موانع رشد کودکان، پنج عامل اصلی

پنج عامل است که مانع رشد کودک می شود بسیاری از عوارض و اختلالاتی که کودک بدان مبتلا است، این ها نشانه هایی از رشدماندگی است در جنبه های مختلف.

هشت جنبه ی رشد داریم: رشد معنوی، خلاق، رشد فکری، رشد اقتصادی، رشد جسمی، رشد جنسی، رشد عاطفی و رشد اجتماعی.

این جنبه های مختلف رشد را 5 عامل تهدید می کند:

1- اولین عامل نظافت است.

2- دومین عامل نظم است. (والدین بسیار تمیز و والدین بسیار منظم.)

3- سومین عامل، تربیت است.

4- چهارمین عامل آموزش است.

5- پنجمین عامل رفاه است.

این پنج تا غیر از رفاه همه خوبند. نظافت خوب است ولی ما درک صحیحی از نظافت نداریم. نظافت یعنی چه؟ بچه های ما از تجربه ی لامسه شان محرومند یکی از دوستان ما، متخصص مغز و اعصاب است چند سال پیش در ایتالیا کنگره ای بود از بزرگترین عصب شناس های دنیا... بعد که برگشت، ده روز بود. گفت یک روز خیلی جایت را خالی کردم از صبح تا شب یک روز کنگره درس کودک مطرح بود... برجسته ترین عصب شناس های دنیا، مقالاتشان را خواندند.

دست، مغز دوم است زمانی که ما اجازه نمی دهیم به خاطر نظافت، بچه ها لمس کنند به خاطر خطرات توهمی، مغز رشد نمی کند وقتی که مغز رشد نمی کند، خودش را به صورت پایین بودن اعتماد به نفس، اختلال یادگیری، نشان می دهد. بچه ها باید از دستشان استفاده کنند بچه ها با زبان ما باید کثافت کاری کنند. باید دست ورزی کنند یکی از آن ، رشد شبکه ی عصبی مغز است دیگری تخلیه ی هیجان های مضر است . کف دست و کف پا محل تخلیه ی استرس است. بچه هایی که اضطراب دارند، بچه ای که خودش را به زمین می مالد (که بعضی به اشتباه نام خودارضایی بر آن می گذارند)، باید با خاک بازی کند، با ماسه بازی کند، روزنامه پاره کند، خشمش را تخلیه کند، پابرهنه در جای بی خطر راه برود. الان فصل سفر است کنار دریا، اگر جای بی خطر است، بچه ها پا برهنه آب بازی کنند تا بتوانند از استرسشان عبورکنند.

نظم عامل دوم بود. بچه ها منظمند ولی نظم طبیعی دارند والدین نظم هندسی می خواهند. نظم والدین، نظم ایستا است نظم بچه ها، نظم پویاست. بچه ها در حال رشد هستند نظم بچه ها، انحناست، قوس است نظم والدین دیجیتال است.دیدید ما چقدر قفسه دوست داریم، در قفسه مرتب همه چیز را می گذاریم؟ بچه ها کپه کردن دوست دارند سر همین با هم دعوایشان می شود و والدین توجه داشته باشند بچه اول باید کپه کردن را حل کند بعد چیدن را.

سومین مسأله، تربیت است. تربیت، تسهیل گر جاده ی رشد است. رشد بدون تربیت، اتفاق نمی افتد. تربیت مثل گاردریل کنار جاده ی رشد است. باعث می شود که ماشین منحرف نشود. کودک از جاده ی رشد منحرف نشود. گاردریل محافظ است مانع نیست. ما می آییم که این گارد ریل را اینقدر به هم نزدیک می کنیم که هیچ کس نتواند از روی آن رد شود. رشد را پایین می آوریم. روشهای تربیتی قدیمی ما بازدارنده است تسهیل گر نیست. درست مثل بلوارهایمان است. بلوار درست می کنیم که ماشین ها تند بروند، بعد پشتک می گذاریم که تند نروند. طبیعت ما هم اینجور است جاده را صاف می کنیم بعد مانع می گذاریم. پس تربیت باید تسهیل گر باشد. تربیت، تسهیل گر رشد است رشد را باید تسهیل کند.

بعد آموزش است. دو نگاه به آموزش داریم: یادگیری و یاد دادن. پایه ی یاد دادن یادگیری است. تولد تا شش سالگی، یادگیری مطلق است به بچه ها نباید آموزش داد. یادگیری اش را باید با بازی تقویت کرد. شش تا نه سال، یادگیری یاد دادن با هم است با اولویت یادگیری. نه تا دوازده سال، یادگیری یاددادن با اولویت یاددان، پانزده سال به بعد هم یاددادن.

اگر یادگیری بچه ها تقویت نشود، در دوران تحصیل به اشکال بر می خورند. اختلالات یادگیری بر حسب تعریف در دنیا، بین 4 تا 12 درصد است در ایران 56 درصد است؛ چون پایه ی یادگیری بچه ها، ضعیف است. بعد از آموزش، رفاه است. بچه ها آسایش می خواهند، رفاه نمی خواهند. رفاه برای رشد سمّ است. ما این دو مفهوم را با هم یکی می گیریم. متأسفانه دولتمردان ما هم می گویند که باید مردم در رفاه باشند. رفاه، انتها ندارد اصلا علت اینکه اینقدر جامعه ی ما ناراضی است، به خاطر رفاه است. رفاه نارضایتی می آورد آسایش است که رضایت می آورد. بچه ها بایدآسوده باشند، نه مرفه. و این دو باهم خیلی فرق دارد.