زمان دقیق تخمک گذاری، نحوه تعیین آن

شیوه صددرصد مطمئنی برای تعیین این زمان وجود ندارد. اما تقریباً هر زنی می‌تواند با به کارگیری همه یا یکی از شیوه‌هایی که ما در اینجا توضیح می‌دهیم تا حدی به موفقیت دست یابد.

چرخه قاعدگی هر زنی از اولین روز یک قاعدگی (روز شروع خونریزی) تا اولین روز قاعدگی بعدی وی است. طول این چرخه بین ۲۱ تا ۳۵ روز در هر زنی متفاوت است. اغلب تصور می‌شود که تخمک‌گذاری چهارده روز پیش از قاعدگی بعدی صورت می‌گیرد، اما زمان این اتفاق، حتی در زنانی که چرخه‌های ۲۸ روزه دارند، نیز متفاوت است. به همین دلیل، روزشماری شیوه چندان مناسبی برای تعیین زمان تخمک‌گذاری نیست.

روش بهتری که برای تعیین زمان تخمک‌ گذاری می‌توان به کار برد - اما آن هم چندان دقیق و روشن نیست - اندازه گیری دمای بدن است. دمایی که مبنای ارزیابی ما در این برنامه است، پایین‌ترین دمای بدن در روز است و برای ثبت آن باید هر روز به محض بیدار شدن از خواب اقدام کنید. بسیار مهم است که پیش از اندازه‌گیری دمای بدنتان چیزی نخورید یا ننوشید، زیرا در آن صورت تغییرات آشکاری در دمای بدن‌تان به وجود می‌آید.

پیش از این، پزشکان توصیه می‌کردند که زنان نباید قبل از اندازه‌گیری دمای بدنشان از بستر خارج شوند؛ اما امروزه مربیان مؤسسه ملی تنظیم خانواده می‌گویند که اگر بلافاصله پس از بیدار شدن دماسنج را در دهانتان بگذارید، می‌توانید از بستر خارج شوید و لباس بپوشید، تفاوتی در نتیجه کار حاصل نمی‌شود. با وجود این، تا زمانی که دماسنج را از دهانتان خارج نکرده‌اید، هیچ نوع فعالیت پرشوری، مثل حرکات ورزشی، انجام ندهید.

دماسنج را پنج دقیقه یا بیش‌تر در دهانتان نگه دارید، اگر دماسنجی را از طریق مقعد یا مهبل انجام می‌دهید، سه دقیقه کافی است. دمای پایه (پایین‌ترین دمای بدن در روز) به طور معمول بین ۲ / ۳۶ تا ۳ / ۳۶ درجه سانتی‌گراد است. در روزهای قاعدگی، ممکن است این دما کمی بیش‌تر شود. اما دماسنجی برای تهیه نمودار حرارتی بدنتان را از اولین روز قاعدگی شروع کنید و زمان پایان خونریزی را نیز در آن علامت بزنید.

دماسنج‌های ویژه‌ای نیز وجود دارند که عددهای درج شده بر آن‌ها بزرگ‌تر است و به همین دلیل، اندازه‌گیری را آسان‌تر می‌کنند. (این نوع دماسنج‌ها و جدول‌های ویژه تهیه نمودار حرارتی را از برخی داروخانه‌ها و مراکز فروش تجهیزات پزشکی می‌توان تهیه کرد)

وقتی تخمک‌گذاری انجام می‌شود، دمای بدن تا ۷ / ۳۶ سانتی‌گراد بالا می‌رود، این افزایش دما به علت افزایش شدید سطح هورمون پروژسترون در خون است. اگر پروژسترون را به مردان نیز تزریق کنند، دمای بدن‌شان به همین ترتیب بالا می‌رود. گاهی روز پیش از این افزایش ناگهانی، دمای بدن تا کمترین مقدار خود در چرخه قاعدگی کاهش می‌یابد. افزایش دما به مفهوم خود تخمک‌گذاری (زمان تخمک‌گذاری) نیست، این فقط نشان می‌دهد که تخمک‌گذاری انجام گرفته است. تصور می‌شود که روز پیش از این افزایش دما، همان روز تخمک‌گذاری باشد؛ اما زمان دقیق آن نیز در همه زنان یکسان نیست، در این مورد، نیز تفاوت‌های آشکاری میان زنان وجود دارد.

