قرص های ضد بارداری، تاثیرگذاری و عوارض جانبی

قرص ضد بارداری ، قرص‌هایی هستند که باید به صورت روزانه مصرف شوند و معمولا حاوی هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند. این قرص‌ها به منظور جلوگیری از باردار شدن مصرف می‌شوند.

قرص ضد بارداری چگونه عمل می‌کند؟

اکثر این قرص‌ها ترکیبی‌اند؛ یعنی حاوی ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند تا از تخمک‌گذاری (آزاد شدن تخمک در طول چرخه ماهیانه) جلوگیری نمایند. یک زن بدون تخمک‌گذاری نمی‌تواند باردار شود، زیرا تخمکی وجود ندارد که بخواهد بارور شود. مصرف این قرص‌ها همچنین مخاط گردن رحم را ضخیم می‌کند و بنابراین کار اسپرم برای ورود به رحم و رسیدن به تخمکی که ممکن است آزاد شده باشد، بسیار مشکل می‌شود. این قرص‌ها همچنین روی بافت پوششی رحم تأثیر می‌گذارند، به‌صورتی که تخمک دیگر نمی‌تواند در دیواره رحم لانه گزینی انجام داده و به آن متصل شود.

اغلب قرص‌های ضد بارداری ترکیبی، در بسته‌های ۲۱ روزه و یا ۲۸ روزه موجود هستند. در طول ۲۱ روز، در یک زمان مشخص و یکسان، روزانه یک قرص هورمون خورده می‌شود. بسته به نوع قرص، قرص‌های ضد بارداری به مدت ۷ روز متوقف می‌شوند، و یا در ۷ روز باقی‌مانده دوره، قرص‌هایی خورده می‌شوند که حاوی هورمون نیستند. برخی خانم‌ها بسته‌های ۲۸ تایی (که شامل ۷ قرص بدون هورمونند) را ترجیح می‌دهند، زیرا این برنامه به آن‌ها کمک می‌کنند که عادت خوردن روزانه قرص‌ها را ادامه دهند. همچنین یک قرص ترکیبی موجود است که تعداد عادت‌های ماهانه خانم‌ها را کاهش می‌دهد. این قرص‌ها باید به مدت ۱۲ هفته خورده شده و بعد برای ۷ روز خورده نشود. با این سیستم پریود هر ۳ ماه یک‌بار اتفاق می‌افتد.

نوع دیگری از قرص که می‌تواند تعداد عادات ماهانه را کاهش دهد، قرصی با دوز پایین پروژسترون است. تفاوت این قرص با قرص‌های دیگر این است که به جای این که شامل ترکیبی از هورمون‌ها پروژسترون و استروژن باشد، تنها حاوی یک هورمون یعنی پروژسترون است. این قرص با ضخیم کردن بافت گردن رحم و ایجاد تغییر در بافت رحم عمل می‌کند و گاهی تخمک گذاری را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. این قرص نسبت به قرص‌های ترکیبی از اثر کمتری در پیشگیری از بارداری برخوردار است. این قرص باید هر روز و بدون توقف خورده شود. خانمی که این قرص را مصرف می‌کند ممکن است دچار عادت نشود و یا عادت ماهانه‌اش به‌هم بریزد. این نوع از قرص برای تأثیرگذاری باید هر روز حتما در یک زمان مشخص خورده شده و خوردن آن هیچ روزی فراموش یا متوقف نگردد.

هر نوع از قرص ضد بارداری در صورتی‌ که در هر روز در یک زمان مشخص خورده شود، کارایی بهتری خواهد داشت (چه زن می‌خواهد در مدت زمانی رابطه داشته باشد یا خیر). این امر به ویژه در مورد قرص‌های غیر ترکیبی که تنها حاوی پروژسترون هستند، بسیار حائز اهمیت است. بسیار مهم است که قرص‌های شخص دیگری را مصرف نکنید (نوع قرص‌ها متفاوت است)، اگر قرصی را فراموش کنید و یا نخورید، دیگر به‌طور مطمئن در برابر بارداری ایمن نیستید و باید از روش‌های همراه دیگری نیز مانند استفاده از کاندوم روی آورده و یا برای مدتی از داشتن رابطه پرهیز کنید.

