آموزش احترام به کودکان، راه های پیشنهادی

کودکان گاهی اوقات که در شرایطی قرار می گیرند که دوست ندارند، ممکن است بی احترامی کنند. گاهی اوقات بچه ها فقط می خواهند توجه شما را جلب کنند و یا حد و حدود را آزمایش کنند. مهم ترین چیزی که می بایستی به یاد داشته باشید این است که خونسردی خود را حفظ کنید و با آن ها با احترام برخورد کنید. سعی کنید بفهمید چرا فلان عمل ویژه را انجام می دهند و با شیوه ای بزرگمنشانه با آن ها صحبت کنید.

برخورد به بی احترامی کودکان به عنوان والدین

۱- به رفتار کودک فوراً توجه نشان دهید

اگر کودک شروع به بی احترامی کرد، می بایستی رفتار را به سرعت شناسایی کنید. نادیده گرفتن آن رفتار باعث می شود کودک برای انجام آن بی احترامی تا زمانی که توجه شما را جلب کند، تشویق شود.

به عنوان مثال، تصور کنید در خانه هستید و می خواهید با تلفن صحبت کنید و کودکتان مدام مزاحم شما می شود. می توانید به او بگویید عزیزم می دانم که می خواهی به تو توجه کنم، اما الان سرم شلوغ است برو و منتظر بمان و ساکت باش. این به کودکتان نشان می دهد که شما متوجه آنچه او انجام می دهد، هستید و همچنین به شما فرصت می دهد که به کودک بگویید به جای آن کار، چه کاری باید انجام دهید.

۲- به کودک خود دلیلی ارائه دهید

اگر به کودک خود فقط بگویید بس است و دیگر توضیحی ندهید، او ممکن است دلیلی برای کوتاه آمدن پیدا نکند. وقتی فهمیدید که چرا کودکتان رفتاری را ارائه می دهد، به او توضیح دهید که چرا رفتارش بی ادبانه و یا اشتباه است. این کار کودکتان را کمک می کند تا ضرورت رفتار خوب را بفهمد.

به مثال تلفن برگردیم. اگر کودکتان به مزاحمت ادامه داد، چیزی مثل این بگویید: من دارم با تلفن صحبت می کنم، کار خوبی نیست وقتی در حال تلفن صحبت کردن با شخصی هستم مزاحم شوی، چون نمی توانم به کسی که با او صحبت می کنم توجه کنم.

همچنین می توانید یک سری رفتارهای جایگزین به کودک ارائه دهید. مثلاً بگویید: اگر واقعاً چیزی می خواهی ممکنه چند لحظه صبر کنی؟

۳- پیامدها را برایش توضیح دهید

اگر سعی می کنید عقلانی با کودکی که بی ادبی و بی احترامی می کند صحبت کنید و او هنوز به رفتار بد خود ادامه می دهد، می بایستی پیامدهای این کارش را برایش توضیح دهید. اگر همچنان به بی احترامی اش نسبت به شما ادامه داد، حتماً می بایستی پیامدی را که گفته اید انجام دهید.

هرگز به کودک خود پیامد منفی عملش را بدون آنکه به آن عمل کنید، نگویید. اگر به کودک تذکر دهید که به دردسر خواهد افتاد اما آن اقدام را انجام ندهید، کودک به رفتار اشتباه خود و بی احترامی ادامه خواهد داد. مطمئن شوید پیامدی را به او تذکر دهید که بتوانید آن را اجرا کنید.

۴- برقراری نظم و انضباط درخور و مناسب

اگر مجبورید برای فرزند خود مقررات و نظم و انضباطی تعیین کنید، حتماً می بایستی درخور باشد. همه‌ی انواع تنبیه ها خوب عمل نمی کند. تنبیه به سن کودک و شدت زشتی رفتار و بی احترامی او بستگی دارد.

حبس کردن و یا تنبیهات بدنی دلسرد کننده و نامناسب هستند، مثلاً سریع السیر او را به اتاقش برای تنبیه نفرستید. تنبیهات بدنی می تواند باعث ترس و وحشت در کودکان شود بویژه در بچه های کوچک تر، و حبس کردن او باعث می شود فرصت تکامل و توسعه همه جانبه را از دست دهد. بهتر است، تنبیه طوری باشد که به کودک چگونگی ارتباط و اجتماعی بودن را آموزش دهد. حبس و انزوای کودک باعث می شود که او نتواند درک کند چرا رفتارش اشتباه بوده است.

