دررفتگی آرنج کودکان، پیشگیری

سعی کنید به مچ دست خردسالان فشار وارد نکنید چون ممکن است باعث کشیدگی و دررفتگی آرنج در آن ها شوید. این عارضه بسیار دردناک است و با التهاب این ناحیه همراه خواهد بود. در ادامه به روش های پیشگیری و مقابله با دررفتگی ساعد یا بازوی خردسالان اشاره خواهیم کرد با ما همراه باشید.

کشیدگی آرنج بین مردم به اصطلاح نادرستی به نام «دررفتگی آرنج» معروف است، در حالی که کودکان دچار دررفتگی آرنج نمی‌شوند.

دررفتگی در کودکان به صورتی که استخوان ساعد یا بازو از هم جدا شود، وجود ندارد چون رباط‌های اطراف مفصل آنقدر قوی هستند که آسیب به ناحیه باعث دررفتگی نمی‌شود و اگر آسیب زیاد باشد، شکستگی ایجاد خواهد شد. دررفتگی آرنج و ساعد قبل از ۱۵-۱۴سالگی دیده نمی‌شود، ولی اشتباهی در سطح جامعه وجود دارد که به کشیدگی آرنج کودک «دررفتگی» می‌گویند. در کودکان از سن ۲-۱ سالگی تا ۶-۵ سالگی عارضه‌ای به نام کشیدگی آرنج وجود دارد. این اتفاق معمولا وقتی رخ می‌دهد که کودک در حالت نشسته است و مادر یا پدر مچ دست کودک را می‌گیرند تا او را از زمین بلند کنند. در این حالت ممکن است صدای تق‌مانند از ناحیه دست کودک شنیده شود که به دنبال آن کودک دیگر نمی‌تواند آرنج خود را خم کند و آرنج صاف می‌ماند.

چگونه این اتفاق می‌افتد؟

در ساعد دست دو استخوان به نام زند زیرین و زند زبرین وجود دارد. در زند زبرین و نزدیک به آرنج رباطی وجود دارد که سر آن دچار نیمه‎دررفتگی می‌شود و استخوان زند زبرین داخل رباط حلقوی گیر می‌کند و کودک دیگر نمی‌تواند آرنج را خم و راست کند. آرنج دردناک می‌شود و هنگام حرکت دادن درد آن بیشتر خواهد شد.

درمان چگونه است؟

درمان آن بسیار ساده است و با انجام مانوری که متخصصان ارتوپدی انجام می‌دهند، آرنج در جای خود قرار می‌گیرد. بلافاصله بعد از جاانداختن آرنج کودک دیگر درد ندارد و می‌تواند حرکات دست را از سر بگیرد و نیاز به بی‌حرکت کردن عضو، گچ گرفتن و… وجود ندارد. گاهی اوقات جااندازی آرنج دشوار می‌شود. از آنجا که کودکان نمی‌توانند شکایت خود را بیان کنند، ممکن است خانواده متوجه موضوع نشوند و کمی دیر مراجعه کنند. شایع‌ترین علامت در کودک، بی‌حرکت نگه داشتن دست است. این علامت باید برای خانواده مشکوک باشد. اگر خانواده بعد از ۲۴ ساعت مراجعه کنند، ممکن است به‌دلیل ایجاد التهاب موضعی در ناحیه بعد از جااندازی درد آرنج ادامه یابد.

آیا کشیدگی آرنج دست کودک نشانه اختلالی در ساختار یا عملکرد مفصل، رباط و… است؟

این وضعیت اختلال ژنتیکی یا مادرزادی نیست و ممکن است در بسیاری از کودکان دیده شود. شکل استخوان زبرین دست و رباط کنار آن در همه کودکان یکسان است و گاهی نحوه تکان دادن دست کودک باعث ایجاد کشیدگی می‌شود، وقتی خانواده کودک را با این مشکل ارجاع می‌دهند، پزشک توصیه می‌کند هنگام گرفتن دست بچه حتما از ناحیه بالای آرنج یا از زیربغل دست کودک را بگیرند. با این کار احتمال کشیدگی دوباره آرنج دست از بین می‌رود. والدین حتما باید این موضوع را با اطرافیان کودک هم در میان بگذارند. اگر تا ۶-۵ سالگی والدین مواظب باشند تا کشیدگی دست تکرار نشود به‌دلیل تغییرات آناتومیکی که با افزایش سن ایجاد می‌شود، خطر دررفتگی هم از بین می‌رود.

