تعیین جنسیت جنین، آزمایش‌های کروموزومی جواب می دهد؟

پزشکان با مشاهده تصویر کروموزوم‌های (نقشه ژنی یا کاریوتیپِ) جنینی که هنوز متولد نشده، وجود بسیاری از ناهنجاری‌ها و بیماری‌های ژنتیکی را در او تشخیص می‌دهند.

پزشکان با انجام این گونه آزمایش‌ها از جنسیت نوزاد نیز می‌توانند آگاه شوند. هر چند که بسیاری از والدین ترجیح می‌دهند تا هنگام تولد نوزاد منتظر بمانند و در آن لحظه با آگاهی از جنسیت فرزندشان حسابی غافلگیر شوند!

هنوز متداول‌ترین شیوه دستیابی به مواد لازم برای انجام چنین آزمایش‌هایی «آمنیوسنتز» است؛ در این شیوه، یک سوزن بلند و تو خالی را از روی شکم وارد بدن مادر می‌کنند تا مقداری از مایع آمنیوتیک را که جنین در آن شناور است بیرون بکشند. مقداری از سلول‌های بدن نوزاد در این مایع یافت می‌شود. این سلول‌ها را می‌توان کشت داد و سپس زیر میکروسکوپ بررسی کرد. باید اذعان داشت که چنین شیوه‌ای تا حدی خطر سقط جنین را در پی دارد (احتمالی حدود یک درصد) و تا پیش از هفته شانزدهم بارداری نمی‌توان آن را اجرا کرد. پرورش و بررسی سلول‌ها و تهیه نقشه ژنی نیز سه هفته طول می‌کشد. بدین ترتیب، اگر به خاطر وجود نقصی در کودک، سقط جنین ضرورت یابد، این عمل در هفته بیستم بارداری یا پس از آن انجام می‌شود که تجربه‌ای تلخ و از نظر جسمی، آسیب زننده است.

آزمایش جدیدتری در حال تکمیل است که در هفته ششم تا دهم بارداری قابل اجرا است و نتایج آن نیز در چند ساعت مشخص می‌شود، اما شاید خطراتش بیش‌تر از شیوه قبلی باشد. در این شیوه، که «نمونه‌برداری کُریونی» نامیده شده است، سلول‌هایی را از رحم خارج می‌کنند، باز هم با یک سوزن ظریف، اما از طریق گردن رحم که شیوه آسان‌تری است. این سلول‌ها را از میان پرزهای کریونی برمی‌دارند که در واقع، برجستگی‌های نخ مانندی روی دیواره رحم هستند و در هفته‌های نخست بارداری جنین را در حمایت خود دارند. بعد از چند هفته نخست بارداری، این برجستگی‌ها به جفت می‌پیوندند یا متلاشی می‌شوند.

روش جدید دیگری نیز برای تعیین جنسیت جنین وجود دارد که کاربرد آن در مورد

موش‌ها کاملاً موفقیت آمیز بوده است. در این روش، رشته‌های DNA موجود بر روی کروموزوم‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند. اگر این شیوه را در مورد انسان نیز بتوانند اجرا کنند، تشخیص جنسیت کودک در فاصله کوتاهی پس از بارور شدن تخمک امکان‌پذیر خواهد بود. با این شیوه، جنسیت جنین‌هایی که لقاح سلول اولیه‌شان در شرایط آزمایشگاهی - به شیوه لقاح مصنوعی - انجام شده است را نیز می‌توان تعیین کرد. البته هنوز از این شیوه در مورد جنین انسان استفاده نشده است. در این شیوه، نیز باید نمونه‌ای از سلول‌های جنین تهیه شود، اما این نمونه‌برداری پیچیده‌تر و حساس‌تر از نمونه‌برداری رایج در شیوه‌های قبلی است؛ زیرا در زمان انجام این عمل جنین بسیار کوچک است و باید به گونه‌ای نمونه را تهیه کرد که آسیبی به آن وارد نشود.

تنها شیوه غیر تهاجمی تعیین جنسیت که هیچ کاری با کروموزوم‌ها ندارد، استفاده از پویش‌گر (اسکنر) است، کارشناسان مدعی‌اند که با این شیوه می‌توانند جنسیت کودک را پیش از هفته شانزدهم بارداری تعیین کنند. اما به طور کلی این شیوه مطمئنی برای تعیین جنسیت جنین است که در هفته‌های بعدی (دیرتر از هفته شانزدهم بارداری) به کار خواهد آمد و صحت نتیجه آن نیز به نوع دستگاه پویش‌گر و تجربه کسی بستگی دارد که تصاویر آن را تفسیر می‌کند.