بازی مناسب بچه ها، الان چی بهتره؟

بازی، فعالیت و رفتاری کودکانه و غیر جدی است که شامل فعالیت جسمی یا ذهنی برای سرگرمی یا تفریح می باشد.

اهمیت بازی
بازی برای کودک، ورزش طبیعی است. عضلات او را تقویت می کند، هوش و قوای عقلانی او را به کار می اندازد و نیرو می بخشد. هم چنین عواطف و احساسات اجتماعی کودک را بیدار ساخته و او را به سوی زندگی اجتماعی و قبول مسئولیت ها سوق می دهد.

بازی متناسب
نوزاد برای انجام دادن هیچ رفتاری نباید زیر فشار قرار بگیرد. هیچ دلیلی ندارد که کودکان در فعالیت ها شبیه به هم عمل کنند. توانایی بازی کردن بستگی به این موضوع دارد که در هر یک از مراحل مختلف زندگی خود چه کاری (نشستن، ایستادن و...) می تواند انجام دهد.
بر این اساس شما باید در هر یک از مراحل زندگی کودک خود، بازی های مختلف متناسب، برای او در نظر بگیرید. در این قسمت خصوصیات کودکان در هر یک از مراحل رشد را برای شما شرح می دهیم تا بتوانید مناسب با آن با کودک خود بازی کنید.

الف. زمانی که نوزاد فقط می تواند ببیند و بشنود
در حدود هفته ششم تا هشتم نوزاد یک موجود دیداری و شنیداری است، اما به طور کامل به آن چه در پیرامونش می گذرد توجه می کند. در این سن نوزاد حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر را می بیند. در این زمان نوزاد والدین خود را می بیند و با تبسمی به آن ها پاداش می دهد. بهتر است در این مواقع به نوزاد توجه شود. وقتی نوزاد به صورت والدین نگاه نمی کند، ممکن است چیز جالب دیگری برای نگاه کردن پیدا کرده باشد.
نوزاد در این سن به خطوط مستقیم نگاه می کند. در نظر نوزاد این خطوط محرک دیده می شوند. به همین علت، خرید یک یا دو مورد اسباب بازی در این سن کفایت می کند. هنگامی که نوزاد به یکی از اسباب بازی ها نگاه نمی کند، اسباب بازی دیگری در محدوده ی دید او قرار دهید. رنگ های اصلی (قرمز و... ) برای کودک تحریک کننده هستند و رنگ های خفیف آرامش بخش.
در هر لحظه از روز رنگ هایی در معرض دید نوزاد قرار دهید، که با نوع فعالیت او متناسب باشد؛ برای مثال اگر زمان خوابیدن نوزاد فرا رسیده است، رنگ های سیاه و قرمز تحریک کنده هستند، بنابراین در محدوده ی دید او قرار نگیرد. در این هنگام می توان از رنگ های سبز و آبی ملایم استفاده کرد.

ب. زمانی که کودک می تواند سر و گردن خود را کنترل کند
در این زمان می توانید برای او نقاشی های دایره ای شکل و تصاویر ساده، مانند خانه و یا صورت را نقاشی کرد. هم چنین می توان در تخت او آیینه ای قرار داد تا وقتی لبخند می زند، کسی را ببیند که متقابلاً به او لبخند می زند.
بایستی خستگی کودک را مورد توجه قرار داد. اگر غرولند کرد، منظورش این است: «برای من، همین اندازه کافی است.» بنابراین قبل از اینکه صدای گریه اش بلند شود، بایست به سراغ او رفت.

ج. زمانی که کودک می تواند چیزی در دست بگیرد
در این سن زمان مناسب برای استفاده کودکان از اسباب بازی است. استفاده از اسباب بازی هایی که لمس شان ساده است و صدادار هستند مناسب این دوره می باشد.
در این سن و سال وقتی کودک از اسباب بازی خسته شود، آن را رها می کند و صدایی شبیه سرفه از گلوی خود بیرون می آورد و یا اینکه گریه می کند.

د. زمانی که کودک غلت می زند
تقریباً در پایان سه ماهگی تا پنج ماهگی، کودک توانایی چرخیدن به سمت یک پهلو را دارد. این زمان شروع تحرک پیدا کردن کودک است. این تحرکات تفریحی شیرین برای کودک به حساب می روند.کودک در این زمان هنوز عاشق اسباب بازی هایی است که تولید صدا می کنند.
شما می توانید برای سرگرم کردن کودکتان از هر وسیله بی خطری استفاده کنید. برای مثال می توانید به او قاشق و بشقاب پلاستیکی بدهید. کودک با مواجهه با این وسایل روش بازی کردن با آن ها را یاد می گیرد و همه چیز را وارسی می کند.

ه. زمانی که کودک می تواند بنشیند
کودکان حدوداً تا زمان شش ماهگی نمی توانند به راحتی بنشینند، وقتی کودک نشست، ادراکش قوی تر می شود. دنیا از نگاه کودکی که می تواند بنشیند، به مراتب با دنیای قبلی او متفاوت است. در این زمان کودک می تواند اشیاء را از یک دست به دست دیگر بدهد. می تواند ژست و حالت بگیرد.
کودک در این سن بسیار کنجکاو شده است و به سمت اشیاء حرکت می کند، به او اجازه دهید تا جایی که برایش خطری ندارد دنیای خود را سیاحت کند، و به کنجکاوی اشیاء بپردازد. در این زمان کودک می تواند سر و دست هایش را کنترل کند، اما توانایی کنترل پاهایش را ندارد. بنابراین نمی تواند آن چه را که می خواهد به راحتی به دست آورد.
کودک در این حالات، بیشتر با محیط پیرامونش بازی می کند تا با اسباب بازی هایش، معمولاً او در این دوره، به کودکان اطراف توجه نمی کند. هنگامی که با کودک دیگر مواجه شود ممکن است لبخندی بزند و یا در نهایت او را بگیرد. اگر کودک دیگر اسباب بازی او را بردارد ممکن است تلاش برای گرفتن اسباب بازی در او رخ دهد.

