رویکرد تربیتی کودکان، تکنیک پیامدهای منطقی چیست؟

برخی از مردم هنوز هم تکنیک های انضباطی سنتی و شدیدتری مانند تنبیه، رفتارهای مبتنی بر سکوت و اعمال محدودیت را برای کودکانشان انتخاب می کنند.

راه های مختلفی برای نظارت بر فرزندان و تربیت آنها وجود دارد. در حالی که برخی از مردم هنوز هم تکنیک های انضباطی سنتی و شدیدتری مانند تنبیه، رفتارهای مبتنی بر سکوت و اعمال محدودیت دراز مدت را برای کودکانشان انتخاب می کنند، تکنیک های نوین و مثبتی نیز برای بهبود روابط والدین و کودک طراحی شده اند، مانند کاهش مبارزه قدرت طلبانه، افزایش هوش هیجانی و تشویق ارتباطات باز و صادقانه و تکنیک پیامدهای منطقی.

صرف نظر از رویکرد ترجیحی تان برای نحوه تربیت فرزندتان، معلمان با پیش بینی پیامدهای منطقی این رویکردهای جدید و استفاده از آنها به جهت تشویق رفتار مناسب در محیط های کلاس، به نتایج موفقیت آمیز و چشمگیری دست یافته اند که نمی توان آنها را نادیده گرفت.

تکنیک پیامدهای منطقی چیست؟

بر خلاف مجازات و تنبیه که با هدف تلافی رفتارهای نامناسب یک کودک انجام شده و به او رنج می رساند، این روشها و پیامدهایشان فرصتی برای کودکان فراهم می کنند تا از اشتباهاتشان درس بگیرند و مادامی که به درستی استفاده شوند، می توانند مسئولیت پذیری کودکان، حس جواب پس دادن و تکنیکهای حل مسائل را به آنها آموزش دهند. اما واقعیت این است که همه والدین و مراقبان از این رویکردها به طور موثر استفاده نمی کنند. در اینجا چند نکته در مورد پیاده سازی این روشها در جهت نیل به این پیامدها و به منظور ریشه کن کردن مشکلات رفتاری در کودکان قابل ذکر است :

از موارد زیر بپرهیزید :

انتقاد کردن :

به خاطر داشته باشید که هدف استفاده از این عواقب این است که فرصتی برای کودک خود فراهم کنید تا از اشتباهات خود درس بگیرند، نه اینکه اعتماد به نفسشان کاهش یابد.

عدم رعایت تناسب و علیت :

برای اینکه عواقب موثر باشند، ابتدا باید طبیعی و منطقی باشند. به عنوان مثال، اعمال زمان آموزش اضافی و تقویتی بعد از زمان مدرسه، هنگامی که یک کودک نمرات بدی را در امتحانات کسب کرده است، یک امر طبیعی است، اما محرومیت از تلویزیون توجیهی در این زمینه ندارد.

- تاخیر در برنامه : برای اینکه عواقب موثر باشد، باید بلافاصله پس از رفتار نامطلوب اعمال شوند و درنگ جایز نیست.

انجام دهید :

نادیده گرفتن رفتار بد :

اگر فرزند شما یک رفتار نادرست داشته باشد که برای خودش یا دیگران خطرناک نیست، می توانید آن را نادیده بگیرید. در این شرایط او را با اشتباهش درگیر نکنید و از چشم غره پرهیز نمایید. وقتی با پذیرش اشتباهش کار نادرست خود را متوقف می کند، در آن زمان حتی باید او را ستایش نموده و با او تعامل مثبت داشته باشید.

ستایش و اعطای پاداش :

این کار نه تنها اعتماد به نفس او را افزایش می دهد، بلکه به او تعلیم می دهد که انتظارات شما چیست و باعث می شود او به دنبال رفتار مطلوب شما برود.

