دیابت بارداری و عوارض آن، آیا می‌دانید؟

دیابت بارداری یکی از انواع دیابت است که در زنان باردار دیده می شود و سلامت شخص مبتلا و نوزاد را قبل و بعد از بارداری به خطر می اندازد.
مادران مبتلا به دیابت بارداری بعد از وضع حمل در خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند. به همین دلیل این افراد باید بعد از زایمان به صورت مرتب قند خون خود را چک کنند. تست دیابت بارداری یکی از آزمایش‌های زمان بارداری است که معمولا بین هفته ۲۴ تا ۲۸ صورت می گیرد.
این نوع دیابت در اغلب زنان باردار نشانه و علائم خاصی ندارد و معمولا زمانی این نوع دیابت قابل تشخیص است که فرد برای انجام معاینات رایج بارداری به پزشک مراجعه می‌کند.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید؟
زمانی که تصمیم به فرزندآوری گرفتید، به پزشک مراجعه کنید تا احتمال ابتلای شما را به دیابت بارداری ارزیابی کند.
برای تشخیص این اختلال، آزمایش‌های مربوطه انجام می گیرد. این بررسی ها به خصوص در سه ماهه آخر بارداری با بررسی سطح قند خون شما و سلامتی نوزادتان انجام می شود.

علت بروز دیابت بارداری
محققان هنوز علت مشخصی برای بروز دیابت بارداری بیان نکرده اند. اما با بررسی تاثیر بارداری بر سطح گلوکز خون می توان تا حدودی دریافت که این نوع دیابت چگونه بروز می کند.
بدن قند موجود در غذای مصرفی را به جریان خون آزاد می کند. پانکراس غده ترشحی بزرگ بدن که در کنار معده قرار دارد، در پاسخ به این افزایش قند خون انسولین ترشح می کند.
انسولین هورمونی است که باعث ورود قند به سلول ها برای مصرف انرژی می شود.
طی دوران بارداری، جفت که وسیله ارتباط جنین و جریان خون مادر است، مقدار زیادی از هورمون های مختلف را تولید می کند. این هورمون ها سبب اختلال عملکرد انسولین در سلول ها شده که در نهایت می تواند منجر به افزایش قند خون شود. بنابراین افزایش اندک قند خون بعد از خوردن وعده غذایی در دوران بارداری طبیعی است.
همچنان که جنین در بدن مادر در حال رشد است، جفت مقدار هورمون بیشتری تولید می کند که این مقدار با اختلال در کار هورمون انسولین می تواند باعث افزایش قند خون شود. این افزایش در حدی است که رشد و سلامتی نوزاد را تحت تاثیر قرار می دهد.

عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری
هر زنی می تواند به دیابت بارداری مبتلا شود، اما برخی در خطر ریسک بالاتری قرار دارند. فاکتورهای خطر ابتلا به این نوع دیابت به شرح زیر است:
سن بالای ۲۵ سال؛ سن را می‌توان از عوامل دخیل در بروز این بیماری دانست.
سابقه ابتلا به دیابت بارداری و زمینه‌های موروثی؛ حالت پیش دیابت و قند خون در نقطه مرز دیابت، بیمار شدن یکی از اعضای نزدیک خانواده و همچنین ابتلا به این نوع دیابت در بارداری های قبلی خطر این نوع بیماری را بالا می برد. تولد نوزاد بالای چهار کیلوگرم و یا نوزاد مرده نیز یکی از فاکتورهای خطر ابتلا به دیابت بارداری است.
اضافه وزن؛ اضافه وزن شدید و BMI (شاخص توده بدن) بالای ۳۰، ریسک ابتلا را افزایش می دهد.
رنگ پوست؛ بنا به دلایلی نامشخص زنان سیاه‌پوست، سرخپوست و آسیایی ریسک ابتلای بالاتری دارند.

عوارضی که کودکتان را تحت تاثیر قرار می دهد
افزایش وزن نوزاد؛ گلوکز خون از طریق جفت وارد جریان خون نوزاد شده و باعث افزایش تولید انسولین و رشد زیاد فرزند می شود. این امر می تواند باعث گیر افتادن نوزاد در کانال زایمان و در نهایت انجام عمل سزارین شود.
تولد زودرس و سندرم زجر تنفسی نوزادان (RDS)؛ مادران مبتلا به دیابت بارداری به دلیل اندازه بزرگ نوزاد، زودتر از موعد مقرر زایمان می کنند. این زایمان زودرس به دلیل ریه های تکامل نیافته نوزاد، ممکن است سبب بروز مشکل در تنفس او شود به طوری که به دستگاه های کمک کننده تنفسی نیاز داشته باشد تا زمانی که ریه های طفل کامل و قوی تر شوند.
افت قند خون؛ خون مادر مبتلا حاوی مقادیر بالای قند است. بنابراین خون بچه به دلیل ارتباط با مادر برای پاسخ به قند خون بالا، سطح انسولین بالایی دارد.
بعد از تولد زمانی که این ارتباط قطع می شود، حضور مقادیر زیاد انسولین باعث افت قند خون نوزاد یا هیپوگلیسمی شده که گاه افت شدید قند خون می تواند به تشنج نوزاد بیانجامد.
گفتنی است؛ خوردن شیر مادر بلافاصله بعد از تولد یا سرم قندی می تواند سطح گلوکز خون را به میزان عادی باز گرداند.
بروز دیابت نوع ۲ در آینده؛ نوزاد مادران مبتلا به دیابت بارداری با احتمال بیشتری در آینده به دیابت نوع ۲ دچار می شوند.

عوارضی که مادر را تحت تاثیر قرار می دهد
افزایش فشار خون و مسمومیت حاملگی (پره اکلامپسی)؛ دیابت بارداری مادر را در خطر ابتلا به فشار خون و پره اکلامپسی یا تشنج ناشی از افزایش فشار خون قرار می‌دهد که هر دو حالت می تواند سلامت مادر و فرزند را به خطر بیاندازد.
دیابت نوع ۲ در آینده؛ این افراد مستعد ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده هستند. همچنین احتمال ابتلا به این نوع دیابت در بارداری بعدی نیز بیشتر است. از بین این افراد که بعد از زایمان به وزن طبیعی خود بازگشتند، یک نفر از هر چهار نفر در آینده گرفتار دیابت نوع ۲ می‌شود.