خونریزی بعد از نزدیکی، علل آن را بدانید
خونریزی پس از مقاربت جنسی یا خونریزی پسامقاربتی به خونریزی ناحیۀ تناسلی پس از مقاربت جنسی اشاره دارد.
خونریزی پس از مقاربت جنسی یا خونریزی پسامقاربتی به خونریزی ناحیۀ تناسلی پس از مقاربت جنسی اشاره دارد. جامعۀ پزشکی عموماً این اصطلاح را برای تشریح خونریزی از واژن به کار میبرد، که اتفاقی نسبتاً شایع است که بر اثر طیف گستردهای از عوامل رخ میدهد.
در حدود ۰.۷ تا ۹ درصد زنان دارای عادت ماهانه دچار خونریزی پس از مقاربت جنسی میشوند که مقدمتاً از گردن رحم نشأت میگیرد.
منبع این خونریزی در زنانی که دارای عادت ماهانه نیستند دارای تفاوتهایی است.
علل
علل شایع خونریزی پس از مقاربت عبارتند از:
جراحت
اصطکاک و سایش ایجاد شده در کوران مقاربت جنسی می‌تواند به آسانی پارگیها و بریدگیهای کوچکی در بافت‌های حساس ناحیه تناسلی ایجاد کند.
زایمان نیز می‌تواند باعث ایجاد کشیدگی و پارگی در بافت‌های واژن شود، که برخی از اوقات سبب آسیب‌پذیرتر شدن آنها در برابر جراحت میشود.
در نخستین بار مقاربت جنسی یک پردۀ کوچک پوست واژن موسوم به پرده بکارت اغلب دچار کشیدگی و پارگی میشود. خونریزی خفیف ناشی از بروز این وضعیت ممکن است ۱ تا ۲ روز ادامه یابد.
خشکی واژن
خشکی واژن در میان شایع‌ترین علل خونریزی پس از مقاربت قرار دارد. وقتی پوست خشک باشد میزان آسیب‌پذیری آن در برابر صدمات بسیار افزایش مییابد. بافت‌های تولید کنندۀ مخاط مثل بافت‌های موجود در واژن به ویژه در این مورد آسیب‌پذیر هستند.
علل شایع خشکی واژن شامل موارد زیر است:
- سندرم مجاری تناسلی و ادراری یائسگی (GSM): این سندرم که زمانی اتروفی واژن خوانده میشد به کاهش مواد لیز کننده، زبری و انعطاف‌پذیری بافت واژن اشاره دارد.
- آسیب یا برداشتن تخمدان: آسیبهای شدید وارد شده به تخمدان‌ها یا وضعیتهایی که به برداشتن آنها منجر میشود، باعث نابود شدن بزرگترین منبع تولید استروژن در بدن میگردد.
- زایمان و شیردهی: در طول بارداری ســطح استروژن بسیار افزایش پیدا میکند. به هر حال، میزان استروژن تقریباً بلافاصله پس از تولد بچه افت میکند، زیرا استروژن می‌تواند در تولید شیر پستان اختلال ایجاد کند.
- داروهای موجب بروز اختلال در استروژن یا کمآب شدن بدن: خشکی واژن ممکن است بر اثر مصرف داروهای ضد استروژن، داروهای ضد سرماخوردگی یا آنفولانزا، داورهای استروئیدی، آرامبخشها، برخی داروهای ضد افسردگی و کلسیم یا بتا بلوکرها رخ دهد.
- مواد شیمیایی یا دیگر مواد محرک: مواد آلرژی‌زا و شیمیــایی موجود در وان حمام، استخر شنا، فرآوردههایی مثل مواد شوینده، لوبریکانتهای معطر و کاندومها همگی میتوانند سبب ایجاد خشکی شوند.
- دوش واژینال: دوش واژینال می‌تواند سبب تحریک و ایجاد خشکی در بافت‌های واژن شود.
- آغاز مقاربت پیش از برانگیختگی جنسی: در طول برانگیختگی یا تحریک جنسی، بافت‌های واژن مواد لیز کنندۀ طبیعی ترشح میکنند، که به پیشگیری از خشکی واژن و صدمات ناشی از سایش در طول مقاربت کمک مینمایند.
عفونت
هر نوع عفونتی می‌تواند سبب بروز التهاب در بافت‌های واژن شود، که باعث آسیب‌پذیرتر شدن این بافت‌ها در برابر صدمات میشود. این عفونتها عموماً شامل عفونت مخمری، بیماری التهابی لگن، سرویسیت، واژینیت، و عفونت‌های واگیردار جنسی مثل کلامیدیا و سوزاک است.