سعی کنید دوره های برقراری نظم و انضباط را کوتاه تر کنید و بیشتر وارد دوره های اجرای پیامدها شوید. پیامدهایی را انتخاب کنید که احساسات او را درگیر کند. محروم کردن او از اسباب بازی دلخواهش، ممکن است او را متوجه اینکه مزاحمت او در مکالمه‌ی شما با تلفن، اشتباه بوده نکند. می بایستی پیامدهای کار اشتباه را بلافاصله پس از رفتار اشتباه اجرا کنید. سعی کنید پیامد طوری باشد به بچه نشان دهد چرا رفتار او اشتباه بوده است. به او بگوید این رفتار بدی است چراکه به زمانی که به شما اختصاص دارد بی احترامی کرده است. ممکن است کودک را مجبور کنید که کارهای روزمره‌ی کوچکی را که معمولاً خودتان انجام می دهید، مانند خشک کردن بشقاب ها انجام دهد تا به او نشان دهید که به دلیل پرمشغله بودنتان و وظایف خانه، زمان برایتان خیلی ارزشمند است.

پاسخ در لحظه به عنوان یک معلم

۱- رفتار در جایگاه معلم بودن

مانند یک معلم، بویژه اگر با بچه های کوچکتر سر و کار دارید، بهتر است به او رفتارهای جایگزین را پیشنهاد دهید تا اینکه به خاطر سرپیچی کردن او را سرزنش کنید. وقتی رفتار بدی از او می بینید، آموزش و راهنمایی کردنش می بایستی مستقیم و واضح باشد که بداند چگونه باید رفتار کند.

وقتی کودک رفتار نا شایستی انجام می دهد، برای او توضیح دهید که چگونه می بایستی رفتار کند، و سپس دلایل محکمی بیاورید که بداند چرا رفتار جایگزینی که شما پیشنهاد داده اید، بهتر است.

برای مثال، تصور کنید روی یک سطح و زمین لغزنده در استخر شنا هستید، ‌و می بینید که یکی از دانش آموزان به سمت آب می دود، به جای آنکه بگویید، پیتر ندو… می توانید بگویید پیتر روی سطح لغزنده راه برو، اینطوری امن تر است چون از افتادن و صدمه دیدن جلوگیری می کند. بچه ها گوش شنواتری نسبت به اینکه بگویید چه چیزی بهتر است انجام دهید، دارند به جای آنکه به خاطر رفتار بدشان ، سرزنش شوند.

۲- تمرین با هم بودن را انجام دهید

محروم کردن و مانع شدن کودک روش انضباطی خوبی برای بچه های کوچک نیست، چراکه این کار می تواند آن ها را ناامید سازد. در عوض با هم بودن و در لحظه بودن کودک می تواند کودک را از موقعیت استرس زا دور کند. اگر احساس کردید یکی از دانش آموزان شما به خاطر استرس رفتار ضعیفی از خود نشان داد، سعی کنید با هم وقت بگذارید و او را در جمع وارد کنید.

محیطی دنج و خصوصی در کلاستان فراهم کنید، تا اگر برخی دانش آموزان شلوغی و آشوب به پا می کنند، بتوانند در آن جا بنشینند و آرام باشند. چند عدد پشتی، بالش، کتاب، اسباب بازی و سایر چیزهای آرامش دهنده، در آن جا فراهم کنید.

نیت از این کار این است که کودک تنبیه شده و به آسانی یاد می گیرد که اگر می خواهد در جع کلاس رکت کند می بایستی رفتار و احساساتش را درست کند. در این روش او در محیطی خشک و غیر دوستانه حبس نمی شود (مانند محروم ساختن های سنتی و قدیمی) بلکه در محیطی جایگزین قرار داده می شود تا زمانی که بتواند آرام بگیرد.

به یاد داشته باشید که نظم و انضباط می بایستی فرصتی مناسب برای یادگیری باشد. در لحظاتی که او را می بخشید، همزمان نی توانید راهنمایی اش کنید. با او صحبت کنید و بگویید که رفتارش چرا باعث آشوب و اغتشاش بوده است، فکرهایتان را روی بگذارید که دفعه بعدی چگونه بهتر است که او احساساتش را کنترل کرده و در کلاس سر و صدا راه نیندازد.