و. زمانی که کودک می تواند حرکت کند
معمولاً کودک در حدود هشت تا ده ماهگی می تواند چهار دست و پا راه برود. بعضی از کودکان ابتدا به شکل چهره دست و پا به عقب حرکت می کنند یا دور خودشان می چرخند، علت این امر این است که پاهایشان هنوز توانایی جابه جایی ندارد. وقتی کودک به این مرحله می رسد، دیگر آرام و قرار ندارد، دوست دارد دنیای خود را سیاحت کند و این گونه انرژی خود را تخلیه کند. او حالا راه های جدیدتری برای تولید صدا پیدا کرده است. کودک در فاصله ی ده ماه تا یک سالگی، می تواند انگشت شصت و سبابه ی خود را به کار بگیرد به همین جهت، می تواند اسباب بازی ها و اشیاء را از روی زمین بر دارد، و در جعبه ی اسباب بازی هایش قرار دهد. در این زمان شما باید اشیاء اضافی را از محیط خانه جمع آوری کنید. زیرا این وسایل ممکن است به کودک صدمه بزند، از طرفی هم شما باید محیطی امن و راحت در اختیار کودک قرر دهید. دقت کنید وسایلی بی خطر و قابل شستشو در اختیار و دسترس کودک قرار دهید.
در حالی که کودک در این سن به این نوع فعالیت ها می پردازد بایستی به این نکته توجه داشته باشید که او یک انسان منحصر به فرد است و لزوماً کاری که کودک دیگر انجام می دهد، او نباید انجام دهد. ممکن است فعالیت های کمتر یا بیشتری نسبت به کودکان دیگر انجام دهد، او انسان است و هر انسانی رفتارهای مختص به خودش را دارد. مواظبت و احترام به شخصیت کودک، باعث رشد و شکوفایی استعداد های او می شود. هم چنین باعث فراگیری مطالب و فعالیت های جدیدتر می شود.
کودکان از نه تا سیزده ماهگی، بیشتر به اسباب بازی توجه دارند تا هم بازی. در این سن کودکان به اسباب بازی بسیار اهمیت می دهند، به همین دلیل به دعوا سر اسباب بازی با کودکان، گرایش دارند.
در این سن مشاجرات بین کودکان از قبل شخصی تر می شود، البته هنوز خصومت واقعی میان کودکان به میان نیامده است. معمولاً کودکان کوچک تر تمایل دارند به تنهایی بازی کنند و هنگامی که با اسباب بازی های خود مشغول هستند، نظارت شخصی بزرگ سال که آنان را دوست دارد، برایشان لذت بخش است.

ز. زمانی که کودکان نیاز به هم بازی دارند
کودکان بین چهارده و هجده ماهگی طرز تلقی خود را نسبت به هم بازی های شان تغییر می دهند و چون نیازهای مربوط به اسباب بازی تا حدود زیادی برطرف می شود، مشاجرات با دیگران نیز کاهش می یابد و برای کودکان نوزده تا بیست و پنج ماهه اسباب بازی و هم بازی اهمیت بیشتری می یابد و ارتباط اجتماعی بیشتر می شود. کودکان در این زمان، برای انطباق با وضع هم بازی شان، رفتار خویش را تغییر می دهند.
نکته: وسیله ی بازی بیش از اندازه، تحریک بیش از اندازه
بسیاری از والدین به بازی کودک کم توجهی می کنند و متوجه نیستند که کودک با نگاه کردن، مطالب فراوانی می آموزد یا عکس این قضیه، بعضی از والدین انواع اشیاء و تصاویر رنگی را برای فرزندشان تهیه می کنند و آن ها را مورد استفاده فرزند قرار می دهند. هیچ کدام از این دو روش برای کودک مفید نیستند. تجربه نشان داده است اغلب والدین روش دوم را اعمال می کنند.
در این مواقع معمولاً، هنگام برخورد این روش با کودک، جیغ می کشد، و مادرش می پرسد: « چه مشکلی برای کودکم پیش آمده است که مرتب جیغ می کشد و گریه می کند؟»، هم چنین ادامه می دهد: «داشت بازی می کرد. چند لحظه ای روی تاپ بود، بعد ناگهان شروع به بدخلقی کرد. او را روی صندلی اش نشاندم، از صندلی هم خوشش نیامد، او را روی پتویش گذاشتیم و عروسک کوکی اش برایش شعر خواند. حالا فکر می کنم خسته است، اما خوابش نمی برد.»
موضوعی که این پدر و مادرها متوجه نیستند، این است که وقتی کودکشان را تاپ می دهند، وقتی او را روی صندلی اش قرار می گذارند، وقتی او را روی پتویش می خوابانند، صداهای زیادی تولید می شود و کودک صحنه های متعددی را تماشا می کند و در نتیجه بیش از اندازه تحریک می شود.
اگر اسباب بازی های پر سر و صدا را از کودک خود دور کنید، خواهید دید که کودکتان چقدر آرام تر می شود. البته لازم است برای کودک شعر و لالایی بخوانید. باید به کودک خود رنگ های متنوع و روشن، نشان داد و برایش اسباب بازی خرید، اما افراط و زیاده روی در این کارها باعث تحریک بیش از اندازه ی کودک می شود.
جزئیات بیشتر در مورد نحوه ی بازی با کودک در قسمت تربیت کودک شرح داده شده است.