کمردرد دوران بارداری، درمان و کنترل

کمر درد یا ناراحتی در دوران بارداری امری طبیعی است و اکثر زنان باردار باید انتظار آن را داشته باشند. ممکن است کمر درد را در طول هر مرحله ای از این دوران تجریه کنید؛ هرچند این حالت بیشتر در اواخر دوران بارداری، زمانی که جنین رشد بیشتری می کند اتفاق می افتد. البته این نشانه خوبی است زیرا نشان می دهد که جنین در حال رشد است و این دقیقا همان چیزی است که باید اتفاق بیافتد. گاهی اوقات شدت این کمر دردها طوری است که می تواند روال امور روازنه یا یک خواب خوب شبانه را مختل کند.

در این مقاله راهکارهایی بیان شده است که تا حدودی می تواند کمردرد را کمتر کند.

چرا کمر درد در طی دوران بارداری رایج است؟

اگر در دوران بارداری کمر درد دارید باید بدانید که شما تنها نیستید. گزارشات حاکی از این است که بین ۵۰ تا ۷۰ درصد زنان باردار کمرد درد را تجربه می کنند.

علل کمردرد در زنان باردار
کمر درد بارداری معمولا در جایی که لگن‌ خاصره‌ و ستون فقرات به یکدیگر متصل می شوند اتفاق می افتد یعنی مفصل خاجی خاصره‌ای یا در ساکروایلیاک.
دلایل زیادی برای این گونه کمردردها وجود دارد در اینجا برخی از دلایلی که بیشترین احتمال را دارد بیان شده است.

افزایش وزن

در طول یک بارداری نرمال، زنان معمولا بین 11 تا 15 کیلوگرم وزن اضافه می کنند. ستون فقرات باید این وزن را تحمل کند. این افزایش وزن می تواند باعث کمردردهای خفیف شود. وزن جنین در حال رشد و رحم، به رگ های خونی و رشته های عصبی در لگن و پشت فشار وارد می کند.

تغییر در طرز ایستادن

بارداری مرکز ثقل شما را تغییر می دهد. در نتیجه به تدریج حتی بدون اینکه متوجه شوید شروع به تنظیم حالت و سبک راه رفتنتان می کنید. این وضعیت ممکن است منجر به کمر درد یا فشار می شود.

تغییرات هورمونی

در طول دوران بارداری بدن زنان باردار هورمون هایی تولید می کند که ریلاکسین (هورمون پپتیدی تخمدان و جفت که موجب شل شدن لیگامنتهای لگن و بافت سرویکس می شود .) نامیده می شود و باعث شل شدن لیگامنتهای (رباط) لگن و نرم شدن مفاصل می شود و مقدمات فرآیند زایمان را آماده می کند. همان هورمون می تواند رباط هایی که ستون فقرات را پشتیبانی می کنند، سست کند که منجر به بی ثباتی و درد می شود.

جدا شدن ماهیچه ها

همانطور که رحم منبسط می شود، دو صفحه موازی از ماهیچه ها (عضله راست شکم) که از قفسه سینه تا استخوان شرمگاهی ادامه دارد، ممکن است در طول خط اتصال مرکز جدا شود. این جدائی باعث بدتر شدن کمر درد می شود.

استرس

فشارهای هیجانی می تواند منجر به کشش یا تحت فشار قرار دادن ماهیچه ها در قسمت پشت شود، که نتیجه آن ممکن است به صورت کمر درد یا گرفتگی عضلات کمر احساس شود. حتی ممکن است افزایش کمردردها را در طول یک دوره پر دغدغه در دوران بارداری تجربه کنید.

درمان کمر درد در دوران بارداری
خبر خوب اینکه اگر کمر درد مزمن قبل از بارداری داشتید این درد احتمالا قبل از زایمان به تدریج کمتر شود.
ضمنا مواردی وجود دارد که با انجام دادن آن میتوانید کمردردهای خفیف را درمان و یا کمتر کنید:

ورزش

ورزش مرتب ماهیچه ها را قوی و انعطاف پذیری آنها را بالا می برد. ورزش می تواند فشار روی ستون فقرات را کاهش دهد. ورزش ایمن و بی خطر برای اکثر زنان باردار شامل پیاده روی، شنا و دوچرخه ثابت است. پزشک می تواند ورزش را برای قوی تر کردن عضلات پشت و شکم توصیه کند.