اگر این اتفاق تکرار شد چه باید کرد؟

دررفتگی به‌ندرت تکرارشونده است و ممکن است در کودکانی دیده ‌شود که ورزش می‌روند. چنین کودکانی نمی‌توانند تعادل خود را به خوبی حفظ کنند و وقتی تنه روی آرنج می‌افتد و ساعد می‌چرخد، همان کشیدگی یا نیمه‌دررفتگی ایجاد می‌شود، ولی با رعایت والدین این اتفاق به‌ندرت ممکن است تکرار شود و جای نگرانی نیست، اما مورد دیگری که باید به آن اشاره کرد مشکلی است که در بدو تولد در بعضی از کودکان وجود دارد و دررفتگی مادرزادی است و علائم دیگری دارد.

دررفتگی مادرزادی آرنج چیست؟

در قسمت خارجی و پایین‌تر از آرنج برجستگی دیده می‌شود. این برجستگی همان استخوان زند زبرین است که در حالت طبیعی باید زیر استخوان بازو باشد، ولی در قسمت پشت و خارجی‌تر قرار می‌گیرد. این عارضه ناشی از ضربه نیست و مادرزادی است. اوایل فقط به‌صورت برجستگی دیده می‌شود، ولی بعدها ممکن است باعث محدودیت در حرکات چرخشی در ساعد شود. البته حرکات خم و راست شدن آرنج زیاد تحت‌تاثیر قرار نمی‌گیرد. اگر دامنه حرکات چرخشی تحت تاثیر قرار گیرد، لازم است با جراحی اصلاحاتی در این ناحیه انجام شود. در این مواقع ۱ تا ۲ سانتی‌متر از استخوان زند زبرین برداشته می‌شود. این وضعیت دررفتگی است ولی مانند کشیدگی دست قابل جاانداختن نیست و نیاز به جراحی دارد. این عمل باید تا حول و حوش ۱۶-۱۵ سالگی که صفحات رشد استخوانی بسته می‌شود، انجام گیرد اما درصورتی که حرکات چرخشی محدود شود دیگر نباید به سن توجه کرد و عمل جراحی باید زودتر انجام گیرد.

شکستگی دست بین کودکان شایع است؟

شایع‌ترین شکستگی در کودکان که بعد از ۲-۵/۱ سالگی دیده می‌شود، شکستگی در قسمت پایینی استخوان بازو است. اگر شکستگی خفیف یا بدون جابجایی باشد، با گچ و آتل گرفتن درمان می‌شود ولی در صورتی که جابجایی دیده شود حتما جااندازی و استفاده از میله در ناحیه لازم است. در عرض ۳ هفته و بعد از جوش خوردن شکستگی میله‌ها نیز برداشته می‌شوند ولی در سنین بالاتر احتمال شکستگی کوندیل خارجی یا استخوان بالای بازو در اثر ضربه وجود دارد. در این مواقع عمل جراحی نیاز است.

از طرفی، در سنین بالاتر در هر نقطه از دست کودک احتمال شکستگی وجود دارد که هر یک درمان‌های خاص خود را می‌طلبد. البته شیوع شکستگی‌های هر نقطه از دست به سن کودک بستگی دارد و شیوع آن در آرنج بیشتر است.

دررفتگی آرنج وقتی بروز می‌کند که صفحات استخوانی بسته شوند. زمان بسته شدن در ۱۶-۱۵ سالگی است؛ یعنی وقتی که رباط‌ها در اثر ضربه پاره می‌شوند و این وضعیت موجب دررفتگی واقعی آرنج می‌شود.