رشد و نمو نوزادان، سنین مختلف

تماشا کردن مراحل رشد و نمو طبیعی کودک یکی از لذایذ جالب و فراموش نشدنی مادران است. مادر با اولین لبخند کودک، با اولین صدایی که از خود در می‌آورد، در شادی و شعف فرو می‌رود.

تماشا کردن مراحل رشد و نمو طبیعی کودک یکی از لذایذ جالب و فراموش نشدنی مادران است. مادر با اولین لبخند کودک، با اولین صدایی که از خود در می‌آورد، در شادی و شعف فرو می‌رود. کودک هر روز مهارت‌هایی بدست می‌آورد و به شادی‌ها و لذایذ مادر می‌افزاید. اگر مادر فرزند دیگری داشته باشد، تماشای رشد کودک دوم حتی جالب‌تر هم خواهد بود، زیرا دیدن رشد و نمو کودک دوم و مقایسه آن با کودک اول برای مادر از این جهت جالب است که در می‌یابد کودکش بعضی از مهارت‌ها و معیار‌ها را زودتر یا دیرتر فرزند اولش انجام می‌دهد.

رشد و نمو دوران نوزادی (۳۰ روز اول تولد)
رشد و وزن گیری نوزاد در این دوره سریع است، گرچه در هفته‌ی اول تولد، نوزاد ۱۰ درصد وزن خود را به علت شیر کافی نخوردن و کاهش آب بدن از دست می‌دهد، ولی این کاهش وزن، در آینده جبران می‌شود و روزانه ۳۰ گرم به وزن او اضافه می‌گردد. نوزاد در این دوره دایم حرکاتی به بدن و اندام‌های خود می‌دهد و دست‌های خود را باز و بسته می‌کند. در این دوران نوزاد سر خود را به طرف صدای مادر می‌چرخاند و این عمل نشانه‌ی رشد شناختی نوزاد است.

افزایش وزن با توجه به جدول وزن گیری نوزاد
نوزاد معمولا در خلال ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از تولد خود، ۱۵۰ تا ۳۰۰ گرم وزن خود را از راه پوست بدن و مدفوع سیاه رنگ از دست می‌دهد (کاهش وزن نوزاد)، به طوری که در حدود ۱۰ تا ۱۴ روز بعد از تولد، وزن او برابر زمان تولدش می‌باشد که این وزن نگرفتن نوزادان، طبیعی است.
بعد از این مدت، وزن کودک به طور مرتب در تمام سنین افزایش می‌یابد، ولی در دو سن است که وزن سریع‌تر افزایش می‌یابد. نخست در سال اول تولد و دیگری در دوران بلوغ. اگر وزن نوزاد در موقع تولد حدود ۳۴۰۰ گرم باشد، افزایش حد متوسط وزن در دوران شیرخواری طبق جدول زیر خواهد بود.

همانطور که در جدول بالا ملاحظه می‌کنید، افزایش وزن در شش ماه اول تولد زیاد است و سپس کاهش می‌یابد. بعد از سن ده ماهگی به طور طبیعی اشتهای کودک کم می‌شود و در نتیجه افزایش وزن او نیز کم خواهد بود.

حد متوسط وزن در دوران کودکی در سنین مختلف مطابق جدول وزن گیری زیر است:

افزایش وزن کودک در سال دوم در مقایسه با سال اول
وزن کودک معمولا در پایان سال اول، سه برابر وزن زمان تولد اوست، ولی در سال دوم به وزن کودک فقط ۲.۵ کیلوگرم افزوده می‌شود (هر ماه ۲۰۰ تا ۲۵۰ گرم). در حقیقت افزایش وزن در سال دوم نسبت به سال اول کاهش قابل توجهی می‌یابد، زیرا کم اشتهایی که از ۱۰ ماهگی به طور طبیعی شروع می‌شود، تا آخر سال دوم ادامه دارد. بافت چربی زیر پوست کودک در خلال سال دوم تولد کم می‌شود و به نظر می‌رسد که کودک در خلال این سال لاغر شده است، ولی در حقیقت چربی زیر پوست او از بین رفته است.
یکی از اختصاصات سال دوم این است که شکم کودک برجسته شده و ناحیه کمر او فرو می‌رود. رشد مغزی کودک نیز در سال اول سریع است، ولی در سال دوم کاهش می‌یابد، بدین ترتیب که در سال اول ۱۲ سانتی متر و در سال دوم فقط ۲ سانتی متر به اندازه‌ی دور سر کودک افزوده می‌شود.

رشد و نمو کودک در خلال سال‌های قبل از دبستان (۳ تا ۵ سالگی)
افزایش وزن کودک در خلال سال‌های سوم و چهارم و پنجم در هر سال ۲ کیلوگرم خواهد بود، بنابراین در این سنین بیشتر کودکان نسبت به سال‌های قبل لاغر و باریک هستند. بزرگی شکم و فرورفتگی ناحیه کمر که در سال دوم وجود دارد، در این سنین از بین می‌رود. صورت کودک در خلال سه سال قبل از مدرسه (۳ تا ۵ سالگی) بیشتر از جمجمه‌ی او رشد می‌کند و چانه‌ی او برای رشد و درآمدن دندان‌های همیشگی، پهن می‌شود.
افزایش وزن کودک در سال‌های بعد (تا ۱۰ سالگی) نا منظم و به طور متوسط در هر سال ۲ تا ۲.۲ کیلوگرم خواهد بود.

افزایش سریع وزن در دوران بلوغ
در دوران بلوغ، وزن و قد کودکان به سرعت افزایش می‌یابد. زمان افزایش سریع وزن و قد، در دختر‌ها زودتر و در ۱۰.۵ تا ۱۳ سالگی و در پسر‌ها در ۱۲.۵ تا ۱۵ سالگی است. افزایش وزن در دختر‌ها تا ۲۰ سالگی ادامه دارد، ولی پس از آن افزایش وزن در پسر‌ها و دختر‌ها بسیار جزیی است.