تا موقعی که از این روش و رویکرد در مدرسه استفاده می شود، والدین نیز می توانند از روش با هم و در لحظه با هم بودن به خوبی سود ببرند. والدین می توانند، زمان هایی در لحظه و با هم بودن را از پیش طراحی کرده و در مکانی در خانه که ودک می تواند به آن جا برود تا آرام شود، سعی کنند درست رفتار کردن را تمرین کنند.

۳- مثبت باشید و مثبت فکر کنید

از جملات مثبت استفاده کرده و از جملات منفی پرهیز کنید. بچه ها ممکن است وقتی احساس کنند به آن ها بی احترامی شده، خود نیز بی ادبی کنند. از جملاتی مانند این استفاده نکنید: من در زمینه این مشکل به تو کمک نخواهم کرد تا خودت آن را حل کنی. این باعث می شود کودک احساس کند کاری اشتباه انجام داده است. به جای آن بگویید: من فکر می کنم اگر خودت سعی کنی مشکلت را حل کنی بیشتر یاد می گیری، هر وقت این کار را کردی من سعی می کنم به تو کمک کنم. استفاده از جملات مثبت این فکر را تقویت می کند که شما در حال احترام گذاشتن به کودک هستید و مانند بزرگ سالان با او رفتار می کنید.

۴- شخصی سازی نکنید

اگر کودک با شما رفتار بدی داشت و یا بی احترامی کرد، آن را شخصی نکرده و به خود نگیرید. معلمان اغلب اگر کودکی در کلاس خودسری کند استرس می گیرند و فکر می کنند منظور کودک، معلم است. احتمال دارد که کودک تنها می خواهد ادعای استقلال داشته باشد و یا با مسئله ای مواجه است که می خواهد آن را به شما نشان دهد.

یادتان باشد که کودکان اغلب می خواهند عکس العملی عجولانه داشته باشند تنها به این دلیل که کودک به شما گفته از تو متنفرم، معنایش این نیست که واقعاً این منظور را داشته است. به یاد داشته باشید اغلب بی احترامی های کودکان به پدر و مادر آن ها و یا ژست های اقتدار آن ها در واقع پایه ریزی برای آزمون قدرت است.

۵- به دنبال کمک باشید

اگر شرایط شما بهبود نیافت، ممکن است زمان آن باشد که کمک بگیرید. ممکن است کودک با چیزی مواجه باشد که نخواهد با شما درباره آن صحبت کند. ممکن است اتفاقی در خانه افتاده باشد که او بخواهد در خارج از آنجا درباره‌ی آن صحبت کند. با مدیر و یا مشاور مدرسه در صورتی که نگران مسائلی در مورد کودکانتان هستید، صحبت کنید تا از رفتار ناشایست او بتوانند جلوگیری کنند.

پرداختن به مسائل عمیق تر بی احترامی

۱- از رفتار بد قبل از آنکه اتفاق بیفتد جلوگیری کنید

گاهی اوقات بهترین معنای نظم جلوگیری و پیشگیری ساده است. سعی کنید خانه و محیط مدرسه را طوری آماده کنید که از رفتار بد جلوگیری شود. به دنبال چیزهایی بگردید که سبب رفتار بد شده و راهی پیدا کنید که این موقعیت ها را خنثی کند تا کودکان احساس راحتی کند.

بفهمید که چه چیزی باعث اوقات تلخی و بی احترامی او می شود. به عنوان مثال ممکن است کودک سه ساله شما اگر بیش از یک ساعت در مغازه خوار و بار فروشی باشید، همه جا را ویران کند. معمولاُ رایج ترین دلیل این کار این است که کودک گشنه است، خسته شده، ترسیده و یا سر در گم شده است. به یاد داشته باشید که یک ساعت در جایی ماندن برای یک کودک سه ساله خیلی سخت تر از شماست. آیا راهی وجود دارد که این شرایط را برای او تحمل پذیرتر کنید؟ اجازه می دهید که کودکتان چند اسباب بازی با خود به آن مغازه بیاورد؟ ممکن است پرستار بچه ای داشته باشید تا وقتی بیرون رفتنتان طول می کشد مراقب بچه باشد؟

به کودکتان اجازه دهید که تا حدودی کنترل دستش باشد. اگر درخواست کودک نامعقول نیست، بهتر است گاهی با آن موافقت کنید. این به کودک نشان می دهد که به او احترام می گذارید و از کشمکش های قدرت بین کودک و والدین جلوگیری می کند. تصور کنید، دخترتان لباس تابستانی خود را دوست دارد در حالی که فصل پاییز است و بیرون هوا سرد است، به جای آنکه پوشیدن آن را ممنوع کنید، می توانید با پوشاندن کت و یا جوراب و شلوار همراه آن، اجازه بدهید که آن را بپوشد.

