اختلال بیش فعالی در کودکان، بیست و یک نکته مراقبتی
بزرگ کردن کودک دچار اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه یا ADHD با چالش‌های خاص خود همراه است.
بزرگ کردن کودک دچار اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه یا ADHD با چالش‌های خاص خود همراه است. هیچ قانون سفت و سخت یا فوری و فوتی در این مورد وجود ندارد زیرا ADHD میتواند درجات مختلفی از شدت و علایم داشته باشد. به هر حال، کودکان مبتلاء به این اختلال ممکن است از رویکردهای فردمحور یا شخصی شده سود ببرند.
ADHD میتواند باعث شود تا کودک دچار ضعف در کنترل رفتار تکانشی شود که به بروز رفتارهای چالش‌برانگیز یا نامناسب در وی منجر می‌شود. اما یک موضوع مهم در پیوند با والدین این است که آنان بپذیرند ADHD صاف و ساده باعث ایجاد تغییرات عملکردی در مغز می‌شود. این بدین معنی نیست که کودک دچار ADHD قادر به تشخیص درست از غلط نیست، بلکه بدین معنی است که والدین باید راههای متفاوتی را برای رشد و نمو رفتارهای مثبت در کودک خود جستجو و امتحان کنند.
والدین و مراقبان بچه نیاز دارند تا روش‌های فعل و انفعال خود را با شرایط بچه انطباق دهند. این انطباق شامل شیوه گفتار، اشارات، زبان عاطفی و محیط فیزیکی است.
در مورد کودک دچار ADHD مداومت، موضوعی حیاتی است. با بهکارگیری رویکردی ساختارمند، رفتارهای چالشی کودک را میتوان محدود کرد و آنگاه امکان نشو و نما برای وی ایجاد خواهد شد. :۲۱ نکته برای والدین:
1. جذابیت را زنده نگه دارید
وقتی کودک دچار ADHD در حال انجام تکلیفی پیچیده باشد، کمتر محتمل است که دچار حواس پرتی شود. کودکان مبتلا به ADHD اغلب زمانی دچار انحراف توجه میشوند که تکلیف مورد انجام به قدر کافی چالش‌برانگیز نباشد. این وضعیت حواس‌پرتی نامیده می‌شود.
تمرکز بیش از حد نقطۀ مقابل حواسپرتـــی است، و هنگامی مطرح است که کودک به قدری بر یک موضوع متمرکز می‌شود که توجه خود را به موارد پیرامون خویش از دست میدهد. تمرکز بیش از حد نیز میتواند چالش‌برانگیز باشد اما در عین حال برای کودک امکان انجام وظایف مهمی را فراهم میکند.
بسیاری از سرگرمیها و کارها نیاز به میزان بالایی از تمرکز دارند، بنابراین اگر کودکی از فعالیتهای پرچالش لذت میبرد و میتواند تمرکز خود را در هنگام انجام آنها حفظ کند، موضوع ارزش تشویق وی به ادامۀ چنین فعالیتی را دارد.
۲. قدردانی کنید و مشوق باشد
رفتار خوب باید با قدردانی تقویت شود. برای کودک دچار ADHD دانستن اینکه کدام رفتارها با قدردانی پذیرفته میشوند همانقدر مهم است که کودک بیاموزد کدام رفتارها قابل پذیرش نیست.
3. ساختار ایجاد کنید
ایجاد ساختاری برای یک جدول فعالیت روزانه میتواند میزان بروز حواس پرتی ناگهانی را محدود کند. این کار در عین میتواند راه مناسبی برای القاء حس مسؤولیتپذیری در زندگی کودک باشد.
۴. ورزش کردن را تشویق کنید
مصرف انرژی از طریق ورزش میتواند به موارد زیر کمک کند:
- کاهش خطر ابتلاء به افسردگی و اضطراب
- تقویت تمرکز و توجه
- بهبود الگوهای خواب
- تحریک مغز
والدین باید با تهیۀ اسباببازیهای مـورد نیاز مثل توپ و طناب برای طناببازی و غیره، آموزش دوچرخهسواری به کودک یا تشویق وی به مشارکت در فعالیتهای ورزشی گروهی او را به فعالیت فیزیکی بیشتر تشویق کنند.
کودکان در عین حال احتمال بیشتری دارد که به عادتهای ورزشی روی بیاورند اگر خود والدین در این راستا الگوی مناسبی باشند. راه رفتن یا پیادهروی دسته‌جمعی با اعضاء خانواده و بازی در محیط خارج از خانه میتواند مشوق مصرف انرژی بیشتر برای کودک دچار ADHD بوده و سبب ایجاد عادات مفید در آیندۀ وی شود.