پولیپ سرویکال یا اندومتریال یا فیبروئیدها
پولیپ‌ها و فیبروئیدها تودههای کوچک غیر سرطانی هستند. آنها عموماً روی جدار داخلی گردن رحم یا رحم، و به ویژه در زنان سنین دارای عادت ماهانه رشد میکنند و میتوانند باعث بروز درد و خونریزی شوند.
بیرون‌زدگی گردن رحم
سلولهای گلاندولر داخل مجرای سرویکال میتوانند به شکل غیر نرمال در خارج از سرویکس یا گردن رحم رشد کنند. این وضعیت به طور معمول بدون درمان رفع میشود اما در عین حال می‌تواند باعث بروز لکهبینی و خونریزی واژن شود.
اندومتریوز
اندومتریوز باعث میشود تا بافت‌های انـــدومتریال، یا بافت‌های دیوارۀ رحم در خارج از رحم رشد کنند. این وضعیت می‌تواند به بروز التهاب منجر شود که معمولاً در ناحیۀ لگن و قسمت پایین شکم رخ میدهد.
دیسپلازی سرویکال
دیسپلازی سرویکال هنگامی بــروز میکند که سلولهای غیر نرمال و سرطانی در دیوارۀ کانال سرویکال رشد میکنند. این کانال دهانهای است که واژن و رحم را از یکدیگر جدا میکند. این توده‌ها میتوانند باعث ایجاد تحریک شوند و در نهایت به بافت‌های پیرامون به ویژه در طول مقاربت جنسی، آسیب میزنند.
ناهنجاریهای آناتومیک
در برخی از مردم دستگاههای تولید مثل دارای اشکال متفاوتی هستند، که این موضوع می‌تواند احتمال سایش و پارگی در طول مقاربت جنسی را افزایش دهد.
اختلالات خونریزی
بیماریهای منجر به خونریزی یا لخته شدن خون می‌تواند ریسک خونریزی را به طور بالقوه افزایش دهند. داروهای رقیق کننده خون نیز ممکن است همین تأثیر را داشته باشند.
سرطان
سرطانهایی که بر سیستم تولید مثل یا مجاری ادراری و تناسلی آسیب میزنند میتوانند بافت‌های واژن و میزان هورمونها را دگرگون کنند، و این وضعیت آنها را در برابر صدمات وارده آسیب‌پذیرتر میکند. خونریزی پس از مقاربت جنسی یک علامت شایع در سرطانهای گردن رحم و نیز رحم محسوب میشود.
ریسک فاکتورها
ریسک فاکتورهای شایع خونریزی پس از مقاربت شامل موارد زیرند:
- خشکی واژن
- کمآبی بدن
- مقاربت جنسی خشونت‌آمیز
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- اختلالات ایمنی
- تاریخچۀ خانوادگی خشکی یا التهاب واژن
- تاریخچۀ ابتلاء به سرطانهای گردن رحم و رحم
- دورۀ پیش‌یائسگی، یائسگی، و پس از یائسگی
- نزدیکی بدون استفاده از کاندوم
- اضطراب یا اکراه از مقاربت و نوازش جنسی
- فقدان تجربۀ جنسی
- قرار گرفتن در معرض تماس با مواد شیمیایی یا آلرژی‌زا
- عفونت‌های واژن یا رحم
- دوش واژینال
- دیابت
- هیپرتانسیون
تشخیص
دستورالعملهای ملی یا بینالمللی برای کاربرد توسط دکترها در راستای تشخیص یا مدیریت خونریزی پس از مقاربت جنسی وجود ندارد.
بسیاری از متخصصان پزشکی پرسش‌هایی در مورد تاریخچۀ فردی و خانوادگی پزشکی مطرح کرده و یک معاینۀ بالینی انجام میدهند.
تستهای تکمیلی در این مورد عبارتند از:
- تستهای کشت برای عفونت
- بیوپسی توده‌ها یا برآمدگیهای غیر نرمال
- اولتراسوند ترانسواژینال
- کولپوسکپی
- بیوپسی اندومتریال
- تستهای خون
- تستهای بارداری
اگر پزشک قادر به تعیین علت خونریزی مسألهدار نباشد، زن را به متخصص بیماریهای زنان ارجاع میدهد.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
هر گاه خونریزی پس از مقاربت جنسی شدید، مکرر یا مداوم باشد یا در فاصلۀ چند ساعت پس از مقاربت ادامه یابد، باید به پزشک مراجعه کرد.