در هفت روز ابتدای خوردن قرص‌ها بهتر است از روش‌های پیشگیری همراه دیگری نیز استفاده شود، برای مثال از کاندوم استفاده شود تا به‌گونه‌ای مطمئن از بارداری جلوگیری به‌عمل آید. پس از گذشت ۷ روز، قرص می‌بایست به تنهایی از بارداری پیشگیری کند. اما ادامه استفاده از کاندوم ریسک ابتلا به بیماری‌های مقاربتی را کاهش می‌دهد.

تاثیرگذاری قرص ضد بارداری

در طول ۱ سال، ۸ نفر از ۱۰۰ زوجی که برای پیشگیری از این قرص‌ها استفاده می‌کنند، به‌طور تصادفی باردار می‌شوند. قرص‌ها شیوه موثری برای پیش‌گیری هستند، اما گاهی تنها فراموش کردن یک قرص می‌تواند احتمال بارداری را افزایش دهد.

در کل خوب عمل کردن این قرص‌ها به عوامل متفاوتی بستگی دارد. این شامل این امر می‌شود که آیا زن مشکل سلامتی دارد و یا داروهایی شیمیایی و یا گیاهی مصرف می‌کند که ممکن است با تأثیر قرص‌های ضد بارداری تداخل کنند یا خیر؟ برای مثال آنتی بیوتیک‌ها و برخی گیاهان می‌توانند روی عملکرد این قرص‌ها تاثیر منفی بگذارند.

عوارض جانبی احتمالی قرص‌ ضد بارداری

مصرف این قرص‌ها روشی مطمئن و ایمن برای جلوگیری از بارداری است. اکثر زنان جوانی که این قرص‌ها را مصرف می‌کنند دچار عوارض جانبی نشده و یا تنها به میزان اندکی به عوارض دچار می شوند.

سیگار کشیدن همزمان با مصرف این قرص‌ها باعث بروز عوارض جانبی می‌شود، به‌همین دلیل است که متخصصان توصیه می‌کنند که در دوره مصرف این قرص‌ها سیگار نکشید.

برخی از عوارض جانبی که خانم‌ها هنگام مصرف این قرص‌ها تجربه می‌کنند، عبارت است از:

-خونریزی قاعدگی نا‌منظم

-حالت تهوع، سردرد، گیجی و حساسیت سینه‌ها

-تغییرات خلق و خو

-لخته‌های خون (که در زنان زیر ۳۵ ساله‌ای که سیگار نمی‌کشند، نادر است).

برخی از این عوارض جانبی در ۳ ماه اول استفاده از قرص‌ها بیشتر هستند. در صورتی که این عوارض را دارید می‌توانید با پزشک‌تان صحبت کنید تا او برند قرص‌تان را تغییر دهد. این قرص‌ها همچنین عوارض جانبی دیگری را نیز دارند که زنان جوان از آن‌ها لذت می‌برند. این قرص‌ها معمولا قاعدگی‌ها را سبک تر می‌کنند و از درد‌ها و انقباضات آن می‌کاهند، به همین دلیل است که این قرص‌ها را برای افرادی که مشکلات قاعدگی دارند نیز تجویز می‌کنند.

همچنین خوردن این قرص‌ها آکنه را بهبود می‌بخشد و بسیاری از پزشکان این قرص را به‌همین منظور برای افرادی که از آکنه رنج می‌برند، تجویز می‌کنند. قرص‌های ضد بارداری همچنین از ما در برابر انواع مختلفی از سرطان‌های سینه، آنمی، کیست‌های تخمدانی و سرطان‌های تخمدان و رحم، محافظت می‌کنند.

