتی صدا و رشد اندام های تناسلی از عوارض این دارو در مردان و پسران نوجوان است. ورم و درد بیضه از دیگر عوارض زودرس مصرف این دارو است.
در خانمها خونریزی‌های نامرتب واژینال، تحریک بیش از حد تخمدان و کیست تخمدان از جمله عوارض این دارو است و تحریک بیش از حد تخمدان خود عوارض دیگری نظیر درد در ناحیه لگن و خونریزی‌های پراکنده را به همراه دارد.
مصرف خودسرانه دارو خصوصا داروهای هورمونی به دلیل برهم خوردن توازن هورمونی در بدن توصیه نمی‌شود.
از عوارض مصرف بلند مدت این دارو در مردان می‌توان به سرطان پروستات اشاره کرد که به دلیل تحریک بیش از حد آندروژن و بالا بردن سطح تستسترون ایجاد می‌شود و همچنین قادر است سرطان نادر سینه را در مردان ایجاد کند.

آیا مصرف آمپول اچ سی جی در بدنسازی موثر است؟
معمولا این دارو در میان بدنسازان به منظور پاکسازی و سم زدایی استفاده می‌شود، زیرا اغلب داروهایی که بدنسازان استفاده می‌کنند باعث کاهش سطح تستسترون می شود.
این دارو چون آندروژن را از طریق مسیر هیپوفیز تحریک می‌کند به ترشح تستسترون کمک می‌کند به غلط فکر می‌کنند اگر این دارو را استفاده کنند سم زدایی کرده‌اند .
بالا بردن سطح تستسترون باعث کوچک شدن بیضه و نازکی صدا و علائم زنانه می‌شود.
بین خود بدنسازان این موضوع مرسوم است که بعد از مصرف داروهای استروئیدی با یک دوره تزریق اچ سی جی می‌توان سم زدایی کرد که قطعا اشتباه است.
به عبارت دیگر این به دلیل خاصیت اچ سی جی است که از مسیر هیپوتالاموس، آندروژن و ترشح هورمون مردانه را تحریک می‌کند تا اثرات را خنثی کند.
البته این موضوع را پزشک متخصص غدد باید تأیید کند و آنچه واضح است این است که مصرف نابجای استروئیدها از همان اول کار صحیحی نیست زیرا این داروها هورمونی است و در مقادیر کم هم ممکن است اثرات سوئی بگذارد بنابراین مصرف خودسرانه آنها توصیه نمی‌شود.

آمپول اچ سی جی در چه زمانی باید استفاده شود؟
اگر برای درمان ناباروری و تحریک تخمک گذاری این دارو تجویز شده است معمولا تنظیم دوره با پزشک زنان است اما بستگی دارد و در روزهای ۱۲،۱۸،۱۴ و ۲۰ قاعدگی تجویز می‌شود.
در مردان این دارو را متخصص غدد تجویز می‌کند اگر مشکل نهان بیضه گی باشد دفعات تجویز بستگی به سطح هورمون‌ها در بدن دارد که در این رابطه میزان سطح تستسترون هم دخیل است.
بنابراین میزان دارو در افراد مختلف متفاوت است بطوریکه ممکن است در بیماری ۱۵۰۰ واحد کافی باشد و یا برای بیمار دیگری ۵۰۰۰ واحد در چند روز نیاز به تزریق باشد که این بستگی به آزمایش و نوسانات هورمونی در بدن بیمار دارد.