خانم‌ها اندازه دمای بدنشان را هر روز در جدول مربوطه علامت بزنند، خیلی از زن‌ها این کار را به همسرشان واگذار می‌کنند. حتی اگر همسرشان نسبت به این برنامه کمی مردد باشد، باز هم خانم‌ها به هم‌کاری او نیاز دارند و این مسئله که آن‌ها کمی از تغییرات ریتمیک بدن خانم‌ها آگاه شوند، ضرری برای‌شان ندارد.

بعد از تخمک‌گذاری و تا شروع قاعدگی بعدی، دمای بدن هم‌چنان بالا می‌ماند. اما اگر قاعدگی در زمان مورد انتظار شروع نشد و دمای بدن خانم هم‌چنان بالا ماند، باید به او تبریک گفت؛ احتمالاً او باردار است!

در پایان ماه (چرخه) اول، وقتی خانمی نقطه‌های علامت گذاری شده بر جدول نمودار را به یکدیگر متصل می‌کند، انتظار نداشته باشد خطی با شیب ملایم، با دو نقطه حداکثر و حداقل (یک فراز و یک فرود) و دوباره یک خط ملایم دیگر را بر آن ببیند که در بالاترین سطح نمودار و مستقیم (بدون هیچ افت و خیزی) تا انتها کشیده شده باشد. اغلب مردم آشفتگی‌هایی در تغییرات دمایی بدنشان دارند و نمودار حرارتی بدن بعضی از زن‌ها را نیز به سختی می‌توان ارزیابی کرد. (گویی هیچ تغییری در این نمودارها وجود ندارد) اما در چرخه قاعدگی، دو سطح حرارتی باید قابل تشخیص باشد و اگر این دو سطح را بتواند تشخیص دهد، قادر خواهد بود که نقطه شروع افزایش دما در نیمه دوم این چرخه را نیز شناسایی کند.

آگاهی از عوامل دیگری که می‌توانند دمای بدن را تغییر دهند، بسیار مهم است. بیماری نمونه آشکاری از این نوع عوامل است. اما افزایش دمای ناشی از بیماری (تب) احتمالاً بیشتر از افزایش دمایی است که پس از تخمک‌گذاری در بدن مشاهده می‌شود. پس نباید این دو را با یکدیگر اشتباه گرفت. مصرف مسکن‌هایی مانند آسپیرین نیز می‌تواند سبب افت دمای بدن شود. این حالت تشخیص زمان تخمک‌گذاری را غیر ممکن می‌کند. مصرف الکل و حتی دیرخوابیدن نیز می‌تواند دمای بدن را به شکلی غیرمعمول بالا برد.

در ایامی که زن مشغول تهیه نمودار حرارتی بدنش است، به حالت‌ها و احساسات هر روز خود توجه کند، حالت‌های خود را در روزهایی که بدن آماده باروری است با روزهای دیگر مقایسه کند. درک علامت‌های مشخصه‌ای که نزدیک بودن زمان تخمک‌گذاری را نشان می‌دهند «آگاهی از لقاح‌پذیری» نام دارد.

بارزترین نشانه، تغییری است که در مخاط گردن رحم رخ می‌دهد. این همان نشانه‌ای است که خانمی به نام هیزل که به وسیله تجربیات خود توانسته است فرزندانی از هر دو جنس داشته باشد، با توجه به آن و به ساده‌ترین شکل ممکن توانست روزهای لقاح پذیری خود را - روزهایی که بدن آماده باروری است - تشخیص دهد. کانال بسیار ظریفی در گردن رحم وجود دارد که به طور طبیعی، توده‌ای مخاطی آن را مسدود نگه می‌دارد و اسپرم‌ها نمی‌توانند به آن نفوذ کنند. اما در روزهای نزدیک به زمان تخمک‌گذاری، مقدار و غلظت این مخاط آن قدر کم می‌شود که اسپرم‌ها می‌توانند از آن بگذرند.

