توصیه های دوران شیردهی، رژیم غذایی مناسب

شیردهی یا تغذیه با شیر مادر عمل تغذیه نوزاد و یا طفل خردسال توسط شیر مادر به طور مستقیم توسط پستانهای زن، به جای استفاده از شیشه شیر و یا ظروف دیگر است. نوزادان قادر به انجام عملی غیر ارادی با نام رفلکس مکیدن می‌باشند که آن‌ها را قادر به مکیدن و بلعیدن شیر می‌کند. بیشتر مادران بدون افزودن شیر جانشین یا مواد غذایی دیگر قادر به شیردهی برای مدت ۶ ماه یا بیشتر از آن هستند.
شیر انسان مقوی‌ترین نوع شیر برای نوزادهای انسان است. البته استثناهایی نیز وجود دارند که سلامت طفل و سینه مادر را به خطر می‌اندازند، همانند وقتی که مادر داروهایی خاص را مصرف می‌کند و یا به بیماری‌هایی نظیر ویروس تی-لنفوتروپیک انسانی، اچ‌آی‌وی و یا نمونهٔ فعال شناسایی‌نشده مرض سل مبتلا است. شیردهی باعث بهتر شدن سلامتی مادر، مانع از مبتلا شدن به بیماری‌های مختلف، کاهش هزینه مراقبت‌های پزشکی و هزینه‌های شیردهی می‌شود.شیردهی‌های مصنوعی با مرگ نوزادان توسط اسهال در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه همراه است. همهٔ کارشناسان معتقدند که شیردهی بسیار مفید است، اما در مورد این‌که طول مدت شیردهی می‌تواند بسیار مفیدتر باشد و یا خطرهای استفاده از جانشین‌ها و شیرهای مصنوعی موافق نیستند.
مادر را برای حاملگی های بعدی همراه با سلامت و ذخیره کافی مواد غذایی آماده می کند.

مقادیر مجاز سفارش شده درشت مغذی ها
بر اساس برآوردهای متخصصین ، مادران شیرده علاوه بر انرژی مورد نیاز روزانه باید 500 کیلوکالری بیشتر در روز استفاده کنند. نیاز مادران شیرده به پروتئین در 6 ماهه اول پس از زایمان 65 گرم و در شش ماهه دوم 62 گرم در روز است

انرژی
مانند سایر مواد مغذی انرژی مورد نیاز مادر باید از طریق مصرف مواد غذایی تامین شود .البته به طور طبیعی و در طی دوران بارداری مقادیری ذخیره چربی در بدن مادر جمع می شود که بخشی از نیاز او را به انرژی تامین می کند. تولید شیر به ۸۰۰ کیلوکالری انرژی اضافی در روز نیاز دارد که ۵۰۰ کیلوکالری آن از راه دریافت غذا تأمین می شود .
در 3-2 ماه اول 300 کیلوکالری باقیمانده از متابولیسم ذخیره چربی دوران بارداری (4-2 کیلوگرم) تأمین می شود. شیر دهی صحیح به مادر در مصرف این منابع چربی کمک می کند و علاوه بر کمک به تامین انرژی از بافت چربی به مادر در بازگشت به وزن قبل از بارداری کمک می کند.به همین دلیل کاهش وزن و رسیدن به وزن مناسب یکی از ویژگی های شیرمادر است.
در دوران شیردهی، کاهش وزن به میزان نیم تا دو کیلوگرم در ماه مناسب است.

مقادیر اضافی مورد نیاز از مواد مغذی در دوران شیردهی
همانطور که گفته شد به دلیل خروج بخشی از مواد مغذی از طریق شیر از بدن مادر باید مقدار اضافی علاوه بر نیاز روزانه مادر مواد مغذی در اختیار بدن وی قرار گیرد.
این مقدار اضافی شامل مقادیر برآورد شده زیر است:
- پروتئین: 15گرم در روز
- ویتامین آ: ۵۰۰ میکروگرم در روز
- ویتامین ث : 30میلی گرم در روز
- روی : ۷میلی گرم در روز
- ید : 50 میکروگرم در روز

رزیم غذایی مناسب روزانه برای مادر شیرده
استفاده از وعده غذای معمولی برای تأمین انرژی اضافی مورد نیاز برای شیردهی کافی است.
رژیم غذایی متعادل برای یک زن شیرده، حاوی 2200 کیلوکالری انرژی و مقدار متناسبی چربی است.خودداری از مصرف غذای زیاد از چاق شدن مادر پیشگیری می کند.استفاده از رژیم متناسب و رعایت تعادل و تناسب مانند سایر گروه ها برای مادران شیرده هم ضروری است . استفاده متعادل و متنوع از تمام گروه های غذایی باعث تعادل در تغذیه و افزایش میزان موفقیت در شیردهی می شود. انواع فرآورده های شیـری، میوه ها، سبزی ها و غلات جزء ضروری رژیم غذایی است.
بر اساس توصیه های متخصصین تغذیه نیازهای غذایی مادر شیرده بر اساس جدول زیر تنظیم می شود.
- گروه نان و غلات: 11-9 سهم (این گروه شامل نان، ماکارونی ، برنج و انواع غلات و آردهاست که هر سهم آن 30 گرم در نظر گرفته می شود.
- گروه شیر و فرآورده های آن: ۴-۳ سهم
- گروه سبزی ها: 5-3 سهم
- گروه میوه ها: ۴-۲ سهم
- گروه گوشت، حبوبات و مغزها: 6-4 سهم
در عین حال رعایت نکات زیر تنوع رژیم غذایی را افزایش داده و کمک می کند که تمام مواد مغذی مورد نیاز در اختیار مادر قرار گیرد.
مصرف روزانه حداقل یک واحد میوه یاسبزی غنی از ویتامین ث و یک روز درمیان یک واحد میوه یا سبزی غنی از ویتامین آ
- منابع غنی ویتامین A: طالبی، انبه، زردآلو، هلو، سبزیهای برگ سبزتیره ، هویج