گرما و سرما

به کار بردن گرما و سرما روی کمر می تواند مفید باشد. در صورت موافقت پزشک قرار دادن کمپرس سرد (از قبیل یک کیسه یخ یا سبزی های منجمد پیچیده شده در حوله) روی قسمت دردناک را شروع کنید. اینکار را می توانید در دفعات مختلف حدود 20 دقیقه انجام دهید. بعد از 2 یا 3 روز به کمپرس سرد را به گرما تغییر دهد یعنی پد گرم یا کیسه آب گرم روی قسمت دردناک قرار دهید. مراقب باشید در طول دوران بارداری گرما را روی شکم قرار ندهید.

طرز ایستادنتان را اصلاح کنید

خمیده راه رفتن به ستون فقرات فشار وارد می کند. بنابراین استفاده از حالت مناسب هنگام کار، نشستن یا خوابیدن یک اقدام موثر است.

برای مثال خوابیدن روی پهلو با قرار دادن یک بالش بین زانو فشار روی پشت را کم میکند. بر روی صندلی هایی که دارای حفاظت خوب کمر هستند، بنشینید یا برای ناحیه تحتانی کمر از یک بالش کوچک استفاده کنید. زیر پاهایتان چند کتاب یا یک چهار پایه مناسب بگذارید تا کمی بالاتر آید و در هنگام نشستن راست بنشینید و قوز نکنید. بستن کمربند بارداری نیز می تواند کمک کننده باشد.

مشاوره

اگر کمردردتان مربوط به استرس است صحبت کردن با یک دوست قابل اعتماد یا مشاور مفید است.

طب سوزنی

طب سوزنی یک داروی چینی است که سوزن های نازک در مکان های خاصی از پوست قرار داده می شوند. مطالعه نشان داده طب سوزنی میتواند در کم کردن کمر درد بارداری موثر باشد. در صورتیکه تمایل به انجام اینکار دارید می توانید با پزشک خود مشورت نمایید.

ماساژ و جابه جا کردن ستون فقرات

زمانی که این مورد به صورت صحیح انجام شود، می تواند در بارداری آرامش بخش باشد. اما قبل از انجام این کار با پزشک مشورت کنید.

چطور می توانید کمر درد را در طول بارداری کاهش داد؟
کمردرد ممکن است به طور کامل قابل پیشگیری نباشد، اما مواردی وجود دارد که می توانید انجام دهید تا شدت یا دفعات کمر درد کاهش پیدا کند.
گام های زیر را برای کاهش کمردرد می توانید انجام دهید:
- از ورزش های تایید شده توسط پزشک استفاده کنید، زیرا ورزش به قوی شدن عضلات پشت و شکم کمک می کند.
- برای برداشتن اشیا از روی زمین سعی کنید از کمر خم نشوید، با خم کردن زانوها ابتدا بنشینید و بعد آن را بردارید.
- از کفش های پاشنه بلند و کفش هایی که تکیه گاه مناسبی ندارند استفاده نکنید.
- از اینکه روی پشت بخوابید اجتناب کنید.
- از یک کمربند، زیر شکم استفاده کنید.
- ماساژ پشت داشته باشید
- بیشتر استراحت کنید. بالا بردن پاها نیز برای کمر خوب است
- از جوراب های حمایت کننده پا و قوزک استفاده کنید.

اگر کمر دردتان برطرف نشد ممکن است نیاز داشته باشید تا با یک پزشک مشورت کنید، به یاد داشته باشید قبل از استفاده از دارو برای کمردرد با پزشک مشورت کنید. مصرف استامینوفن برای اکثر خانم ها در طول دوران بارداری بی خطر است. آسپرین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن توصیه نمی شود. در برخی موارد پزشک ممکن است داروهای درد دیگری یا آرامش دهنده ماهیچه که در طول دوران بارداری بی خطر باشد را تجویز کند.

چه موقع برای درمان به پزشک مراجعه کنید؟
کمردرد، تنها دلیلی برای مراجعه به پزشک نیست اما در صورتیکه موارد زیر را تجربه کردید سریعا با پزشک تماس بگیرید.
- درد شدید
- درد شدید زیاد شونده یا دردی که به طور ناگهانی شروع شود
- دردهای محدود به صورت تکرار شونده
- مشکل در ادرار یا احساس‌ مورمور در اثر خواب‌ رفتگی‌ در اندام ها
در موارد نادر، کمر درد شدید ممکن است وابسته به مشکلاتی از قبیل پوکی استخوان وابسته به بارداری، پوکی استخوان ستون مهره یا عفونت مفصلی باشد. دردهای ریتمیک ممکن است نشانه ای از درد زایمان زودرس باشد. بنابراین اگر هر کدام از این مشکلات را داشتید حتما با پزشک خود مشورت نمایید.