کابوس های شبانه کودکان، راه چاره

تقریباً همۀ کودکان مانند بزرگسالان گهگاه خواب ها و کابوس های شبانه را تجربه کرده اند.

تقریباً همۀ کودکان مانند بزرگسالان گهگاه خواب ها و کابوس های شبانه را تجربه کرده اند. پرداختن به این موضوع اهمیت زیادی دارد، زیرا طرز فکر کودکان دربارۀ این گونه خواب ها نسبت به بزرگسالان متفاوت است.

البته این خواب ها صرفاً تخیلی هستند و به رغم ماهیت ترسناکشان، پس از بیداری می توانیم حس خوشایند امنیت را لمس کنیم.

کودکان در ابتدا نمی توانند میان خواب و واقعیت تمایز ایجاد کنند. آنها پس از بیدار شدن بسیار متحیر هستند و در صورتی که خواب ترسناکی دیده باشند، به آشفتگی و اضطراب نیز دچار خواهند شد. به همین سادگی، ترس ناشی از تاریکی و به رختخواب رفتن در وجود کودک رخنه می کند.

برای جلوگیری از این مشکل می توانیم دو سلسله اقدام متفاوت را در پیش گیریم. نخستین اقدامات نسبتاً ساده اند و به نفْسِ این گونه خواب ها مربوط می شوند.

مهم ترین موضوع، زمانی که کودک نیمه شب بیدار می شود و گریه می کند، این است که هرچه سریع تر خود را به او برسانیم. کودک در ابتدا متوجه نمی شود که خواب دیده است. شاید مثلاً بگوید که مردی در اتاق آتش روشن می کرده است.

کودک در چهار تا پنج سالگی می تواند محتوای خواب خود را تعریف کند. او در اغلب موارد خوابش را به یاد نمی آورد و تنها دستپاچه می شود.

به طور کلی همۀ کاری که باید انجام دهیم این است که آرامش کنیم. یک لیوان آب بیاوریم، او را به دستشویی ببریم، به او روحیه دهیم، دربارۀ برنامه های خوشایند فردا صحبت کنیم و پس از اینکه دوباره خوابید، به آرامی به اتاق خودمان برگردیم.

اگر گریه های او مداوم و نشانۀ وحشت باشد، باید برای آرام کردنش بیشتر تلاش کنیم. شاید او همۀ شب را کابوس دیده باشد.

حتی ممکن است زمانی که او را در آغوش می گیرید نیز واکنشی همراه با وحشت از خود نشان دهد، زیرا او شما را مانند اشکال عجیب و غریب یا حیوانات وحشتناکی که در خواب دیده است، می بیند.

او در حالت نیمه خواب و نیمه هوشیار، شما را همانطور که هستید می بیند، اما واکنش او به گونه ای است که انگار شما همان فردی هستید که در خواب دیده است. در این وضعیت او را باید کاملاً از خواب بیدار کنید. چراغ و در صورت نیاز تلویزیون یا رادیو را روشن کنید.

تکه ای شکلات بیاورید و به او اطمینان دهید که همه چیز روبه راه است. پس از اینکه آرام شد، برایش توضیح دهید آنچه دیده تنها خواب بوده و تا زمانی که دوباره نخوابیده است، ترکش نکنید.

دومین سلسلۀ اقدامات به دلایل بروز این گونه خواب ها مربوط است. همۀ ما می دانیم که رؤیا دیدن زمانی اتفاق می افتد که خواب در سبک ترین مقطع است. وقتی تازه خوابمان برده یا نزدیک بیدار شدن هستیم، احتمال خواب دیدن بیش از هر زمان دیگر است.

اگر کودک به شدت خسته باشد یا هیجان زده بخوابد، به احتمال زیاد طی شب خواب سبکی خواهد داشت. در این وضعیت امکان خواب دیدن بیشتر می شود. وقتی کودک از نظر عاطفی و احساسی پریشان باشد، این خواب ها به راحتی به کابوس های وحشتناک تبدیل خواهند شد.

شاید ندانیم که فرزندمان از چه چیزی ناراحت است و او نیز قدرتی برای خلاص شدن از این شرایط نداشته باشد. به طور کلی هرچه انتظارات ما از فرزندمان بیشتر باشد، احساس نا امنی بیشتری گریبانگیر او خواهد شد.

هرچه رفتارهای پرخاشگرانۀ او بیشتر باشد و حالت تدافعی ما نیز شدیدتر شود، خشم ایجاد شده نفوذ بیشتری در ذهن و روان او دارد. اکنون او از ما عصبانی است و این احساس در خواب رهایش نمی کند، از همین رو ذهن کودک تصاویر آشفته ای خواهد ساخت که ما آن را خواب می نامیم.

این تصاویر شامل حالاتی از خصومت، احساس گناه و تنبیه است که کودک را به شدت می ترساند. گواه این مطلب آن است که کودکی که این گونه خواب ها را تجربه می کند، درگیری های فراوانی با والدین خود دارد.

تنها استثنا مربوط به کودکانی است که ضربه های روحی شدید (رویدادهای عمیق عاطفی) را تجربه کرده اند، چون کودکانی که در طی دوران جنگ شاهد بمباران شهرشان بوده اند، مرگ وحشتناک پدر و مادرشان را با چشمان خود دیده اند یا در شرایط مشابه، تجارب ترسناک دیگری داشته اند.

هر کاری که برای بهبود روابط با فرزندتان انجام دهید، کمک بسیار خوبی به خلاص شدن او از کابوس های شبانه محسوب می شود. گاهی ناخواسته احساس بی حوصلگی می کنیم و کودکمان را به منظور توجه به فضیلت هایی چون شجاعت، رفتارای انسانی، عادت های خوب یا حتی مهارت های خاص در فشار می گذاریم.

این فشارها هیچ اشتیاقی در او ایجاد نمی کند، بلکه تنها استرس و ترس را به ارمغان می آورد و ما توسط او به عنوان حامیان این ترس ها تلقی می شویم.

برخورد غضب آلود در مورد رفتن به رختخواب تنها به افزایش اضطراب خوابیدن می انجامد. حتی جدی نگرفتن یا مسخره کردن خواب های ناگوارِ آنها، نیز اوضاع را وخیم تر می کند. همل این موارد می تواند شرایط سخت تری را برای کودک دلبندمان ایجاد کند.

گمان نکنید که پرداختن زیاد به این موضوع باعث لوس شدن فرزندتان می شود. به یاد داشته باشید که این خواب ها از نظر فرزندتان واقعی است. همیشه به گونه ای رفتار کنید که کودک حمایت شما را لمس کند، زیرا او در پناه این حمایت است که هرگز خواب های ناگوار و ترسناک را تجربه نخواهد کرد.

منبع: کودک آنلاین