وقتی کودکتان رفتار اشتباهی می کند، چند لحظه صبر کنید تا بفهمد چه رفتار پیشگیرانه ای می توانید برای جلوگیری از آن انجام دهید؟ چه چیزی باعث این رفتار شده است؟ آیا راهی وجود دارد که برخی از درخواست های کودکانتان را عملی کنید؟ کاری هست که بتوانید انجام دهید تا در آینده از این چنین طغیانی جلوگیری کنید؟

۲- سعی کنید ریشه و دلیل اصلی رفتار بد او را بفهمید

در صورتی که ندانید دلیل رفتار ضعیف کودکتان چیست، نمی توانید حد و مرز مناسبی برای برپایی نظم ایجاد کنید. سعی کنید فکر بچه اتان را بخوانید تا بدانید ریشه بد اخلاقی های او چیست.

زمانی که کودکتان ناراحت است، سعی کنید ارتباطی عاطفی با او برقرار کنید و جملاتی مانند این بگویید: به نظر می رسد به خاطر این مسئله خیلی عصبانی هستی چرا عزیزم؟

ممکن است دلیلی وجود داشته باشد که شما فکرش را هم نمی کردید. کشف آن علت کمک می کند که عکس العمل بهتری نسبت به آن موقعیت داشته باشید. به عنوان مثال اگر کودک هر شب که او را در تختخواب می گذارید گریه و بد خلقی می کند، ممکن است از تاریکی ترسیده باشد. و حتی ممکن است در تلویزیون صحنه‌ی ترسناکی دیده باشد. به نسبت آنچه که کودکتان از آن ترسیده، دفعه بعدی که او را به تختخوابش می برید چند دقیقه ای را در رابطه با ترسش با او صحبت کنید و او را مطمئن سازید که در خانه جایش امن است.

۳- به کودکان انتقال افکار و همفکری را یاد دهید

کودکان خود را با آموزش رفتارهای مثبت پرورش دهید، نه اینکه آن ها را با رفتارهای منفی دلسرد کنید. یکی از مهم ترین چیزهایی که می توانید به کودک خود آموزش دهید، همفکری و انتقال افکار است. وقتی کودکتان رفتار اشتباهی انجام می دهد با او صحبت کنید و بگویید که چرا فلان رفتار بد و آسیب زننده است.

اگر کودکتان رفتار ضعیفی از خودشان نشان داد، در رابطه با آن رفتار با او صحبت کنید و اینکه چرا این رفتار می تواند به دیگران آسیب بزند. برای مثال تصور کنید پسرتان مداد دوستش را دزدیده و آن را شکسته است. جلوی پای کودکتان بنشینید و به او بگویید: می دانم مداد بانی دوستت را که برداشتی برایت خیلی مهم بوده است، اما چه احساسی داری اگر آن را بدون اینکه از تو اجازه بگیرد، بردارد؟ به کودکتان اجازه دهید تا فکر کند و پاسخ دهد. آموزش دادن به کودک که قضایا را برای کس دیگری شرح و توضیح دهد پایه و اساس همفکری و انتقال افکار است.

زمانی که کودکتان نقطه نظر مشخص دیگر ر درک نمی کند او را مجبور به عذرخواهی می کنید. خیلی از پر مادرها به خاطر تشریفات کودک خود را مجبور به عذرخواهی می کنند و کودک نیز تنها آن چیزی را که پدر و مادر می گویند تقلید کرده و می گوید. اما کاری کنید که کودک ابتدا دلیل عذرخواهی کردن را در کند او را وادار می کند به روش همفکری و انتقال افکار، فکر کند.

۴- مثالی برای یک رفتار خاص فراهم کنید

مدل سازی و ایجاد مثال یکی از بهترین راه ها برای آموزش رفتار مناسب به کودکان است. سعی کنید مانند شخصی رفتار کنید که می خواهید وقتی کودکتان بزرگ شد شبیه او شود. خوش رفتار باشید. با دیگران مهربان بوده و سعی کنید در موقعیت های خاص خونسرد و آرام باشید. در رابطه با احساساتتان آزادانه صحبت کنید و به کودک نشان دهید در مورد مسائل ناراحت کننده، عصبانیت، و سایر احساسات منفی چگونه برخورد کنند که مناسب باشد.