چه کسانی می توانند از قرص ضد بارداری استفاده کنند؟

زنان جوانی که می‌توانند به‌خاطر بسپارند روزانه یک عدد قرص مصرف کنند و به دنبال یک راه پیشگیری مطمئن از بارداری اند، می‌توانند از این قرص‌ها استفاده کنند. البته تمام خانم‌ها نمی‌توانند از این قرص‌ها استفاده کنند. برخی از مشکلات پزشکی و بیماری‌ها موجب می‌شود که این قرص‌ها به وسیله غیر مطمئن و کم اثری برای پیشگیری از بارداری مبدل شوند. برای مثال این قرص‌ها برای افرادی که لخته خونی، انواع سرطان‌ها، و یا سردرد‌های میگرنی دارند، مناسب نیستند. شخصی که فشار خون بالا دارد و آن را تحت کنترل درآورده است، می‌تواند تنها برای دوره کمی، آن هم با نظارت پزشک از این قرص‌ها استفاده کند. خانم‌هایی که خونریزی‌های بدون دلیل (بی ربط به قاعدگی‌شان) دارند و یا مشکوک به حاملگی‌اند، باید به پزشک مراجعه کنند.

مصرف قرص ضد بارداری برای مدت کوتاه (۳ تا ۶ ماه) مشکلی برای مصرف کننده ایجاد نمی کند. بهتر است برای شروع استفاده از دارو، از داروهایی با دوز پایین تر استفاده کنید. در صورتی که این این داروها با دوز پایین جواب داد دیگر نیازی به استفاده از داروهای با دوز بالا نیست. قبل از استفاده از دارو باید وضعیت سلامتی مصرف کننده بررسی شود و همانطور که اشاره شد در صورتی که فرد مبتلا به دیابت، فشار خون، و یا بیماری لخته شدن خون است، برای مصرف این داروها باید با پزشک خود مشورت کند. کسانی که قرص مصرف می کنند و دچار شکستگی دست و پا می شوند یا به هر دلیلی مجبور می شوند مدتی بی حرکت بمانند ، بیشتر از سایرین در خطر ترومبوز قرار دارند. علاوه بر این کسانی که عمل جراحی در پیش رو دارند، باید یک ماه قبل از عمل مصرف دارو را قطع کنند.

این قرص‌ها در کجا موجود اند؟

دکتر باید قرص را برای شما تجویز کند. او از سابقه سلامتی خودتان و بیماری‌های خانوادگی‌تان سؤال می‌کند و پس از معاینه فیزیکی ممکن است تست‌های آزمایشگاهی نیز به عمل آورد. سپس برای شما قرصی را تجویز می‌کند و به شما می‌گوید که چگونه آن را مصرف کنید. او به شما توضیح خواهد داد که در صورتی که مصرف یک قرص را فراموش کردید باید چه کار کنید؟

پس از گذشت مدتی از مصرف قرص‌ها دوباره نزد پزشک باز می‌گردید، او فشار خون‌تان را چک می‌کند و از شما می‌پرسد که آیا در هنگام مصرف قرص‌ها مشکلی دارید یا خیر. پس از آن، افرادی که رابطه دارند باید هر ۶ ماه یا یک سال یک بار (یا به‌‌ همان گونه که دکتر توصیه می‌کند)، برای چکاپ نزد پزشک بروند.

قرص ضد بارداری برای دوران شیردهی

در زمان شیردهی باید از قرص هایی استفاده شود که میزان هورمونشان پایین است. نام این قرص ها مینی پیل است و باید هر روز سر ساعت مصرف شوند تا در شیردهی اختلالی ایجاد نکنند. استفاده از این قرص ها تنها در زمان شیردهی موثر است و پس از دوران شیردهی تاثیر آن بسیار کم می شود.

خطر سقط جنین

استفاده طولانی مدت از قرص های ضد بارداری موجب قطع عادت ماهانه می شود زیرا یکی از مکانیسم‌های اثر قرص‌ها بالا بردن هورمون شیر یا پرولاکتین است. اگر چند ماه بعد از قطع قرص قاعدگی ها برنگردند به این معنا است که تخمک گذاری انجام نمی شود و شانس بارداری کم می شود. مصرف طولانی مدت قرص ضد بارداری عوارض زیادی دارد و گاهی اگر بارداری هم اتفاق بیفتد منجر به سقط می شود.