در عین حال اگر خونریزی پس از مقاربت جنسی با علایم فهرست زیر همراه باشد باید با پزشک مشورت شود:
- سوزش واژن یا خارش واژن
- ترشحات غیر نرمال
- درد شدید شکم
- تهوع، استفراغ، یا فقدان اشتها
- سوزش یا حالت شبیه نیش خوردن در هنگام ادرار کردن یا در طول مقاربت جنسی
- درد پایین کمر
- خستگی مفرط و ضعف غیر قابل توضیح
- سردرد یا سبکی سر
- رنگ پریدگی غیر نرمال پوست
- علایم مثانه یا روده
گزینه‌های درمانی
در بسیاری از موارد هیچ علت واحدی برای خونریزی پس از مقاربت جنسی وجود ندارد، بنابراین هیچ دورۀ درمانی خاصی نیز برای این وضعیت مطرح نیست.
گزینه‌های بالقوه برای درمان عبارتند از:
- استفاده از مرطوب کنندههای واژن
- آنتیبیوتیک برای عفونت‌های ناشی از باکتریهایی مثل سوزاک، سیفلیس، و کلامیدیا
- داروهای ویژۀ عفونت‌های ویروسی
- برداشتن به شیوه جراحی، یا الکتروکوتری در مواقع بیرون زدن گردن رحم
- برداشتن پولیپ‌ها به ویژه آنهایی که باعث بروز خونریزی قابل توجه میشوند یا غیر نرمال به نظر میرسند
- جراحی یا درمانهای سرطان
- درمان استروژن واژینال با دوز کم، در اشکال مختلف کرم، شیاف، حلقه واژینال، یا خشکی واژن
خونریزی پس از مقاربت در طول بارداری
بارداری، زایــمان، یا شیردهی همگی سبب ایجاد تغییرات هورمونی عمده میشوند، که اغلب آنها میتوانند باعث آسیب‌پذیرتر کردن بافت‌های واژن شوند. در طول بارداری بروز خونریزی خفیف پس از مقاربت جنسی شایع است.
در صورت بروز هر گونه خونریزی سنگین یا ادامهدار در طول دوران اولیه بارداری زنان باید به پزشک مراجعه کنند. در صورت بروز خونریزی در اواخر بارداری زنان باید بلافاصله تحت مراقبت پزشکی قرار گیرند زیرا خونریزی در این مقطع می‌تواند یک نشانه زایمان زودرس باشد.
پیشگیری
خونریزی پس از مقاربت جنسی خفیف در اغلب موارد قابل پیشگیری نیست. به هر جهت، اعمال مندرج در فهرست زیر گرایشی به کاهش عمده شدت و تواتر خونریزی نشان دادهاند. نکات مرتبط به پیشگیری در این موارد عبارتند از:
- سیراب نگه داشتن بدن
- استفاده از لیز کنندهها یا لوبریکانتهای بر پایۀ سیلیکون یا آب در طول آمادهسازی برای مقاربت و خود آن
- خودداری از اعمال تهاجمی و خشونت‌آمیز جنسی
- استفاده از مرطوب کنندههای واژن به طور روزانه
- خودداری از کاربرد محصولات بهداشتی معطر زنانه
- استفاده از کاندوم به وِیژه در صورت جدید بودن شریک جنسی
- صحبت با شریک جنسی در مورد نگرانیها و اجتناب‌های مرتبط به مقاربت جنسی
- تلاش برای رسیدن به برانگیختگی جنسی پیش از مقاربت
- مراجعه به پزشک در موارد مظنون به وجود عفونت
از اینها گذشته زنان میتوانند از مکملهای گیاهی که توانایی آنها برای کاهش خشکی واژن و علایم GSM به صورت علمی اثبات شده است استفاده کنند. برخی از این مکملها شامل کوهوش سیاه، ویتامین E، امگا - 3 و روغن گل پامچال است.
در عین حال مصرف غذاهای غنی از استروژنهای گیاهی یا فیتواستروژنها می‌تواند مفید باشد. برخی از این غذاها شامل موارد زیر است:
- کتان
- عدس
- جو دو سر
- بادام
- گردو
- روغن زیتون
- پودر ساقه یونجه
- سیب
- انگور
- هویج
- دانه کنجد
- دانه آفتابگردان
پیام همراه
خونریزی پس از مقاربت جنسی به ویژه در زنانی که دیگر عادت ماهانه ندارند یا آنهایی که دچار اختلالات تخمدان هستند یک واقعه شایع است.
در زنان دارای عادت ماهانه خونریزی پس از مقاربت به طور نرمال و خود به خود متوقف میشود. به هر حال در موارد شدید، مزمن یا پیچیده نیاز به مراقبت پزشکی وجود دارد.
زنانی که در طول دورههای تغییرات هورمونی مثل یائسگی، بارداری یا شیردهی دچار خونریزی پس از مقاربت جنسی میشوند باید به پزشک مراجعه کنند.
منبع:
مهرین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