۵- پیش فرضی نکنید

در مورد رفتار و زندگی کودک خود و یا کودکی که در مورد عکس العمل هایش کار می کنید پیش فرضی نکنید. به حساب نیاوردن کودک بی احترامی به اوست. زمان بگذارید تا با کودکتان حرف بزنید و بفهمد دلیل مشکلش چیست. سخت ترین و بدترین چیز درباره‌ی پیش فرض انگاری در رابطه با کودک این است که باعث می شود کودک با روش های مختلف درمان کنید. اگر فرض کنید کودکتان اخمو است، ممکن است به اندازه کافی به او عشق و توجه نشان ندهید. اما اگر بیندیشید که کودک ممکن است با سائل عمیق تری مواجه باشد به این گونه می توانید رفتار ضعیف او را تبرئه کنید. سعی کنید وقتی کودک خودسری می کنید در رابطه با عکس العمل ها و پیامدهای خود پا بر جا و راسخ باشید، اما همزمان بفهمید که کودک چه احساسی دارد و چرا؟

۶- از کشمکش و منازعه های زیادی پرهیز کنید

منازعه های زیادی وجود دارد چراکه دو فرد می خواهند مبارزه کنند که بگویند کدامیک قوی تر از دیگری است. وقتی می خواهید به کودک نشان دهید که دارای اقتدار هستید و نیاز به احترام دارید، می بایستی این را با روشی احترام آمیز و در خونسردی انجام دهید. از بالا بردن صدایتان روی آن ها خودداری کنید، چراکه با داد زدن و نعره کشیدن روی سر ان ها باعث می شوید آن ها نیز به مین شکل با شما صحبت کنند. اگر کودکتان با کج خلقی و بد اخلاقی رفتار می کند به احتمال زیاد مهارت حل مسائل در او به خوبی رشد نیافته است. به جای آنکه کودکان را وادار به اطاعت از اوامر خود کنید، سعی کنید نیازهای او را ارزیابی و شناسایی کنید.

به کودک خود نشان دهید دو نفره و بدون منازعه می توانید مشکل را حل کنید. پایین پای کودک نشسته و سعی کنید تا با او صحبت کنید که چه اتفاقی افتاده و چگونه می توانید آن را با هم حل کنید. اگر هنوز کودک بی احترامی می کرد و نمی خواست در مکالمه ای صحیح وارد شود به کودک فرصت بدهید تا ارام شود و از وارد شدن در بحث های دیگر خودداری کنید.

به کودک اجازه ندهید که شما را اداره کند. کودکان اغلب سعی می کنند با صحبت کردن و اداره کردن شما کاری کنند که به آنچه که می خواهند برسند اما مطمئن باشید که همچنان راسخ بوده در حالی که خونسردی خود را حفظ می کنید.

۷- رفتارهای مثبت را تقویت کنید

اگر می خواهید که کودکتان رفتار بهتری داشته باشد، تقویت رفتارهای مثبت می تواند به شما کمک کند، از کودکتان به خاطر کوچکترین تغییرها در رفتارشان قدردانی کنید. این کار به او کمک می کند تا بداند چه رفتاری درست و مناسب است.

روی رفتارهایی که می خواهید تغییر دهید تمرکز کنید. به عنوان مثال تصور کنید فرزند تان به طور مداوم برای سایرین مزاحمت ایجاد می کند. برای او توضیح دهید که چرا این رفتار بد است و سپس به دنبال کوچکترین تغییرات مثبت در رفتار او باشید. خیلی از والدین بار سنگینی را به دوش کودک گذاشته و انتظار دارند که کودک یک شبه تغییر کند. به جای این کار به دنبال تغییرات کوچک در او باشید.

تصور کنید یک روز در حال مکالمه با تلفن هستید و کودکتان برای شما مزاحمت ایجاد می کند، با این حال، اولین باری که از او درخواست کردید آرام باشد به جای اذیت کردن شما، ساکت می شود و سپس دوباره شروع به مزاحمت می کند، او در حال تلاش برای تغییر است.

وقتی تلفن را قطع کردید، از کودک خود برای این تغییر کوچک قدردانی کنید. مثلاً به او بگویید: عزیزم واقعاً ممنونم که وقتی از تو خواستم ساکت باشی به حرف گوش دادی. سرانجام کودک خواهد فهمید که چه رفتاری پسندیده است و بر طبق آن عمل می کند.