آموزش رازداری به کودکان، چه روشی مناسب است؟

والدین با رفتار، بیشتر از کلام می‌توانند به فرزندان‌شان آموزش دهند؛ به طور کلی آموزش مستقیم کلامی و یا امر و نهی اصول اخلاقی، به کودکان نه تنها مؤثر نیست، بلکه ممکن است مخرب باشد و کودک در مقابل آن لجبازی کند. آموزش رازداری نیز از این امر جدا نیست و برای این کار در وهله نخست والدین باید رازدار باشند و رازداری خودشان را به صورت یک اصل به کودک نشان دهند و در خانواده نهادینه کنند.

زمانی که کودک مسئله‌ای را برای مادر بازگو می‌کند اگرچه لازم است که پدر هم در جریان باشد اما مادر نباید در مقابل کودک راز او را فاش کند، بلکه باید بعداً در غیاب کودک این مسئله بین هر دو مطرح شود؛ رعایت این موارد آموزش غیرمستقیم رازداری است. والدین، الگوی رازداری برای کودک هستند، بنابراین نباید راز سایر افراد را جلوی کودک فاش کنند.

اصل نخست در آموزش رازداری این است راز کودک را حفظ کنیم و اصل دوم این است که راز دیگران را فاش نکنیم. نباید کودک را تحریک کنیم که راز بقیه را برای ما فاش کند. برای نمونه زمانی که کودک به مهمانی می‌رود نباید با سؤال‌های متوالی از او بخواهیم اتفاقات را برایمان بازگو کند.

بسیار مهم است که رازداری را از سال‌های اولیه زندگی به کودک آموزش دهیم. والدین می‌توانند رازداری را در قالب یک بازی به کودک یاد دهند تا فرزندشان متوجه مفهوم رازداری شود. در مواقعی که کودک رازی را فاش می‌کند باید رفتاری را که از او سرزده از شخصیتش جدا کنیم؛ برای مثال به او بگوییم این رفتارت پسندیده نبود نه این‌که بگوییم «دوستت ندارم» یا «من مامانت نیستم» و …

زمانی که کودک رازدار است و رازداری می‌کند، باید تشویق شود، اما اگر رازدار نبود نباید از تشویق منفی و یا تنبیه استفاده کنیم. در برخی موارد کودک برای جلب‌توجه رازی را فاش می‌کند، بنابراین اگر والدین بتوانند عزت نفس کودک را بالا ببرند و خودباوری کودک را تقویت کنند، این مشکل رفع می‌شود.

زمانی که کودک در یک جمعی افشاگری می‌کند و راز فردی دیگر را برای ما بازگو می‌کند بازخورد ما برایش بسیار مهم است، اگر والدین از افشاگری استقبال کنند کودک این عمل را تکرار می‌کند اما اگر والدین او را طرد کنند و اجازه افشاگری به او ندهند، آموزشی برای رازداری است.

لازم به ذکر است…

برخی از کودکان برای جلب توجه دیگران بخصوص والدین شان اقدام به افشای راز می کنند، در حالی که هرگز هدف شان آبروریزی و یا انتقام از پدر و مادرشان نیست، درچنین شرایطی بهتر است برای کسب اعتماد به نفس و جلب توجه از طریق مثبت این کودکان تلاش نمود. اگر به کودک هنرهای مثبت چون توانایی ورزش، نقاشی، داستان گویی و… را یاد بدهید، هیچ گاه او این انگیزه را پیدا نمی کند که از طریق منفی توجه دیگران را به خود جلب کند. از سوی دیگر توجه به کودک در زمانها و مکانهای مختلف باعث خنثی شدن انگیزه منفی جلب توجه از طریق افشای راز می شود. اگر در شرایط عادی نه به هنگام خبرکشی، به کودک خود توجه کنید، او را تشویق کنید، در آغوش بگیرید، بوس و نوازشش کنید و… کودکتان روحیه آرام، سالم و طبیعی پیدا می کند که نیازی به جلب توجه نمی بیند.