علائم بیماری مقاربتی سفلیس

سفلیس یک بیماری آمیزشی پیچیده است که از طریق باکتری ترپونما پالیدوم ایجاد می‌شود. این بیماری دارای دوره‌ی نهفته است، فرد مبتلا به بیماری است اما هیچ‌گونه علامت و نشانه‌ای از بیماری وجود ندارد. در ابتدا سفلیس از جایی که عفونت وارد شده به صورت زخم‌های بدون درد ظاهر می‌شود (معمولا اطراف اندام‌های تناسلی، مقعد یا دهان) این زخم‌ها را سفلیس می‌نامند و این مرحله از بیماری را به عنوان بیماری سفلیس ابتدایی می‌شناسند. در مرحله‌ی بعدی دانه‌های گسترده و علائمی شبیه به آنفلوانزا ظاهر می‌شوند (سفلیس ثانویه). اگر این بیماری درمان نشود سفلیس سوم سال‌ها بعد ظاهر شده و مشکلاتی را برای مغز، چشم‌ها، قلب و استخوان‌ها بوجود می‌آورد.

چه کسانی در معرض این بیماری قرار دارند و چگونه منتقل می‌شود؟
افراد فعال جنسی در معرض این بیماری قرار‌ دارند. این بیماری در اثر تماس مستقیم با زخم‌های سفلیس و یا آمیزش جنسی محافظت نشده منتقل می‌شود. زخم‌های سفلیس اغلب بر روی اندام‌های تناسلی و ناحیه مقعد و گاهی هم در اطراف لب و دهان ظاهر می‌شوند. بنابراین، رابطه‎‌ی جنسی از طریق دهان، مقعد و مهبل راه اصلی انتقال این بیماری از فردی به فرد دیگر است.
سفلیس از این طریق نیز انتقال پیدا می‌کند:
- محصولات آلوده مانند انتقال خون در صورتی که فرد اهدا کننده غربال گری نشده باشد.
- از طریق جفت به نوزادی که هنوز متولد نشده است.
- اگر زن حامله مبتلا به این بیماری باشد نتیجه‌ی آن برای فرزندش به مرحله‌ی حاملگی و بیماری و چگونگی درمان بستگی دارد.
مرد و زن به طور مساوی در خطر ابتلا به سفلیس قرار دارند. اوج بروز این بیماری بین سنین ۱۵ تا ۳۴ سال قرار دارد. در صورتی که این بیماری تحت درمان قرار نگیرد اختلال روانی ، ناتوانی درحرکت برخی از قسمتهای بدن از عوارض بیماری سفلیس می باشد.

