سرطان پستان در زنان، سونامی در راه است

پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهی سالانه به طور متوسط ۷۰ هزار زن مبتلا به سرطان پستان را درمان می‌کند، از بازگشت به زندگی تا انجام فعالیت‌های علمی در سطح بین‌المللی مجموعه‌ای از اقدامات این مرکز است تا در نهایت زنان کمتری در کشور به دلیل این سرطان جان خود را از دست دهند.

به گفته مسئولان مربوطه سونامی سرطان در راه است و زنان بیشتری در آینده به علل مختلفی گرفتار بدخیمی‌های پستان می‌شوند. بدخیمی‌هایی که با فعالیت‌های علمی این مرکز، شاید در آینده زنان کمتری را قربانی کند. گزارشی که در ادامه می‌خوانید موید بخشی از این فعالیت‌ها، مجموعه اقدامات صورت گرفته و وضعیت ابتلای زنان به سرطان(Cancer) پستان است.

راهی پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی واقع در خیابان انقلاب اسلامی شدم. ساختمانی ۳ طبقه قدیمی و کوچک به نظر می‌رسد و به گفته مسئولان حاضر مرکز تحقیقات سرطان پستان در سال ۱۳۷۵ با عنوان مرکز بیماری‌های پستان در جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران آغاز به کار کرده است. این کلینیک تنها مرکز منسجم و متمرکز کشور در ارائه خدمات تشخیصی و درمانی سرطان پستان است که هر ساله بیش از ۷۰ هزار نفر از سراسر ایران و کشورهای همسایه جهت اقدامات درمانی به این مرکز مراجعه می‌کنند.

دکتر کیوان مجید زاده اردبیلی، رئیس پژوهشکده معتمد است. او در مورد این پژوهشگاه می‌گوید: پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی(مرکز تحقیقات سرطان پستان جهاددانشگاهی) با هدف انجام پژوهش، آموزش و ارائه خدمات درمانی در زمینه سرطان پستان اقدامات ارزشمندی در جهت ایجاد و ارتقای دانش موجود و عرضه خدمات به روز و موثر کرده است.

وی می‌افزاید: از فعالیت‌های عمده پژوهشی این پژوهشکده طراحی و اجرای ده‌ها پروژه تبلیغاتی، ثبت و ارائه صدها مقاله و سخنرانی علمی در مجامع علمی ملی و بین المللی مرتبط است. عقد قراردادها و تفاهم نامه‌های مشترک متعدد با مراکز معتبر داخل و خارج از کشور در جهت توسعه فعالیت‌های علمی پژوهشکده، حضور فعال در مجامع علمی مرتبط در حوزه‌های علوم پایه و بالینی و ارائه خدمات بالینی به روز و علمی موجب شد تا این پژوهشکده به عنوان قطب علمی در زمینه سرطان پستان در کشور شناخته شود.

نوعروس قربانی سرطان درگیر شیمی درمانی

پس از گفت‌وگو با دکتر مجیدزاده راهی بخش‌های مرکز شدم؛ در بخش پذیرش و شیمی درمانی که در طبقه زیرزمین قرار دارد دخترک جوانی نشسته است تنها ۳ ماه از ازدواج او می‌گذرد و ۲۲ سال دارد، ۴ هفته پیش توده سرطانی را پزشکان(physicians) از پستان او خارج کرده‌اند عوارض شیمی درمانی سبب شده تا نوعروس موهایی بر سرش نماند اما همچنان لبخند می‌زند و به زنی که کمی آن‌طرف‌تر ایستاده دلداری می‌دهد.

فاطمه می‌گوید: من و دختر خاله‌ام زندگی‌هایی شبیه به یکدیگر داریم تا اینکه پس از تشخیص توده سرطانی درمن پزشک معالج گفت:« تمام افراد درجه یک شما باید توسط خود مورد بررسی توده پستانی قرار گیرند که مهسا احساس سفتی در پستان داشت و این مسئله سبب شده تا او نیز مورد آزمایش و سونوگرافی قرار گیرد و مشخص شد دچارفیبروادنوم توده خوش خیم است و باید جراحی شود.»

هزینه‌ها بر دوش خانواده سنگینی می‌کند

زن دیگری که خواهر کوچک‌ترش او را برای خارج کردن تومور از سینه آورده و در حال ورود به اتاق عمل در طبقه اول است، می‌گوید: خواهرم به دلیل اینکه بالای ۵۰ سال بود مورد بررسی و سونوگرافی قرار گرفت بدون اینکه هیچ گونه برآمدگی یا توده‌ای در پستان او احساس شود. پزشکان می‌گویند عمل به راحتی انجام می‌شود و نیازی به بستری کردن بیمار نیست با این وجود تاکنون حدود ۶ میلیون تومان هزینه درمان و خارج کردن توده سرطانی از پستان او شده است و هزینه‌ها بر دوش خانواده سنگینی می‌کند.