- منابع غنی ویتامین C: مرکبات، گوجه فرنگی، فلفل سبز، توت فرنگی

توصیه های غذایی در دوران شیردهی

مایعات :

مصرف مقدار مناسب مایعات تشنگی مادررا برطرف کرده و مکانیزم حفظ حجم شیررا فعال نگاه می دارد.

ویتامین ها:

ویتامینها برای فعل و انفعالات شیمیایی مختلف در بدن کاربرد دارند.با افزایش متابولیسم بدن و از جمله اضافه شده فرایند های شیر سازی نیاز به ویتامین ها افزایش می یابد. علاوه بر آن بخشی از ویتامین مورد نیاز کودک از طریق شیرمادر تامین میشود.

مواد معدنی :

در بین مواد معدنی نیاز مادر به کلسیم، آهن، و ید بیشتر است.

بهتر است مادران شیرده از مصرف غذاهای نفاخ، مواد بو دارو مقادیر زیاد کافئین خودداری کنند.زیرا ترکیبات موجود در این مواد غذایی ممکن است از طریق شیر وارد بدن نوزاد شده و او را دچار ناراحتی های گوارشی و … کند

موفقیت در شیردهی
(اولین تماس مادر و کودک (تا 12 ساعت پس از زایمان)
- عوامل فرهنگی
- کمک مادربزرگ
- همراهی همسر در مراقبت
- دید مثبت جامعه
- نگرش جامعه بهداشتی و پزشکی
- آگاهی مادر از فیزیولوژی شیردهی و مزایای تغذیه با شیر مادر
- رابطه وضعیت تغذیه ای مادر و شیراو
- سوء تغذیه مزمن و شدید، تأثیر کمی روی حجم شیر دارد ولی در کیفیت آن تغییراساسی ایجاد نمی کند.
- کمبود چربی در ترکیب شیر مادر مربوط به عدم دریافت انرژی کافی و ذخیره چربی در دوران بارداری است.
- لاکتوز-اساسی ترین قند شیر مادر- تحت تأثیر رژیم غذایی نیست.
- از میان ریز مغذیها فقط منیزیم، فلوئور و ید تحت تأثیر غذای دریافتی است.

چند نکته برای شیردهی موفق
1) در ماه های اول شیردهی، نوزاد هر ۴۵ تا۶۰ دقیقه یکبار شیر می خواهد، پس این طبیعی است که میزان نیاز شما به انرژی، ویتامین واملاح معدنی در این زمان نیز افزایش پیدا کند.
۲) همیشه گریه کردن کودک شما نشانه گرسنگی او نیست بسیاری از کودکان تا ۴ ماهگی دچار دل دردهایی هستند که به آن کولیت می گویند. مطمئنا شما از دیدن ناراحتی نوزادتان ناراحت می شوید، ولی باید این نکته را بدانید که شما مقصر نیستید و مطمئن باشید پس از مدتی زیر نظر متخصص نوازدان (حدودا ۴ ماهگی) این مشکل به طور معمول برطرف خواهد شد.
۳) معمولا در پایان روز میزان شیر شما کمتر می شود که این طبیعی است. همچنین در زمانی که خیلی خسته هستید، سعی کنید در هنگامی که کودک تان خواب است شما هم استراحت کمی داشته باشید.
۴) داشتن میان وعده های مناسب به خصوص میوه در طول روز بسیار ضروری و کمک کننده است.
۵) سعی کنید زمانی که شیرتان زیاد است آن را به مدت یک تا دو روز در شیشه و در یخچال نگهداری کنید.
۶) شما باید در طول روز میزان زیادی مایعات بنوشید. به طور متوسط ۶-۷ لیوان آب برای شما ضروری است. در ضمن حتما ۲-۳ لیوان شیر را نیز در رژیم خود داشته باشید. هندوانه و طالبی نیز به علت داشتن آب فراوان از جمله موارد توصیه شده در دوران شیردهی است.
۷) سعی کنید از دادن شیرخشک یا آب از طریق شیشه حداقل برای ۲ ماه اول پرهیز کنید.
۸) مصرف قهوه و چای پررنگ نیز دردو تا سه ماه اول باید محدود شود.
۹) در صورت کمبود واقعی ترشح شیر، ۳-۴ قاشق مرباخوری جوانه گندم را در سالاد یا در غذاهای دیگر مخلوط کنید.
۱۰) انگور، انجیر، لیمو و پرتقال از میوه های مفید برای افزایش شیر است. لذا مصرف آن را برای مادران شیرده توصیه می کنم.
۱۱) وجود هویج، سیب زمینی و عدس نیز در رژیم غذایی به افزایش شیر شما کمک خواهد کرد.