5. رعایت بهداشت خواب خوب
تحقیقات نشان دادهاند که پایین بودن کیفیت خواب میتواند تأثیری منفی بر علایم ADHD داشته باشد. خواب دارای کیفیت خوب میتواند به تنظیم سطح انرژی برای روز بعد کمک کند. خواب با کیفیت خوب در عین حال استرس را کاهش داده و خلق و خو را بهبود میبخشد.
به این منظور والدین میتوانند برنامۀ خواب منظم را جزئیِ از ساختار زندگی روزانه کودک لحاظ کنند.
۶. در نظر گرفتن وقفه برای استراحت
برای فرد دچار ADHD برخی تکالیف ممکن است بیش از حد بغرنج یا خسته کننده و نامطبوع جلوه کند. هر جا که امکانش باشد پس از رسیدن به هدفهای تعیین شده در پیگیری دنبالۀ کار وقفه ایجاد کنید. همپای سادهسازی چشمانداز، این کار میتواند به تنظیم عواطف مرتبط به موفقیت با شکست کمک کند.
برای مثال اگر از کودک خواسته شده است تا اتاق خود را تمیز کند، این کار مفیدی خواهد بود که امر نظافت اتاق به چند مرحله مثل مرتب کردن رختخواب، چیدن اسباب بازیها در قفسههای مربوط به هر یک، و تا کردن لباسها و غیره تقسیم شود.
7. به صدای بلند فکر کنید
کودکان دچار ADHD اغلب فاقد کنترل بر انگیزش هستند. این بدان معنی است که آنها اغلب چیزی را میگویند یا کاری را انجام میدهند بیآنکه در موردش فکر کرده باشند. به مکث واداشتن آنها و به صدای بلند گفتن آنچه بدان فکر میکنند میتواند فواید متعددی داشته باشد.
این کار میتواند باعث شود تا والدین الگوهای فکری کودک خود را بشناسند. همچنین برای کودک این امکان ایجاد می‌شود که زمانی را برای ملاحظۀ افکار خود و اینکه باید به آنها بپردازد یا خیر، کنار بگذارد.
۸. عوامل موجب پرتی حواس را به حداقل برسانید
اگر کودکی به آسانی دچار حواس پرتی می‌شود باید محیط اطراف وی را بی سر و صدا نگه داشت. بسته به ترجیحات بچه رادیو و تلویزیون باید به تناوب روشن یا خاموش شوند.
سرگرم نگه داشتن کودک با وظایف خود دور از اغوای وی با تلویزیون یا بازی موضوع مهمی است، و اسباببازیهای کودک هنگامی که وی مشغول انجام کاری در اتاق خواب است باید به کناری گذاشته شوند.
9. بیشتر توضیح دهید تا دستور
والدین یا مراقبان بچه میتوانند برای آنچه از کودک میخواهند دلایلی ارائه دهند که متناسب با سن بچه باشد. موضوع را ساده برگزار کنید مگر اینکه درخواست شرح و بسط آن مطرح شود.
توضیح دلایل برای انجام یک وظیفه یا تکلیف میتواند باعث افزایش نگرانی و گیجی بچۀ دچار ADHD شود. در هنگام توضیح مسائل فرد باید زبانی شفاف و مثبت را در دستور کار قرار دهد.
توضیح دلایل درخواست از بچه برای انجام تکلیف در عین حال نوعی ادای احترام است، و احترام به خود اگر بچه به این حس برسد که ممکن است متفاوت از دیگران باشد امری حیاتی است.
۱۰. زمان انتظار را به کودک بشناسانید
ایدۀ پشت زمان انتظار مشابه تفکر به صدای بلند است. اگر کودک پیش از حرف زدن یا اقدام به عملی چند ثانیهای صبر کند وقتی برای آن خواهد داشت که به متناسب بودن صحبت یا عمل خود فکر کند.
این کار به تمرین بسیار نیاز دارد اما میتواند ارزش عرقریزی را داشته باشد و میتواند به کودکان مزیتی واقعی برای زندگی اجتماعی آنان عطا کند.
11. مقهور نشوید
وقتی والدین بیش از حد تحت استرس قرار گیرند نه فقط به سلامت خود لطمه میزنند، بلکه ممکن است در حمایت از بچۀ خود نیز ناکارآمدتر شوند.
اگر بار کاری و تعهدات فرد به میزان مقهور کننده‌ای افزایش یافته باشد کمک گرفتن مفید خواهد بود. دوستان، اعضاء خانواده یا گروه‌های حمایتی ADHD منابع بالقوۀ کمک محسوب میشوند. حتی کم کردن یکی از تعهدات هفتگی فرد نیز میتواند میزان استرس یا فشار را از روی دوش وی کاهش دهد.
۱۲. از کاربرد زبان منفی اجتناب کنید
بازخورد مثبت به بالا بردن اعتماد به نفس کودک کمک میکند.