علائم بیماری سفلیس چیست؟

دوره‌ی نهفتگی این بیماری از زمان ابتلا بین ۱۰ تا ۹۰ روز است.
سفلیس اولیه
دانه‌های قرمز بدون درد کوچک که به سرعت تبدیل به زخم می‌شوند. این زخم‌ها در ظرف ۴ تا ۸ هفته بدون درمان خوب می‌شوند. اگر درمان مناسب انجام بگیرد بهبودی کامل بین ۱ تا ۲ هفته زمان می‌برد. گاهی زخم‌ها داخل مهبل یا مقعد قرار دارند و اغلب به دور از توجه باقی میمانند.
بزرگ شدن غدد لنفاوی که در نزدیکی زخم‌ها قرار دارند به مدت ۵ هفته از زمان ابتلا به این بیماری ادامه پیدا می‌کند. مردانی که دارای زخم‌های سفلیس در ناحیه تناسلی هستند دچار لنفادنوپاتی (تورم غدد لنفاوی) در کشاله ران می‌شوند و آنهایی که این زخم‌ها را در دهان پیدا میکنند به لنفادنوپاتی گردن مبتلا می‌شوند. اگر سفلیس در ناحیه‌ی مقعد یا مهبل به وجود آمده باشد تنها می‌توان از طریق آزمایش فراصوت لگنی لنفادنوپاتی را تشخیص داد.
سفلیس ثانویه
بیمار در مرحله‌ی بسیار واگیرداری قرار دارد.
اگر درمان نشود یا درمان مناسب نباشد، بین ۳ هفته تا ۳ ماه از اولین مرحله‌ی بیماری جوش‌های پوستی در تمام بدن بوجود می‌آیند.
این جوش‌ها ممکن است ناچیز یا زمخت، قرمز یا قهوه‌ای مایل به قرمز باشند. معمولا روی بدن و سپس روی کف دست و پا ظاهر می‌شود. خارش ندارند و با فعالیت فیزیکی و گرما بیشتر بروز می‌کنند. به طور خود‌ به خود در عرض چند هفته رفع شده ولی در طول دو سال دوباره ظاهر می‌شوند.
ریزش موی تکه‌ای
سطوح مخاطی قرمز مانند داخل دهان، گلو، ناحیه تناسلی، مبهل و مقعد.
ورم لوزه یکطرفه که ممکن است زخم شده و همراه با ورم غدد لنفاوی گردن باشد.
لکه‌های مرطوب سفید-خاکستری در اطراف کشاله ران و زیر بغل و زیر سینه‌ها ظاهر می‌شوند.
علائم دیگر شامل تب، خستگی، درد مفصل و عضلات، سردرد و تورم غدد لنفاوی می‌باشد.
اندام هایی که ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند شامل کبد، کلیه، مفصل‌ها، چشم‌ها (اختلال در بینایی) و سیستم عصبی مرکزی هستند.
دوره‌ی نهفتگی پیشین سفلیس (دو سال اول)
فرد مبتلا می‌تواند بیماری را انتقال دهد.
در تست پزشکی نشانه‌ای دیده نمی‌شود و همه چیز عادی به نظر می‌رسد.
ادامه‌ی بیماری با آزمایش پادتن ترپونما قابل تشخیص است.
دوره‌ی نهفتگی پسین سفلیس (پس از دو سال)
بیمار ناقل نیست.
در تست پزشکی نشانه‌ای دیده نمی‌شود و همه چیز عادی به نظر می‌رسد.
ادامه‌ی بیماری با آزمایش پادتن ترپونما قابل تشخیص است.
سفلیس سوم
پس از ابتلای اولیه علائم و نشانه‌های بیماری در عرض ۳ تا ۱۰ سال گسترش می‌یابد و به واکنش‌های سیستم ایمنی بدن پاسخ می‌هد. سفلیس سوم در کشورهای توسعه یافته بسیار نادر است.
ممکن است زخم‌های گرلونوماتوز بر روی پوست، دهان، گلو و حتی استخوان‌ها پدیدار شوند. شاید دانه‌ها و زخم‌های ایجاد شده سالها بر روی بدن باقی بمانند. زخم‌های پوستی دردی ندارند اما گوم‌های ایجاد شده در استخوان‌ها درد کلافه کننده‌ای دارند که شب‌ها شدت آن بیشتر می‌شود. سفلیس اعصاب هم باعث سردرد، گیجی، تار دیدن، اختلال روانی، فلج و جنون می شود. این عوارض ۱۰ تا ۳۰ سال پس از ابتلا روی می‌دهد.
بیماری نخاع باعث تلو خوردن، اختلال مثانه، ناتوانی جنسی و تغییرات حسی می‌شود که در اثر از کار افتادن مفاصل و زخم‌های پا بوجود می‌آید.
شاید اندام‌های داخلی دیگر هم مانند قلب، رگ‌ها، چشم، کبد و خون هم در اثر آلودگی آسیب ببینند.
سفلیس مادرزادی
برای جلوگیری از سفلیس مادرزادی تا ۱۶ هفته قبل از حاملگی می‌توان آن را درمان کرد.
اگر سفلیس اولیه مادر درمان نشود جنین در بیشترین خطر ابتلا قرار دارد.
احتمال سقط جنین یا مرده زایی وجود دارد.
در اولین هفته‌های زندگی اثرات سفلیس ثانویه مانند تاول، دانه‌های برجسته، لکه های مخاطی و زگیل لاتیوم (بسیار مسری) بروز می‌کنند.
با صدای بلند نفس کشیدن، استخوان ملتهب، کبد و غدد لنفاوی متورم شایع هستند.
تغییرات خونی مانند: کم خونی، کاهش پلاکت‌های خون و افزایش سلول‌های سفید را شامل می‌شود.
سفلیس مادر زادی اغلب بر روی چشم‌ها، گوش‌ها مفاصل و سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد.
نشانه‌های مشخصه ی آن، هاچینسون دندان، خمیده شدن استخوان‌های ساق پا و نشانه‌های ظاهر شده در صورت است.