اطرافیان مانع درمان کاملم شدند

در ادامه در بخش زنان و آنکولوژی به زنی سالمند برخورد می‌کنم که دندان‌های مصنوعی دارد و موهای حنایی رنگ؛ از میدان شوش آمده و بدون نوبت می‌خواهد تا پزشک او را ببیند، وی بیان می‌کند: حدود ۳۰ سال پیش در داخل یکی از سینه‌هایش برجستگی کوچکی را احساس کرد این مسئله را با اطرافیان در میان گذاشت ولی آنها به او گفته بودند که چیز خاصی نیست تا اینکه پس از۶ ماه بزرگ‌تر می‌شود و پزشکان گفتند باید سینه‌ام را به طور کامل تخلیه کنم و در حال حاضر پس از گذشت سال‌ها همچنان نگران هستم که مبدا بر اثر این بیماری سینه سمت چپ خود را نیز از دست بدهم و حالا با توجه به توصیه پزشکان سالی یکبار جهت چکاپ پستان به این مرکز مراجعه می‌کنم.

میزان بقای سرطان پستان در آمریکا مطابق گزارش سال ۲۰۱۸ ، در ۹۱ درصد بیماران بقای ۵ ساله ، ۸۶ درصد آنها ۱۰ ساله و ۸۰ درصد آنها به ۱۵ سال رسیده و این مسئله در حالی است که بقای ۵ ساله سرطان پستان در ایران مطابق مطالعه ملی حدود ۵ سال پیش حدود ۷۱ درصد بیماران ۵ ساله بوده است که به طور قطع تاکنون این میزان افزایش یافته ولی لازم است به فکر راهکارهایی برای جلوگیری از افزایش سریع‌تر این میزان باشیم. و در همان مقطع زمانی گزارشات بقای مراکز خصوصی و تحقیقاتی مانند مرکز تحقیقات سرطان پستان جهاد دانشگاهی حدود ۸۶ درصد برآورد شده است که این مسئله نشانگر وجود پتانسیل‌های مناسب تشخیصی و درمانی در کشور است که لازم است به کلیه مراکز دولتی و خصوصی تعمیم یابد.

سونامی ‌سرطان در راه است

در ادامه تهیه گزارش با دکتر شهپر حقیقت، معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی به گفت‌وگو نشستم او درباره سرطان پستان می‌گوید: امروز نتایج سرطان در کشور گویای این است که در آینده با سونامی ‌سرطان مواجه می‌شویم چراکه سالانه حدود ۱۰ هزار مورد جدید سرطان پستان در کشور شناسایی و تحت اقدامات درمانی قرار می‌گیرند اگر چه این آمار نسبت به کشورهای آمریکایی و اروپایی پایین‌تر است اما با توجه به جوان‌تر بودن جامعه ایران و درگیری افراد با این بیماری در سنین مختلف این مسئله به شدت بنیاد خانواده را تحت تاثیر قرار می‌دهد .

وی ادامه می‌دهد: سرطان پستان صرفا خاص زنان نیست و متاسفانه آمار رو به گسترشی نشان می‌دهد که ۳ تا ۴ درصد این بیماری در مردان نیز مشاهده می‌شود بنابراین مردان نیز در صورت مشاهده هر گونه سفتی یا ضایعات غیر طبیعی در پستان لازم است که به پزشک مراجعه کنند چرا که معمولا سرطان پستان بدون درد و به صورت یک توده کوچک در پستان‌ها قابل لمس است.

هشدار در مورد استفاده از داروهای هورمونی

حقیقت با بیان اینکه متاسفانه در سال‌های اخیر استفاده از داروهای هورمونی جهت بزرگ کردن عضلات و بافت پستان‌ها در برخی از باشگاه‌های بدن سازی در میان آقایان رواج پیدا کرده است، می‌گوید: این مسئله علاوه بر عوارض هورمونی می‌تواند موجب ماندن ضایعات مخفی در پستان شود بنابراین عضله به وجود آمده در برخی موارد سبب عدم تشخیص به موقع این بیماری در مردان و درگیر شدن سایر بافت‌ها می‌شود.

