روانشناسی بچه های طلاق، چی بهش بگم؟

بچه هایی که دربارۀ جدایی پدر و مادرشان نگران هستند، هرگاه که آنها با هم جر و بحث می کنند، فوراً این سؤال را از آنها می پرسند، همچنین بچه ها این سؤال را زمانی می پرسند که به طور اتفاقی، گفتگوی پدر و مادرشان (که شاید اصلاً هم مربوط به جدایی و طلاق نباشد) را می شنوند و تصور می کنند که آنها می خواهند از هم جدا شوند.
به دلیل اینکه طلاق در جوامع امروزی بسیار شایع است یکی از اصلی ترین نگرانی های بچه ها نیز همین مسئله می باشد. گفته های پدر و مادرها هم نشان دهندۀ همین موضوع است:
- هر وقت که من یا همسرم عصبانی می شویم و صدای خود را بالا می بریم، فرزند بزرگ ترم اریکا که ۹ سال دارد، می پرسد: آیا شما می خواهید از هم جدا شوید؟ این سؤال او خیلی خنده دار است و باعث می شود حواسمان از موضوعی که راجع به آن بحث می کردیم، پرت شود.
- کرایگ، فرزند 10 ساله ما شب قبل به طور اتفاقی صدای دعوای من و همسرم را شنیده بود (البته فکر می کردیم که او خواب است) و به همین خاطر صبح که از خواب بیدار شد، اولین سؤالی که پرسید، این بود: آیا می خواهید از هم طلاق بگیرید؟
پی بردن به مفهوم سؤال
اگر بچه ای در طول روز بارها این سؤال را می پرسد، نشان دهندۀ این است که پدر و مادرش در مقابل او اغلب در حال جر و بحث هستند. بعضی مواقع در اوج بگو مگو، پدر یا مادر تهدید می کند که دیگری را ترک خواهد کرد و شاید هم موقتاً این کار را انجام دهد. این مسئله به طرز قابل توجهی باعث ترس بچه ها از طلاق می شود.
بدون شک در چنین مواقعی رفتار بزرگترها باعث می شود که بچه ها این سؤال را بپرسند. بنابراین شما باید به دقت بیندیشید که ایا دعواهای بیش از حد شما باعث پرسیدن چنین سؤالی از جانب فرزندتان دربارۀ طلاق شده است؟
اگر چنین باشد، باید بدانید که این شرایط برای بچه ها تنش زا و ناراحت کننده است و باعث می شود که نتواند به درستی بخوابند و یا در مدرسه بر تکالیف شان تمرکز داشته باشند.
بچه هایی که در محیط های پر تنش و مملو از جر و بحث بزرگ می شوند، علاقه ای به ارتباط با دوستانشان ندارند و همیشه مضطرب، افسرده، ناراحت و عصبانی هستند، بالاخره هرچه باشد، عصبانی بودن را در محیط خانه یاد گرفته اند.
در خانواده هایی که پدر و مادر روابط صمیمانه ای با یکدیگر دارند، کوچک ترین بحث بین آنها باعث نگرانی فرزندشان می شود و او را وادار به پرسیدن این سؤال می کند. او تا به حال چنین مسائلی را در محیط خانه ندیده و می ترسد که این مشاجره به معنای جدا شدن پدر و مادرش از یکدیگر باشد.
زمانی که بچه ها به طور تصادفی گفتگوی پدر و مادرشان دربارۀ طلاق خود یا شخص دیگری را می شنوند، برای برطرف کردن ترس و نگرانی شان این سؤال را می پرسد.

بهترین پاسخ
اگر کاملاً مطمئن هستید که شما و همسرتان قصد جدایی از یکدیگر را ندارید، باید این گونه به او پاسخ دهید: "گاهی بزرگترها هم مثل بچه ها، با هم دعوا می کنند و صدایشان را بالا می برند که ممکن است برای بچه ها دلهره آور باشد ولی حتی اگر با یکدیگر جر و بحث کنیم، باز عاشق یکدیگر هستیم و نمی خواهیم از هم جدا شویم".
اگر شما و همسرتان اغلب در حال بگو مگو با یکدیگر هستید، باید این جملات را به گفتۀ قبلی خود اضافه کنید و البته در عمل هم آن را اثبات کنید:
"ما سعی خواهیم کرد که دیگر کمتر جر و بحث کنیم خصوصاً در مقابل تو؛ زیرا می دانیم که این شرایط، واقعاً برایت ناراحت کننده است".
اگر با وجود تلاش برای کاهش جر و بحث ها، باز هم موفق به این کار نشدید، توصیه می کنیم که به یک روانشناس متخصص در زمینۀ مشکلات زناشویی مراجعه کنید و از او کمک بخواهید، قطعاً تاثیر کمک های او را در زندگی تان خواهید دید.
اگر فرزندتان به طور تصادفی گفتگوی شما و همسرتان راجع به طلاقِ شخص دیگر را بشنود و تصور کند که شما و همسرتان می خواهید از هم جدا شوید، حتماً باید برای او توضیح دهید که شما دربارۀ خانوادۀ دیگری صحبت می کردید. البته نام آن شخص را نباید بگویید، چرا که شاید آنها دوست نداشته باشند کسی از آن موضوع خبردار شود.
با این حال اگر فرزندتان قبل از آنکه شما دربارۀ طلاق خودتان با او صحبت کنید، به طور اتفاقی گفتگوی شما و همسرتان در این باره را شنید، نباید دروغ به او بگویید، بهتر است که پدر و مادر هر دو با هم به این سؤال فرزندشان پاسخ دهند.
در پاسخ هم کاملاً صادق باشید. البته ممکن است آمادگی کامل برای پاسخ به این سؤال را نداشته باشید؛ اما در پاسخ خود موارد زیر را بگنجانید که بچه ها در این سن و سال نیازمند دانستن آنها هستند:
- برای فرزندتان توضیح دهید که هرچند شما و همسرتان دیگر علاقه ای به یکدیگر ندارید اما همچنان عاشق او هستید و هر دو مثل گذشته از او مراقبت خواهید کرد.
- به او بگویید که در جدایی تان، هیچ کس مقصر نیست و در زندگی مواقعی پیش می آید که بزرگترها با یکدیگر اختلاف پیدا می کنند و دیگر نمی توانند در کنار هم زندگی کنند، درست مثل بچه ها که برای همیشه با هم دوست نیستند.
- برای فرزندتان توضیح دهید که شیوۀ زندگی جدیدش چگونه خواهد بود اگر او هنوز با این وضعیت مشکل دارد، تمام تلاش تان را بکنید و به او اطمینان دهید که اوضاع بهتر خواهد شد.