کودک دچار ADHD ممکن است احساس کند که دیگران وی را دوست ندارند یا هر کاری که میکند همیشه غلط است. تقویت این ذهنیت با کاربرد زبان منفی میتواند آسیب زننده باشد و اختلالات رفتاری کودک را تشدید کند.
غیر ممکن است که مردم در تمامی اوقات بتوانند مثبت باقی بمانند و بنابراین این موضوع حیاتی است که آنان مجالی را برای بیان نگرانیها و اضطرابهای خود داشته باشند. این مهم ممکن است در تشریک مساعی با یک دوست، شریک زندگی یا درمانگر تحقق پیدا کند.
در عین حال گـــــروههای آنلاین در دنیای مجاز وجود دارند که والدین دارای کودکان مبتلا به ADHD میتوانند در آنها چالش‌های خود را با مردمان دارای موقعیتهای مشابه به اشتراک و بحث بگذارند.
13. اجازه ندهید در کنترل ADHD قرار گیرید
در حالی که برخی موارد ممکن است مجاز دانسته شود، ADHD برای ضعف رفتار عذرخواهی نمیکند. کودکان و والدین هر دو نیاز به حد و مرز دارند، و این موضوع حیاتی است که کودکان بیاموزند که در مورد اشتباهاتشان همیشه عواقبی نیز هست.
این عواقب باید متناسب و مداوم باشند. اگر کودک ببیند که والدین همیشه قواعد و عواقب را دنبال نمی‌کنند، این موضوع کودک را به انجام رفتار بیقاعده تشویق میکند.
۱۴. موضوع جدال خود را انتخاب کنید
زندگی با کودک دارای رفتار بیش‌فعالانه و تکانشی، میتواند چالشی مداوم باشد. اگر والدین هر موضوعی را مورد چالش قرار دهند، زندگی روزمره برای همه به موضوعی استرس‌زا و نامطبوع تبدیل خواهد شد.
آموختن نادیده گرفتن برخی چیزهای کوچک میتواند در درازمدت از میزان استرس بکاهد و به والدین کمک کند تا بر رفتارهای مهم تأکید و برای آنها نیرو صرف کنند.
15. بزرگسالان دیگر را به چشم دشمن نگاه نکنید
این موضوع طبیعی است که والدین احساس کنند که باید محافظ کودک خود باشند، اما وقتی بچهای دچار ADHD باشد، ممکن است چنین به نظر برسد که دیگر مراقبان بچه وی را درک نمی‌کنند یا به قدر کافی مواظب او نیستند. ارتباط اجتماعی درست میتواند این مشکل را رفع کند.
این موضوع مفید خواهد بود که با افراد دارای تماس با بچۀ دچار ADHD در مورد این اختلال صحبت، ترجیحات تشریح و مؤثرترین روش‌های مداخله در مورد رفتارهای چالش‌برانگیز توضیح داده شود.
۱۶. کار بر روی اصلاح رفتار را ادامه دهید
اگر چنین به نظر برسد که بهبود رفتار متوقف شده یا به سقف پیشرفت خود رسیده است، از ادامۀ کار باز نمانید. کودکان دچار ADHD پتانسیل عظیمی دارند.
شاید یکی از راهکارها نیاز به اصلاح داشته باشد یا حتی فقط باید مدتی درنگ کرد. کودکان در فرآیند رشد جهش‌های متعددی دارند و گاهی در سطحی یکنواخت حرکت میکنند.
تحمل داشتن و تلاش برای ایجاد تغییرات مثبت حیاتی است حتی اگر این موضوع به زمان نیاز داشته باشد.
17. از متخصص کمک بگیرید
درمانگر ADHD میتواند در کنار رفتارهای بچه به استرس متوجه والدین نیز کمک کند. در کنار کمکهای حرفهای برخی گروه‌های حمایتی ملی و محلی نیز وجود دارد. مشورت گرفتن از دیگر والدین درگیر با مشکل مشابه میتواند ارزشمند باشد.
۱۸. استراحت کنید
گذراندن تمام روز با تمرکز بر بچه میتواند ستوهآور باشد. پس هر جایی که امکانش باشد، یا از طریق پرستار بچه یا از راه کمک گرفتن از همسر خود، برای خود مجال استراحتی فراهم کنید. هر قدر میزان انرژی والدین بیشتر باشد، امکان مقابلۀ آنها با استرس بیشتر خواهد بود.