وی می‌گوید: محدودیت امکانات و فضا جوابگوی تعداد این مراجعین نیست و امیدواریم در سال آینده با انتقال به ساختمان جدید امکان ارائه خدمات به تعداد بیشتری از هموطنان جهت تشخیص و درمان سرطان باشد چراکه با راه‌اندازای مراکز تخصصی مشابهه کلینیک پستان جهاد دانشگاهی در سایر شهرها نیز می‌توان خدمات لازم را به سایر هم وطنان ارائه داد.

عضو انجمن بین المللی نفولوژی تاکید می‌کند: یکی از مشکلات ما در مبحث سرطان این است که در حال حاضر حدود ۸ سال است که آمار دقیقی در این زمینه عنوان نشده است و تنها آمار مربوط به سال ۸۷ است و حتی آمار ۸۸ آن نیز مکتوب نشده است با توجه به اینکه چندین سالی است که به وزارت بهداشت معترض شده‌ایم و مسئولان وزارت بهداشت آمار سال‌های آخر ۹۲،۹۳ و ۹۴ را جمع‌آوری کرده‌اند و قرار است تا شهریورماه سال آینده منتشر شود در صورتی که رفرنس یا منبعی برای آن وجود ندارد.

وی می‌گوید: یکی از مهمترین عوامل افزایش بقای سرطان تشخیص زودرس بیماری است که افزایش آگاهی جامعه در خصوص علائم سرطان پستان و مراجعه زودهنگام با مشاهده انواع تغییرات در ظاهر یا لمس پستان از مهمترین ارکان این آموزش محسوب می‌شود. آشنایی با عوامل خطر و انجام ماینات دوره‌ای و منظم توسط پزشکان متخصص و جراحی به هنگام در افرادی که از نظر ابتلا به این بیماری پرخطر محسوب می‌شوند از روش‌های موثر و مقرون به صرفه در بسیاری از افراد است و انجام اقدامات تصویربرداری مانند مامو گرافی و سونوگرافی توسط متخصصین مربوطه و مطابق با شرایط بالینی بیمار مورد تاکید قرار خواهد گرفت.

احساس سفتی و توده در پستان، شایع‌ترین علامت سرطان پستان

دکترعصمت السادات هاشمی، جراح پستان در این مرکز فعالیت گسترده دارد و سالانه تعداد زیادی از زنان را در این مرکز جراحی می‌کند، او درباره عوامل ایجاد کننده سرطان پستان می‌گوید: علل متعددی همچون سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پستان یا حتی سایر سرطان‌ها الخصوص از بستگان درجه اول، وجود برخی از جهش‌های ژنتیکی، سابقه برخی ضایعات قبلی در پستان و تراکم زیاد بافت پستان از جمله عوامل خطرساز ابتلا به سرطان پستان هستند که از اهمیت بیشتری برخوردارند.هرچند این عوامل چندان قابل تغییر نیستند ولی آشنایی با آنها سبب شده تا فرد در کنترل دوره‌ای خود دقت بیشتری کند و در فواصل کوتاه‌تری جهت معاینه به پزشک مراجعه کند.

وی می‌افزاید: امروز آشنایی با عوامل خطر قابل تغییر از موضاعات مورد توجه و اهمیت در اغلب کشورها است و سیاست‌های بهداشتی اغلب کشورهای را در پیشگیری از سرطان مورد توجه قرار داده است که عواملی همچون چاقی، فعالیت بدنی پایین، سن بالای حاملگی، عدم شیردهی، استفاده از داروهای هورمونی جهت درمان نازایی است.

این جراح پستان بیان می‌‌کند: جایگزینی هورمون در یائسگی، وضعیت تغذیه نامناسب پر پرتئین و چربی، الکل و سیگار، تشعشئات ناشی از آلودگی و استرس همگی از مواردی بوده که با اصلاح و روش درست زندگی قابل پیشگیری هستند و امروز با رعایت چنین راهکارهایی اثبات شده است که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از سرطان‌ها قابل پیشگیری و حدود ۳۰ درصد از آنها قابل درمان هستند.

راهی برای مبارزه

آنچه مسلم است این بوده که اکنون زنان زیادی در ایران و جهان درگیر سرطان پستان هستند، سرطانی که هر روز قربانی می‌گیرد و زندگی را به کام خانواده‌های زیادی تلخ می‌کند. این سرطان به گفته مسئولان در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است و غربالگری در مبارزه با آن نقش زیادی دارد. نقشی که بخشی از آن به توجه مسئولان برای انجام غربالگری و بخشی دیگر به خود آگاهی و ارتقا سواد سلامت مردم به ویژه زنان دارد که امیدواریم با توجه به اهمیت این موضوع، رفع این مشکلات در دستور کار جدی مسئولان قرار گیرد و هر روز شاهد کمتر قربانی شدن زنان از طریق سرطان باشیم.