تست آزمایشگاهی برای تشخیص سفلیس
سفلیس در اولین مراحل ابتلا قابل تشخیص است. این کار را می‌توان با آزمایش میکروسکوپی یک بافت بر روی زمینه‌‌ی تیره که از زخم اولیه سفلیس یا زگیل لاتیوم گرفته شده انجام داد.
برای تشخیص آزمایش خون شناسی نیز ضروری است. اگر از زمان ابتلا ۵ تا ۶ هفته گذشته باشد نتیجه ی آزمایش خون شناسی مثبت است. در برخی از موارد، برای تایید سفلیس اعصاب آزمایش مایع مغزی نخاعی هم امکان پذیر است.
ممکن است به آزمایش‌های دیگری مانند اشعه ایکس، آزمایش اکو، عصب‌ها و چشم نیاز باشد.
بیماری زخم آلت تناسلی مانند سفلیس و زخم آتشک احتمال ابتلا به ایدز را افزایش می دهند بنابراین آزمایش HIV هم باید در کنار آزمایش‌های دیگر گرفته شود.

روش درمان سفلیس چیست؟

تزریق پنی سیلین راه اصلی درمان تمام مراحل سفلیس است. آنتی بیوتیک‌های دیگر قابل اعتماد نیستند اما ممکن است برای آنهایی که به پنی سیلین حساسیت دارند از تتراسایکلین، اریترومایسین یا سفالوسپورین استفاده شود. خانم‌های باردار را که به پنی سیلین حساسیت دارند باید بی حس کرد و سپس آنها را با پنی سیلین درمان کنیم. احتمال عدم موفقیت درمان در هر مرحله‌ی این بیماری وجود دارد. بنابراین، پیگیری و انجام آزمایش‌های مکرر خون شناسی به مدت یک تا دو سال ضروری است. در برخی از کشورها بیماران سفلیس را برای تمام عمر به همراه خود دارند. سفلیس بدون علامت را باید درمان کرد تا جلوی عوارض بعدی آن گرفته شود (سفلیس سوم). آنهایی مبتلا به سفلیس سوم هستند واکنش‌های متفاوتی نسبت به درمان نشان می‌دهند بویژه اگر از ابتلای شخص به این بیماری مدت زیادی گذشته باشد.
تا زمان تکمیل درمان و رفع تمامی زخم‌های سفلیس فرد ملزم است تا از داشتن روابط جنسی خودداری کند.

آیا بیماری سفلیس قابل پیشگیری است؟

واکسن خاصی برای بیماری سفلیس وجود ندارد.
احتمال ابتلا به سفلیس به دفعات وجود دارد. پادتن و روش درمان قبلی برای فردی که مجددا مبتلا شده کارساز نیست. درمان زود هنگام سفلیس بسیار موثر است و از عوارض بعدی جلوگیری میکند. درمان بیماری در مراحل پیشرفته آثار برگشت ناپذیری مانند اختلالات بینایی و عصبی به جا می‌گذارد.
اگر فکر می‌کنید به این بیماری مبتلا هستید روابط جنسی خود را متوقف و به دکتر مراجعه کنید. اگر با کسی رابطه‌ی جنسی داشته اید به او هم اطلاع دهید تا معاینه و در صورت ابتلا به درستی درمان شود.
راه‌های دیگر پیشگیری از انتشار بیماری سفلیس عبارتند از:
- محدود کردن تعداد شرکای جنسی
- استفاده از کاندوم
- اگر فکر می‌کنید تماس جنسی پرخطری داشته‌اید مرتب آزمایش خون بدهید.