19. آرام باشید
آرام بودن برای مغز امکان رفع مشکل و ایجاد ارتباط بهتر را فراهم میکند. راههای متعددی هست که والدین به کمک آنها میتوانند در موقعیتهای پرچالش آرام بمانند. این راهکارها شامل موارد زیر است:
- مدیتیشن منظم
- تمرینات یوگا
- پایبند بودن به یک روال منظم برای تخفیف استرس "بعد چه؟"
- قدم زدن در طبیعت یا دیگر مناطق آرامبخش خارج از خانه
- کاهش میزان مصرف کافئین و مشروب الکلی
۲۰. به خاطر داشته باشید که همۀ کودکان بدرفتاری میکنند
این آسان است که شخص پیش خود فکر کند که تمامی رفتارهای چالش‌برانگیز بچه ناشی از ADHD است، اما تمامی کودکان برخی از اوقات دچار بدرفتاری میشوند. یاد بگیرید که کدام رفتارها نیاز به مدیریت دارند، و کدامیک از آنها جزئی از روند طبیعی رشد بچه است.
21. با خودتان مهربان باشید
ممکن است فرد دچار این دغدغه شود که هر کس دیگری به جای او میبود بهتر با موضوع کنار میآمد اما اگر کسی با دیگر والدین دارای بچه مبتلا به ADHD صحبت کند، احتمالاً همان حس خود را در آنها نیز مشاهده خواهد کرد.
والدین کودکان مبتلا به ADHD باید از چالشهایی که بر آنها غلبه کرده‌اند احساس غرور کنند و آنچه را که متحقق ساختهاند مهم بدانند.
به کودکان در مورد ADHD چه بگوییم
زمان میانگین تشخیص ADHD هفت سالگی است. صحبت در موردش ممکن است مکالمۀ دشواری باشد، اما صحبت با بچه در مورد ADHD میتواند هم برای کودک و هم برای والدین مفید باشد.
والدین باید از زبان متناسب با سن کودک استفاده کنند و در ابتدای کار از ارائۀ جزئیات غیر ضروری پرهیز نمایند.
صحبت در مورد ADHD را میتوان همپای رشد بچه ادامه داد و کودک ممکن است کنجاو شود تا در مورد اختلال مبتلابۀ خود بیشتر بداند.
موارد مطرح شده در زیر نقطه آغازهای مناسبی برای صحبت با کودک دچار ADHD محسوب میشوند:
ADHD عیب نیست
ADHD ضعف، عیب یا نشانۀ "بد" بودن کودک نیست. ADHD وضعیتی است که باعث ایجاد تفاوت در کودک نسبت به دیگر کودکان می‌شود، اما این تفاوتها را باید ستود.
مشابه بسیاری از وضعیتهای دیگر در صورت حمایت درست، ADHD لزوماً به ایجاد تأثیر منفی بر زندگی فرد منجر نمیشود.
ADHD به هوش آسیب نمیزند
دچار بودن به ADHD به این معنی نیست که هـوش بچۀ دچار این اختلال کمتر از همکلاسیها یا خواهر و برادر وی است. در هنگام صحبت با بچههای بزرگتر یادآوری این واقعیت کمک کننده خواهد بود که برخی از بزرگترین متفکران تاریخ مدرن شامل آلبرت اینشتاین / Albert Einstein و توماس ادیسون / Thomas Edison دچار ADHD بودهاند.
مردم دچار ADHD میتوانند در زندگی موفق شوند
این موضوع کمک کننده خواهد بود که برای کودکان الگوهایی از مردم موفق دچار ADHD معرفی شوند. این مورد میتواند طیفی از همسایگان، دوستان، یا اعضاء خانواده را که به کار مورد علاقۀ خویش مشغولند، تا چهره‌های شاخصی مثل ویل اسمیت* / Will Smith یا سالنج نوولز** / Solange Knowles را شامل شود.
آنها تنها نیستند
در سطح ایالات متحد آمریکا از هر ۱۰ کودک یک تن به ADHD مبتلا است. منابع دیگری این رقم را بالاتر در نظر گرفته و آن را ۱ به ۵ یا ۲۰ درصد اعلام کرده‌اند.
ابتلاء به ADHD میتواند در کودک احساس انزوا ایجاد کند بنابراین این موضوع میتواند عاملی کمک کننده باشد که فرد به گروههایی که با سایر کودکان دارای وضعیتهای مشابه و یکسان سر و کار دارند مرتبط شود.
پیام همراه
تحقیق در مورد ADHD ادامه دارد. چه پزشکی، چه روان‌شناسی یا اجتماعی، راههای تازه زندگی با این وضعیت به شکل مداوم در دست بررسی و آزمایش است.
اکنون حس پذیرش در مورد ADHD از همیشه بیشتر و حمایت از والدین و مراقبان کودک در حال افزایش است.
زندگی با کودک دچار ADHD ممکن است به برنامهریزی و تفکر بیشتری نیاز داشته باشد. به هر حال زندگی میتواند کماکان لذتبخش و سرشار باشد.
منبع:
مهرین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