کوتاهی دهانه رحم در بارداری، چه علتی دارد؟

اگر دهانه رحم مادر باردار کوتاه تر از اندازه طبیعی باشد، خطر زایمان زودرس افزایش می یابد. اندازه گیری طول سرویکس یا همان دهانه رحم در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد. با مطالعه این مقاله می توانید دریابید که کوتاهی دهانه رحم در بارداری چه مشکلاتی ایجاد می کند.

کوتاهی دهانه رحم چیست؟
ناحیه استوانه شکلی که رحم را به واژن متصل می کند دهانه رحم یا گردن رحم نام دارد، نام پزشکی این ناحیه سرویکس (به انگلیسی: Cervix) است. در دوران بارداری، این دهانه کاملاً بسته است و هنگام زایمان، حدود 10 سانتیمتر باز می‌شود تا کودک بتواند متولد شود. اما طول دهانه رحم باید به اندازه ای باشد که جنین نتواند قبل از موعد زایمان براحتی از رحم خارج شود.
کوتاهی طول دهانه رحم به این معنا است که دهانه رحم یا گردن رحم، از حد معمول کوتاه تر باشد. این مشکل اهمیت زیادی دارد، زیرا می‌تواند باعث زایمان زودرس شود. اما پیش از نگرانی، راجع به این موضوع اطلاعات لازم را کسب نموده و پرسش‌های خود را مطرح نمایید.

روش اندازه گیری طول سرویکس
در سالیان دور، تنها راه اندازه‌گیری دهانه‌ رحم، معاینه‌ی فیزیکی بود. معاینه‌ داخلی، روش چندان مناسبی برای اندازه‌گیری طول دهانه رحم نیست، زیرا در این شرایط پزشک تنها قادر به مشاهده‌ی بخشی از دهانه رحم است. مطمئن‌ترین راه اندازه‌گیری طول گردن رحم، سونوگرافی است. بنابراین هنگامی که برای یک بیمار کوتاهی طول دهانه رحم تشخیص داده می‌شود، اولین پرسش او باید این باشد که نحوه‌ی تشخیص پزشک به چه صورت بوده است، معاینه‌ی بالینی یا سونوگرافی؟

درمان کوتاهی دهانه رحم
پس از تشخیص کوتاهی طول دهانه رحم، بیمار باید به طور بی‌پرده نسبت به عواقب این مشکل و زایمان زودرس آگاه شود. کوتاهی‌ دهانه رحم، فقط یکی از عواملی که است که خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. سابقه‌ی زایمان زودرس، سیگار کشیدن و عفونت‌های رحمی نیز از دیگر عوامل مسبب زایمان زودرس محسوب می‌شوند.
با توجه به شرایط فردی هر بیمار، پزشک ممکن است مداخله‌ی پزشکی را جهت کاهش عوارض این مشکل در دوران بارداری توصیه نماید. شیاف پروژسترون و دوختن دهانه رحم یا سرکلاژ، ممکن است از زایمان زودرس جلوگیری نماید. هنوز بسیاری از پزشکان بر این باورند که بهترین راه گذراندن دوران بارداری با وجود کوتاهی دهانه رحم، استراحت مطلق است، اما مزایای این روش هنوز چندان روشن نیست.
در صورتی که مادر باردار در معرض زایمان زودرس قرار گرفته باشد، پزشک در ارتباط با راه‌های درمانی ممکن توضیح داده و خطرات احتمالی زایمان زودرس و مزایای تلاش برای جلوگیری و به تعویق انداختن آن را با بیمار مطرح می‌نماید.
در صورتی که بیمار هنوز در مرحله‌ی زایمان زودرس قرار نگرفته، اما علایم خاصی هم‌چون باز شدن بدون درد دهانه رحم در سه ماهه‌ دوم بارداری قبل از هفته‌ی 24 در او بارز شده، پزشک ممکن است دوختن دهانه رحم یا سرکلاژ را توصیه نماید. در این روش، دهانه‌ رحم توسط بخیه‌های محکم، دوخته می‌شود.
بر اساس تحقیقات انجام شده، روش‌های درمانی دیگری هم‌چون شیاف هورمون پروژسترون یا قرار دادن یک دستگاه سیلیکونی روی دهانه رحم نیز می‌توانند خطرات زایمان زودرس را در افراد مبتلا به کوتاهی دهانه رحم کاهش دهند.

کوتاهی دهانه رحم در بارداری
طول دهانه رحم در دوران بارداری، گاهی با زایمان زودرس مرتبط است. زایمان زودرس به معنای زایمان پیش از هفته‌ی 37 بارداری است. در صورت کوتاه بودن طول دهانه رحم، خطر زایمان زودرس افزایش پیدا می‌کند. عوارض زایمان زودرس، بیش از همه نوزاد را درگیر می‌نماید.
دهانه رحم، پایین‌ترین قسمت رحم است که به واژن منتهی می‌شود. این ناحیه، پیش از بارداری، کاملا بسته و سفت و سخت است. در دوران بارداری، همزمان با رشد جنین، دهانه رحم به تدریج نرم، کوتاه و باز می‌شود تا بدن را برای زایمان آماده نماید. در صورتی که دهانه رحم زودتر از موعد باز شود، موجب زایمان زودرس می‌گردد.

علت کوتاه شدن طول سرویکس
عوامل مختلفی بر طول دهانه رحم در دوران بارداری تاثیر می‌گذارند. شماری از این عوامل عبارتند از:
تفاوت‌های بیولوژیکی در بدن افراد مختلف
کشیده شدن بیش از اندازه‌ رحم
عوارض ناشی از خونریزی در دوران بارداری
عفونت
التهاب رحم
نارسایی دهانه رحم (عارضه ای که به علت ضعیف بودن دهانه رحم سبب زایمان ناموفق یا زودرس می‌شود.)
در صورت مشاهده‌ی علایم و نشانه‌های زایمان زودرس، از جمله انقباض‌های منظم یا مکرر، کم خونی، کمردرد، لکه ‌بینی و فشار لگن، به پزشک مراجعه نمایید. پزشک احتمالاً با معاینه‌ داخلی، تشخیص می‌دهد که باز شدن دهانه رحم آغاز شده است یا خیر. هم‌چنین ممکن است برای اندازه‌گیری طول دهانه رحم، سونوگرافی انجام شود.
اگر باردارید و در ارتباط با طول دهانه رحم خود نگران هستید، با پزشک مشورت کنید. او می‌تواند راهنمایی‌هایی لازم را ارائه نموده و برای گذراندن مسیر بارداری با سلامت بیشتر، شما را یاری نماید.