آلودگی هوا برای کودکان، چگونه مراقبت کنیم؟

پاییز و زمستان، با تمام جذابیت‌هایی که دارند، یک نگرانی را هم با خودشان به همراه می‌آورند، یک نگرانی برای ساکنان کلانشهرها و شهرهای صنعتی و مخصوصا پایتخت‌نشین‌ها، نگرانی از هوای آلوده، که در روزهای سرد سال از راه می‌رسد و چند روزی در شهر جا خوش می‌کند.

در این بین، سوالی که مطرح می‌شود این است که برای حفظ سلامتمان در این روزها باید چه کار کنیم؟ چه نکات تغذیه‌ای را رعایت کنیم که از روزهای آلودگی هوا، جان سالم به در ببریم؟ این سوال‌ها مخصوصا وقتی پررنگ‌تر می‌شود که اخبار ضد و نقیضی درباره بایدها و نبایدها در روزهای آلوده به گوش می‌رسد، یک روز یک فعالیت یا خوراکی مجاز شمرده می‌شود و یک روز دیگر نه. مثلا تا همین چند وقت پیش گفته می‌شد مصرف شیر در روزهای آلوده می‌تواند از میزان تاثیر مخرب گرد و غبار بر بدن بکاهد اما به تازگی خبری آمده مبنی بر این که مصرف شیر نمی‌تواند تاثیرگذار باشد و این گفته‌ها صحت ندارد. کدام جمله صحت دارد؟ این سوال را از دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص بیماری‌‌های داخلی توصیه‌هایی برای روزهای آلوده ارائه کرد.

تاثیرات مخرب آلودگی هوا

آلودگی هوا تاثیرات مخرب زیادی بر سلامت انسان دارد و اگر افرادی نمی‌توانند شهرهایی با هوای سالم را برای زندگی‌شان انتخاب کنند، باید در روزهایی که هشدارهای هواشناسی مبنی بر ذرات گرد و غبار در هواست و هوا ناسالم اعلام می‌شود، در خانه بمانند و از انجام هرگونه فعالیت ورزشی در هوای آزاد پرهیز کنند. این شرایط مخصوصا برای سالمندان، کودکان، افرادی با بیماری‌های قلبی و گوارشی و زنان باردار بیشتر باید مورد توجه قرار بگیرد و حتی هوایی که دیگران را ممکن است مورد آزار قرار ندهد، برای سلامت آنها خطرات جدی به همراه داشته باشد. بنابراین همانطور که قبلا بارها هم توصیه شده، این افراد لازم است فقط برای کارهای ضروری از خانه خارج شوند و حتما از ماسک، آن هم ماسک‌هایی که فیلتر دارد، استفاده کنند.

چه بخوریم؟ چه نخوریم؟

مصرف سبزیجات و میوه‌ها در شرایطی که هوا روزهای ناسالم را سپری می‌کند، لازم است در برنامه غذایی قرار بگیرد. در این روزها بهتر است غذاهایی که کمتر صنعتی هستند و افزودنی‌های کمتری به آنها اضافه شده و کمتر مورد فرآوری قرار گرفته‌اند استفاده شوند، مخصوصا خوردنی‌هایی که انواع ویتامین E، C و D را دارند، همچنین باید از خوردن مواد غذایی مانند مانند سوسیس، کالباس، چیپس و پفک، نوشابه‌ها و .... پرهیز شود. البته مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها به تنهایی نمی‌تواند فردی را که دچار بیماری شده باشد، به طور کامل بهبود دهد ولی می‌تواند با افزایش مقاومت بدنی، در روند بهبود او یا حفظ سلامت موثر باشد، مهم این است که بدانیم اینها تک‌عاملی نیستند و باید موارد زیادی را در کنار هم رعایت کرد تا سالم بمانیم یا حالمان بهتر شود.

شیر؟ حتما مصرف شود

استفاده از انواع لبنیات و مخصوصا شیر، می‌تواند جذب مواد سمی را کندتر کند بنابراین نمی‌توانیم بگوییم تنها با تاثیر لبنیات، از هر نوع تاثیر مخرب و مضر آلودگی در امانیم اما می‌شود گفت موثر است و لازم است حتما در روزهای آلوده از شیر، البته نوع کم چرب آن که مضر نباشد، استفاده کنیم. مخصوصا در مواقعی که آلودگی به سرب در هوا زیاد است بهترین راهکار مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی از جمله ماست است چراکه کلسیم در بدن با سرب مقابله می‌کند و هر قدر میزان کلسیم افزایش یابد سرب تاثیر کمتری خواهد داشت. بنابراین، گفته‌هایی مبنی بر این که مصرف لبنیات تاثیری در حفظ سلامت در روزهای آلوده ندارد، صحیح نیست و همچنان باید به توصیه‌های تغذیه‌ای صحیح در این روزها پایبند بود.

دکتر انارکی: شیر تاثیر خاصی بر آلودگی ندارد!

اما در عین حال، دکتر محمدرضا انارکی، متخصص ریه، نظر دیگری دارد، می‌گوید: مصرف شیر اگرچه به طور کلی باید در طول سال و چه هوا آلوده باشد و چه نباشد، انجام گیرد، اما نمی‌تواند در روزهای آلودگی هوا به کمک بدن بیاید و تاثیر خاصی در پیشگیری یا درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا داشته باشد. متاسفانه، مصرف شیر در بین مردم کشورمان کم است و همیشه باید این توصیه را داشته باشیم که برای تامین کلسیم بدن، مواد لبنی را در برنامه غذاییشان داشته باشند، اما این که بگوییم در روزهای آلوده هوا شیر بخورید تا تاثیر مخرب ذرات گرد و غبار بر بدن شما از بین برود را نمی‌توان گفت و علیرغم توصیه‌هایی که می‌شود، تاثیر مستقیمی درباره ارتباط مصرف شیر و لبنیات و کاهش آثار مخرب آلودگی هوا بر بدن دیده نشده است.

دکتر قانعی: به جای شیر، میوه بخورید

دکتر مصطفی قانعی، متخصص ریه دیگری است که به «نی‌نی‌ سایت» می‌گوید خوردن شیر برای کاستن از آثار زیانبار آلودگی هوا چندان مفید نیست: هرچند که خوردن شیر و لبنیات به طور کلی توصیه می‌شود، اما در روزهایی که هوا آلوده است، این که بگوییم نوشیدن شیر می‌تواند از آثار مخرب آن بکاهد، چندان صحت ندارد و مصرف لبنیات تاثیری در پیشگیری یا درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا ندارد. اما بیشتر، آنچه باید مورد تاکید قرار بگیرد مصرف میوه‌ و سبزیجات است چون با آنتی‌اکسیدان‌هایی که دارند، می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و در برابر ذرات گرد و غبار، به عنوان محافظی برای اندام‌های بدن فعالیت کنند.