اگر هر روز انگشت خود را داخل مهبل کنید، احتمالاً متوجه می‌شوید که در روزهای نخست، محیط مهبل کاملاً خشک است. اما تقریباً چهار روز پیش از تخمک‌گذاری - که البته این زمان نیز در هر زنی متفاوت است - غلظت مخاط درون رحم تغییر می‌کند. این تغییر به صورت رطوبت یا ترشحات ژله مانندی حس می‌شود که غلظت و لزجی (حالت کشدار) آن شبیه سفیده تخم مرغ است.

نشانه دیگر، تغییری است که در حالت و شرایط گردن رحم ظاهر می‌شود. زنانی که برای پیش‌گیری از بارداری از دیافراگم استفاده می‌کنند، دقیقاً می‌دانند که گردن رحم را در کجا بیابند و چگونه آن را لمس کنند و این تغییرات چگونه‌اند. البته این احتمال نیز وجود دارد که زنی بارداری و زایمان را تجربه کرده باشد و هنوز نداند که چه تغییری در داخل بدنش رخ می‌دهد؛ به خصوص اگر برای پیش‌گیری از بارداری به شیوه‌هایی مثل قرص‌های ضد بارداری متکی باشد.

برای بعضی از زنان، لمس گردن رحم در داخل آب آسان‌تر است. به هر حال، انگشت خود را به درون مهبل وارد کنید و آن را به طرف معده ببرید. برجستگی نرمی را احساس می‌کنید - در بسیاری از کتاب‌های عمومی یا پزشکی، این برجستگی را به برجستگی سربینی تشبیه کرده‌اند که فرورفتگی کوچکی نیز در آن وجود دارد.

فرقی نمی‌کند که این برجستگی را شبیه چه چیزی احساس کنید، به هر حال، این همان گردن رحم است. بر خلاف تصور برخی زنان، گردن رحم درست در انتهای مهبل و در نقطه روبه‌رو قرار ندارند، بلکه روی دیواره مهبل واقع شده و بعد از آن نیز مهبل تا ورودی مسدود و انتهایی‌اش امتداد یافته است. نکته دیگر آن‌که، محل گردن رحم همیشه ثابت نیست، در روزهایی که بدن آمادگی باروری ندارد، این برجستگی خیلی پایین‌تر لمس می‌شود؛ اما در روزهایی که بدن آماده باروری است، تا یک اینچ (۵ / ۲ سانتیمتر) بالاتر می‌رود.

بنابراین، وضعیت گردن رحم علامت دیگری است که نزدیک شدن به زمان تخمک‌گذاری را نشان می‌دهد. اگر انگشتان حساسی داشته باشید، شاید حتی بتوانید تغییرات رخ داده در خود گردن رحم را نیز احساس کنید، در روزهای نزدیک به تخمک‌گذاری، کانال ظریف گردن رحم، که به رحم راه دارد، بزرگ‌تر و نرم‌تر می‌شود.