- ثابت قدم و استوار باشید : به منظور داشتن پیامدها، باید در مقابل مداخله و ایجاد خلل در برابر رویه تان ایستاده و همیشه از الگو و قوانینتان پیروی کنید.

تفاوت پیامدهای طبیعی و منطقی چیست؟

عواقب طبیعی نتیجه مستقیم یک رفتار یا عملکرد کودک است :

- اگر کودک شما از خوردن غذا اجتناب کند، احساس گرسنگی می کند.

- اگر فرزند شما برای یک امتحان مطالعه نکند، احتمالاً نمره بدی می گیرد.

- اگر فرزند شما اصرار دارد بدون پوشیدن کت یا کاپشن به بیرون برود، احساس سردی می کند.

اما از سوی دیگر در برخی موارد شما اعمال نفوذ می کنید، بنابراین عواقب منطقی با مداخله شخص دیگری مانند والدین، معلم یا مراقب معنا می شوند و درست به مانند قوانین به منظور کمک به کودکان در جهت جایگزینی رفتارهای مناسب با موارد نامناسب تر وضع و اعمال می شوند :

- اگر فرزند شما از مسواک زدن امتناع کند، مجاز به خوردن دسر نیست.

- اگر فرزند شما در امتحان ریاضی اش مردود شود، لازم است وقت بیشتری را صرف تحصیل در مدرسه کند.

- اگر فرزند شما پس از بازی با اسباب بازی خود آن را مرتب در سر جایش نگذارد، مدتی از آن محروم خواهد شد.

در حالی که هر دو نوع از عواقب بدون تردید تاثیرگذار هستند، اما عواقب طبیعی یک اشتباه رفتاری، لزوماً در جهت متنبه کردن پیش نمی روند و لذا در چنین شرایطی وضع کردن عواقب منطقی برای یک استراتژی نادرست رفتاری، در درک آن سوء رفتار بیشتر مؤثر است.

آیا وضع تکنیک پیامدهای منطقی برای یک سوء رفتار همواره کار می کنند؟ تجربه می گوید بله!

همانطور که قبلاً ذکر شد، استفاده از پیامدهای منطقی برای تغییر الگوهای رفتاری کودک در چارچوب نظم مثبت تعریف می شود و تا زمانی که او در چارچوب اجرای این قوانین به نحوی مناسب عمل می کند، داشتن آرامش و احترامش به رسمیت شناخته می شود.

اینجا دیگر توصیه نمی شود که رفتارهای نادرست نادیده گرفته شوند.

ایده این است که محدودیت های معقول برای کودکان تعیین کنید، آنها را در یادگیری نحوه مدیریت و عبور از این محدودیت ها راهنمایی کنید و آنها را با ابزارهایی که برای شناخت و اصلاح رفتارهایشان در هنگام لغزش به آنها نیاز دارند، تجهیز کنید.

چگونگی ایجاد تکنیک پیامدهای منطقی برای کودکان

در حالی که مفهوم استفاده از پیامدهای منطقی به عنوان یک مسیر منتج به جلب رضایت والدین در مورد بچه های شما ممکن است در حرف ساده به نظر برسد، اما وضع کردن و اعمال پیامدهای خلاقانه در گرماگرم لحظات بروز آسیب از کودکان، ممکن است مشکل باشد.

هنگامی که فرزند شما بی احترامی می کند، به شما گوش نمی دهد، بی حوصله است، با خواهر و برادر خود دعوا می کند، فریاد و داد و بیداد می کند، ضربه می زند و صبر و شکیبایی شما را به هر طریق ممکنی تحت تاثیر قرار می دهد، آرام ماندن و منطقی رفتار کردن کمی دشوار به نظر می رسد.

