نحوه برخورد با کودکان، چطور باهاش حرف بزنم؟

کودکی که مدام سرزنش می‌شود، مورد قضاوت قرار می‌گیرد و از او مرتب انتقاد می‌شود، احتمال آنکه در بزرگسالی به فردی با خودشناسی منفی، تبدیل شود، بیشتر می‌شود.
ارتباط خوب برقرار کردن با کودکان به آنها کمک می‌کند تا در مدت زمان کوتاه‌تر و سریع‌تر از حد معمول حرف بزنند و اینکار را به طور کامل انجام دهند. توانایی کودک برای کنترل مدیریت استرس، احساس اعتماد به نفس و ایجاد انگیزه مناسب برای زندگی آینده و... همه و همه تجربیاتی هستند که در کودکی پایه و اساس‌شان شکل می‌گیرد. احساس اینکه در خانواده چه جایگاهی دارند و چگونه دیگران با آنها ارتباط برقرار می‌کنند و خودشان چه رابطه‌ای با افراد نزدیک دارند، از سنین 6-2 سالگی شکل می‌گیرد و رشد می‌کند. رابطه خوب بین والدین و کودک بخش مهمی از شناخت کودک از خودش (خودشناسی) را تشکیل می‌دهد.
کودکی که مدام سرزنش می‌شود، مورد قضاوت قرار می‌گیرد و از او مرتب انتقاد می‌شود، احتمال آنکه در بزرگسالی به فردی با خودشناسی منفی، تبدیل شود، بیشتر می‌شود. اگر شما توقع دارید که کودکتان شنونده خوبی برای حرف‌های شما باشد،‌ باید از خودتان شروع کنید و یک الگوی مناسب برای فرزندتان باشید. برای گوش دادن به او، زمان صرف کنید.
پدر و مادرهای پر مشغله فرصتی برای ارتباط درست برقرار کردن با فرزندانشان ندارند اما اگر به طور مداوم و عادی به کودک و حرف‌هایش بی‌توجه باشید، به او یاد می‌دهید که گوش دادن و شنیدن مسئله مهمی نیست. به آن چیزی که فرزندتان می‌گوید توجه کنید. حتی اگر بسیار پرمشغله هستید، یک فرصت کوتاه و مفید را به خودتان و فرزندتان بدهید.
ارتباط برقرار کردن برای رشد و احساس خوشبختی در کودکان ضروری و حیاتی است. والدینی که نمی‌توانند به خوبی ارتباط برقرار کنند، معمولا راحت‌تر دچار رفتارهای اشتباه مثل تنبیه فیزیکی می‌شوند. ارتباط برقرار کردن مناسب با کودکان و گوش دادن به حرف‌های آنها به والدین کمک می‌کند تا در موقع نیاز، بتوانند از آنها در برابر خطرات و آسیب‌ها حمایت و مراقبت کنند.
مادر: برام تعریف کن امروز در مدرسه چه شد؟
فرزند: هیچی!
اغلب والدین شکایت از این دارند که فرزندشان از ارتباط برقرار کردن با آنها و حرف زدن امتناع می‌کند و شاید مهم‌ترین علت این مسئله این است که آنها خودشان شنوندگان خوبی برای حرف‌های فرزندانشان نبوده‌اند. ما قصد خوبی داریم و می‌خواهیم با کودک خود ارتباط برقرار کنیم ولی وقتی وارد رابطه و حرف زدن می‌شویم چیزهایی می‌گوییم که خیلی سریع حرف‌هایمان را قطع کنند و این ارتباط زودتر تمام شود تا به سایر کارهایمان برسیم.

چه باید کرد؟
یک کودک عصبانی در چنین شرایطی عصبانی‌تر می‌شود. فقط تند و تند حرف می‌زند، گوش‌هایش دیگر نمی‌شنوند. در چنین حالتی می‌توان یک نتیجه گرفت که کودک با شما احساس دوستی نمی‌کند و لازم نیست که شما نگران باشید، چرا که در چنین شرایطی بهتر است او با فرد دیگری ارتباط برقرار کند. کودک در چنین مواقعی نیاز به نصیحت و پند و اندرز شما ندارد یا اینکه مثلا به او بگویید «خوب الان خسته و گرسنه‌ای. بهتر است که چیزی بخوری. حتما بعد از آن احساس بهتری خواهی داشت». شما سعی می‌کنید که به او احساس بهتری بدهید و فکر می‌کنید این کار را می‌توانید با غذا دادن انجام دهید. همه کودکان نیاز به آغوش حمایت کننده و مهربان دارند.

از این موارد پرهیز کنید
در چنین مواقعی از سوال پرسیدن، پند و نصیحت دادن، سخنرانی و موعظه کردن، خاطرنشان کردن اخلاقیات، حس ترحم و دلسوزی پرهیز کنید.

ارزش سکوت
سکوت کردن و شنیدن ارزش زیادی دارد. بهتر است زبان به دهان بگیرید مخصوصاً وقتی که نمی‌دانید چه باید بگویید، بهتر است که آرام باشید و سکوت کنید چرا که سکوت بهترین واکنش و پاسخ از جانب شماست.

توجه کنید
وقتی که ساکت هستید، می‌توانید بیشتر توجه کنید. کودکان در چنین شرایطی احساس حمایت بیشتر می‌کنند و درک می‌کنند که کسی به احساس آنها اهمیت می‌دهد. وقتی که خودتان ناراحت هستید و نیاز به گوش شنوا برای دردها و ناراحتی‌هایتان دارید، فرزندتان نیز همین احساس را دارد. سکوت و آرامش ما برای شنیدن حرف‌ها و ناراحتی‌های فرزندان‌مان، باعث می‌شود که مشکلات آنها راحت‌تر حل شود چرا که آنها احساس بهتری خواهند داشت. اگر آنها بتوانند این مهارت را از شما یاد بگیرند، در سال‌های بعدی زندگی‌شان عملکرد بهتری خواهند داشت و موفق‌تر خواهند بود.

به هنگام گوش کردن به فرزندتان به این نکات توجه کنید
به فرزندتان توجه کامل کنید و به آنچه که باید خودتان در جواب به او بگویید فکر نکنید تا او فکر نکند که به او توجه کافی ندارید. تماس چشمی خود را با او حفظ کنید. در حین شنیدن و گوش دادن سعی نکنید همزمان کارهای دیگری را نیز انجام دهید.
ایجاد سر و صدای اضافی در چنین مواقعی کودک را ناراحت و آزرده می‌سازد. قبل از آنکه حرف‌هایش تمام شوند، شروع به پاسخ دادن نکنید. وسط حرف‌هایش، از او سوال نکنید و بگذارید حرف‌هایش را تمام کند. گوش دادن به حر‌ف‌های کودکان، ارتباط برقرار کردن با آنها را آسان‌تر می‌کند و باعث می‌شود که آنها احساس مهم بودن را داشته باشند.