پس از آنکه توانستید روزهای لقاح پذیری بدنتان را در چرخه قاعدگی تشخیص دهید، باید در پی شناسایی دردی باشید که در زمان مورد انتظارتان برای تخمک‌گذاری، در قسمت پایین شکم احساس خواهید کرد. به نظر می‌آید که حدود ۱۵ درصد از زنان این درد را تجربه می‌کنند. برخی از آن‌ها این درد را چنین توصیف می‌کنند: «یک درد خیلی شدید و یک طرفه، مثل اینکه سیخی را به درون تخمدان فرو کنند»؛ «شدیدتر از درد عادت ماهانه است و حدود یک ساعت طول می‌کشد»؛ «هرچه بزرگ‌تر شدم، این درد مشخص‌تر شد»؛ «دردی است که به طرف پایین و یک طرفه احساس می‌شود - مثل تیرکشیدن یک نقطه است - اغلب آن را پشت کمرم احساس می‌کنم، ولی شبیه درد عادت ماهانه است»؛ «درد خفیفی است که ناگهان در یک طرف بدنم ظاهر می‌شود و به تدریج از بین می‌رود. به نظرم سال‌هاست که این درد را داشته‌ام، اما توجهی به آن نکرده‌ام. فقط زمانی که قرار بود نمودار حرارتی بدنم را تهیه کنم، متوجه این درد شدم»

تا زمانی که مشخصات چرخه قاعدگی خود را نشناسید، پیش بینی این نکته که تغییرات فوق چند روز پیش از تخمک‌گذاری ظاهر می‌شوند، بسیار دشوار است - به طور معمول، تشکیل مخاط تقریباً چهار روز پیش از تخمک‌گذاری آغاز می‌شود، اما این نشانه نیز در هر زن متفاوت است. اغلب زن‌ها بعد از تخمک‌گذاری متوجه تغییرات دیگری نیز می‌شوند که ناشی از بالا رفتن سطح پروژسترون در خونشان است، مانند احساس سنگینی و دردناک شدن پستان‌ها، کمی افزایش وزن یا مقداری تورم که همگی ناشی از جذب آب بیشتر در بافت‌هاست. هر چه به شروع قاعدگی نزدیک می‌شویم، این حالت‌ها نیز تشدید می‌شوند. گاهی این نشانه‌ها به شکل «سندرم درد پیش از قاعدگی» درمی‌آیند که بسیاری از زنان از آن رنج می‌برند.

تعیین دقیق روز تخمک‌گذاری برای بعضی از زنان دشوارتر است. اما یکی از مربیان روش‌های طبیعی پیش‌گیری از بارداری گفته است که درسه سال فعالیت مداومش هرگز زنی را ندیده است که نتواند این عمل را بیاموزد و اجرا کند.

پیشنهاد این زن است: «مثل یک موش آزمایشگاهی رفتار کنید و مترصد درک هر نشانه‌ای از تخمک‌گذرای باشید، مایلم با شیوه‌های دیگری که زنان دیگر برای تعیین روز تخمک‌گذاری خود کشف کرده‌اند نیز آشنا شوم. به نظر من، شیوه شخصی هر فرد بهترین و قابل اعتمادترین روش برای تعیین این زمان است و دلیل آن هرچه باشد، همین شیوه است که به شما کمک می‌کند تا تغییرات منظم و طبیعی بدن خود را بهتر بشناسید.»

نظریه این زن: اگر پسر می‌خواهید

زمان دقیق تخمک‌گذاری خود را معین کنید. برای اطمینان از زیاد بودن تعداد اسپرم‌ها، از شروع قاعدگی تا روز تخمک‌گذاری از آمیزش جنسی اجتناب کنید. آمیزش مورد نظر برای بارداری را در زمانی هرچه نزدیک‌تر به روز تخمک‌گذاری یا تا ۲۴ ساعت پس از آن انجام دهید.

نظریه هیزل: اگر دختر می‌خواهید

زمان دقیق تخمک‌گذاری خود را معین کنید. تا سه روز پیش از زمان تخمک‌گذاری، می‌توانید آمیزش داشته باشید. پس از این زمان، از آمیزش جنسی اجتناب کنید یا از روش مطمئنی برای پیش‌گیری از بارداری استفاده نمایید. اگر باردار نشدید، تا ۴۸ ساعت مانده به زمان تخمک‌گذاری می‌توانید آمیزش داشته باشید، اما بعد از این زمان، از این امر اجتناب کنید؛ در غیر این صورت، ممکن است که صاحب یک پسر شوید!