قبل از شروع به مجازات، این کارها را انجام دهید :

- در مورد قوانین و انتظارات شفاف باشید. این امر در کودکان بسیار مهم است. با توضیح دادن قوانین به کودک، آنچه که از او انتظار دارید و اینکه چه چیزی برایش مناسب و درست است و در نهایت وقت گذاشتن برای یادآوری منظم آنها به کودک خود، او را برای گام نهادن در مسیر موفقیت آماده می کنید. هر چه قوانین ساده تر بوده و شما به طور مداوم آنها را بازگو کنید، برای بچه هایتان نیز برآورده کردن انتظارات شما ساده تر خواهد بود.

- یک نفس عمیق بکشید. هنگامی که فرزند شما بدقلقی می کند و فشار خونتان را بالا می برد، یک نفس عمیق بکشید، کنترل احساسات خود را به دست بیاورید و موقعیتی که در آن لحظه دارید را به خاطر بسپارید. این نمونه را به عنوان سنبلی از نگرانی تان در مورد سوء رفتار فرزندتان در نظر داشته باشید و بدانید که اقدامات او بازتابی از رفتار دلخواه شما به عنوان یک پدر و مادر نیست، بلکه بخشی طبیعی از رفتار یک کودک در حال رشد است. دانستن این امر می تواند به شما کمک کند که عقب بکشید، آرامش بیابید و به جای منفعل بودن، فعالیت مثبت داشته باشید.

- دلیل رفتار را در نظر بگیرید. آیا فرزند شما خسته، گرسنه، بیمار، ناراحت و یا مضطرب است؟ آیا اخیراً تغییراتی در خانه شما ایجاد شده است که باعث می شود او احساس نگرانی یا اضطراب کند؟ تشخیص چگونگی رفتار فرزندتان می تواند چشم شما را به حقیقت باز کند و نه تنها این امکان را برای شما فراهم می کند که با فرزندتان ارتباط برقرار کرده و به او کمک کنید، بلکه شما را قادر می سازد تا فعالانه عمل کنید و از بروز یک تجربه ناخوشایند تکراری در آینده جلوگیری نمایید.

- سه قانون زیر در تکنیک پیامدهای منطقی را همواره لحاظ کنید :

وجود ارتباط معقول

برای اینکه فرزند شما بین رفتار و پیامد آن بتواند ارتباط برقرار کند، مهم است که این دو با یکدیگر همخوانی داشته باشند. به عنوان مثال، برنامه ریزی زمان تقویتی تحصیلی بعد از زمان مدرسه، وقتی که یک کودک نمره بدی را در آزمون بدست می آورد، نتیجۀ معقولی است که به طور مستقیم رفتار شما را در رفع نقیصه فوق توجیه می کند. اما از دید کودک نمره پایین با محرومیت او از تماشای تلویزیون سنخیتی ندارد.

واقع بینی

پیامدها نیز باید منطقی باشند. در مثال بالا، اجرای ۳۰ تا۶۰ دقیقه تکلیف مازاد در هر شب و یا استخدام یک معلم پس از دریافت نمره ضعیف بدست آمده، واقع بینانه است، اما سلب تمام امتیازات کودک و انتظار برای صرف ۶ ساعت وقت برای مطالعه در جهت جبران نمره فوق، خارج از تحمل اوست.

احترام

عواقب منطقی به جهت اعطای فرصتی برای درس گرفتن از اشتباهات طراحی شده اند و نه برای سلب یا کاهش عزت و اعتماد به نفس. از زبانی ساده، مختصر، واقعی و توام با احترام برای کودک استفاده نموده و از تزریق احساسات منفی به او اجتناب کنید تا کودک خجالت زده نشده و وارد فاز دفاعی نشود.

- ثابت قدم و جدی باشید. ما اغلب در مورد اهمیت پیگیری می شنویم. اگر خودتان از انجام آنها پیروی نکرده و به طور جدی پایبند نباشید، فرزند شما نیز قوانینتان را جدی نمی گیرد و پاسخگو نخواهد بود و یا اینکه تفاوت بین درست و غلط را به خوبی درک نخواهد کرد.

منبع: سرسره