از میان صد زوج داوطلبی که شیوه این زن را تجربه کرده‌اند، ۸۱ زوج توانسته‌اند به دختر یا پسر مورد نظرشان دست یابند و ۱۹ زوج در این امر موفق نبوده‌اند. البته در پاسخ به محققانی که ادعا می‌کنند مردم بیش‌تر پسر می‌خواهند، باید گفت که اکثریت بزرگی از این زوج‌ها خواهان دختر بودند و این تمایل به داشتن دختر در میان زوج‌های ناموفق نیز دیده می‌شود، ۱۴ زوج از ۱۹ زوج ناموفق خواهان دختر بودند، اما پسردار شدند و پنج زوج دیگر نیز که خواهان پسر بودند، هر کدام صاحب یک دختر شدند.

در جمع زوج‌های موفق، نیز ۵۶ مورد از آن‌ها خواهان دختر بودند و فقط ۲۵ زوج تمایل داشتند که پسردار شوند. البته همه این خانواده‌ها غیر از یک مورد از آن‌ها، قبل از این آزمون یک یا چند فرزند داشتند و دو خانواده از این زوج‌های داوطلب آزمون خواهان فرزندی هم‌جنس فرزند نخستین خود بودند، یکی از این زوج‌ها یک پسر دوم و دیگری یک دختر دوم می‌خواستند.

تقریباً همه این زنان برای تعیین زمان تخمک‌گذاری خود از نمودار حرارتی استفاده کرده بودند. چند تن از آنان نیز تنها به «آگاهی از لقاح‌پذیری خویش» متکی بودند و چند نفری با اتکاء به هر دو شیوه، به نتیجه دست یافته بودند.

آیا زوج‌هایی وجود دارند که نباید نظریه این زن را به کار برند؟

به طور قطع، پاسخ این سؤال مثبت است. هیچ تضمین صددرصدی وجود ندارد که با پیروی از شیوه این زن بتوان به کودکی از جنس مورد نظر خود دست یافت. تنها کاری که این شیوه انجام می‌دهد، وارد کردن تلنگری به ترازوی تعیین جنسیت، به نفع جنس پسر یا به نفع جنس دختر، است.

والدین این دو سؤال را از خودشان بپرسند:

- اکنون که دختر یا پسری دارند، آیا باز هم مایل‌اند که کودک دیگری داشته باشند؟

- اگر کودک بعدی از جنس مورد نظرشان نباشد، خیلی ناراحت می‌شوند؟

اگر پاسخ سؤال نخست منفی و پاسخ سؤال دوم مثبت است، درباره داشتن یک کودک دیگر خیلی جدی و دقیق فکر کنند.

خانواده‌هایی بوده‌اند که ظاهراً دستورات این زن را به دقت اجرا کرده‌اند و با وجود این، صاحب فرزند مورد نظرشان (فرزندی از جنس مورد نظرشان) نشدند.

تأثیر زمان‌بندی آمیزش بر اساس زمان تخمک‌گذاری بر پسر یا دختر شدن نوزاد ممکن است دلایل متنوع و بسیاری وجود داشته باشد که فقط می‌توان آن‌ها را حدس زد و شاید همین دلایل ناشناخته، برنامه‌ریزی را با شکست مواجه کند.

اما ویژگی‌های شیمیایی بدن هر فرد از جهات گوناگون با دیگران تفاوت دارد. بعید است که اجرای یک برنامه یا الگو در بدن همه افراد به یک شکل نتیجه دهد؛ به خصوص با توجه به این واقعیت که تعیین زمان دقیق تخمک‌گذاری بسیار دشوار است.

خانواده‌هایی که شیوه این زن را آزموده‌اند زوج‌های بسیار همفکر و علاقه‌مندی بوده‌اند و همگی به این نکته توجه داشته‌اند که اگر کودکشان از جنس مورد نظر آن‌ها نبود، چه احساسی نسبت به آن خواهند داشت.