آبله مرغان در بارداری: آیا برای مادر و جنین خطرناک است؟

​

آبله مرغان یکی از شایع ترین عفونت های مسری است که عامل ایجاد کننده آن یکی از ویروس های خانواده هرپس به نام واریسلا زوستر می باشد. شدت بیماری ارتباط مستقیم با سن فرد دارد و معمولا در کودکی خفیف است ولی در بزرگسالی و بارداری شدت بیماری بیشتر شده و می تواند خطر آفرین باشد. در این مقاله به خطرات آبله مرغان در بارداری می پردازیم.

در صورت ابتلا به این عفونت، ویروس واریسلا زوستر در گانگلیون های عصبی جای گرفته و در اولین مرتبه به صورت آبله مرغان و در دفعات آتی به شکل زونا تظاهر پیدا می کند.

 

آبله مرغان با علائمی نظیر تب و درد عضلانی شروع شده و طی ۴ روز بثورات وزیکول مانند پوستی روی صورت، تنه و اندام ظاهر می شود و در صورت تشدید بیماری می تواند عوارضی نظیر مننژیت، انسفالیت، اختلالات کلیوی و میوکاردیت قلب در بزرگسالان ایجاد کند.
ابتلا به ویروس واریسلا زوستر با تولید آنتی بادی IgG ایمنی دائمی در بدن ایجاد می کند. بنابراین وجود آنتی بادی IgM در خون به معنای ابتلای اخیر فرد و آنتی بادی IgG نشانه ای از ابتلا در گذشته است.
فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر به صورت بثوراتی موضعی در یک ناحیه از پوست تظاهر پیدا می کند که به آن زونا می گویند.

از ۲۴ الی ۴۸ ساعت قبل از ظهور ضایعات پوستی تا زمانی که تمام وزیکول ها خشک و پوسته پوسته شوند، امکان انتقال و سرایت بیماری وجود دارد و دوره کمون بیماری ۱۰-۲۱ روز بعد از تماس است.

 

مخاط حلق و بینی فرد مبتلا و تماس با مایعات ضایعات پوستی آبله مرغان، شایع ترین راه های انتقال بیماری هستند.
 

​

---

بیشتر بخوانید: گرفتن آبله مرغان در بارداری، چه علائمی داره؟

---

آبله مرغان در بارداری

 

آبله مرغان در بارداری می‌تواند مشکلاتی را برای سلامتی مادر و جنین ایجاد کند و دوران بارداری را با چالش‌های جدی روبرو کند. در ادامه بروز این عارضه در دوره‌های مختلف حاملگی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

آبله مرغان در هفته های اول بارداری

 

ابتلا به این عارضه در هفته‌های اول بارداری می‌تواند خطراتی مانند سندرم واریسلا مادرزادی را برای جنین به دنبال داشته باشد. این سندرم بر رشد جنین تأثیر گذاشته و ممکن است برخی نقایص مادرزادی را برای جنین مانند اسکار روی پوست یا مشکلاتی در اندام‌‌های مختلف او ایجاد کند. در این دوره باید داروهای ضد ویروسی تحت نظارت پزشک مصرف شود و سلامت جنین از طریق سونوگرافی منظم و سایر اقدامات تشخیصی به صورت منظم بررسی شود.

آبله مرغان در سه ماه دوم بارداری

 

در سه ماهه دوم وضعیت جنین کمی تثبیت شده است و عوارض ابتلا به آبله مرغان در این دوره شاید کمتر سلامت جنین را به خطر بیندازد. در این دوره آبله مرغان ممکن است شدیدتر بروز یابد و با تب، بثورات پوستی شدید و خارش همراه شود. در این دوره مصرف قرص‌های ضد ویروس و آنتی بیوتیک قوی‌تری توسط پزشک و بر اساس شرایط مادر تجویز می‌شود تا علائم هر چه سریع‌تر کنترل شود. در صورت عدم رسیدگی به موقع به این عارضه، مادر باردار ممکن است در معرض خطر ابتلا به ذات‌الریه قرار گیرد.

آبله مرغان در سه ماهه سوم بارداری

 

ابتلا به آبله مرغان در بارداری در سه ماه سوم، خطر انتقال آن به نوزاد را خواهد داشت. اگر این عارضه قبل از زایمان درمان نشود، می‌تواند به سرعت به نوزاد منتقل شده و سلامت او را در بدو تولد به خطر بیندازد. در چنین شرایطی پزشکان تلاش خود را می‌کنند تا قبل از زایمان، آبله مرغان توسط داروهای مناسب کاملاً درمان سود و خطری مادر و جنین را تهدید نکند.

​

---

پیشنهاد ویژه نی نی بان:  قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

---

آیا آبله مرغان در بارداری خطرناک است؟

 

شیوع آبله مرغان در بارداری ۱ الی ۵ مورد از هر ۱۰۰۰۰ حاملگی است و اثر آن بر جنین به سن حاملگی در زمان ابتلای مادر بستگی دارد. بر اساس مطالعه ای که روی ۱۷۳۹ خانم باردار مبتلا به آبله مرغان انجام شده است، احتمال وقوع ناهنجاری های مادرزادی در صورت ابتلای مادر قبل از هفته ۱۲ بارداری، ۰٫۴ درصد بیان شد و در مواردی که زمان ابتلا بین هفته ۱۳ الی ۲۰ بارداری بود، میزان خطر به ۲ درصد رسید. از این رو خطرناک ترین زمان ابتلا به آبله مرغان در بارداری هفته ۱۳-۲۰ حاملگی است.
در صورتی که مادر در حوالی زمان زایمان به آبله مرغان مبتلا شود، شانس ابتلای جنین افزایش می یابد و ممکن است به صورت بثورات پوستی خفیف یا یک عفونت منتشر در نوزاد تظاهر پیدا کند.

بر اساس یک مطالعه بزرگ که روی ۳۴۴ خانم باردار مبتلا به زونا انجام شد، هیج موردی از نقایص مادرزادی دیده نشده است. بنابراین چنین به نظر می رسد که زونا خطری برای جنین ندارد.

عوارض جنینی ابتلای مادر به آبله مرغان در بارداری:

ویروس واریسلا زوستر می تواند با عبور از جفت جنین را درگیر کند و منجر به عفونت مادرزادی جنین شود که تحت عنوان سندرم مادرزادی واریسلا نامیده می شود. سندرم مادرزادی واریسلا می تواند منجر به اختلالاتی در جنین و مرگ ۳۰ درصد از نوزادان در ماه های اول زندگی شود.

 

- ضایعات پوستی
- اختلالات عصبی مانند عقب ماندگی ذهنی، میکروسفالی، هیدروسفالی و تشنج
- نقایص چشمی نظیر آتروفی عصب چشم، آب مروارید، کوچکی چشم و حرکات غیر ارادی چشم ها
- نقایص اندام ها مثل آتروفی یا فلج اندام
- وزن کم هنگام تولد
- نقایص دستگاه گوارش مثل رفلاکس معده به مری یا تنگی روده

 

شایع ترین تظاهر بالینی ابتلا به آبله مرغان در بارداری، پنومونی واریسلا است که با علائم سرفه، تنگی نفس، تب و افزایش تعداد تنفس شروع شده و طی یک هفته راش های پوستی تظاهر پیدا می کند. در موارد شدید آبله مرغان ممکن است مادر باردار دچار کمبود اکسیژن و اختلال تنفسی شود.
 

علائم و نشانه های آبله مرغان در بارداری

 

ابتلا به برخی عفونت‌ها مانند آبله مرغان در دوران بارداری می‌تواند نگرانی‌هایی را برای مادران باردار ایجاد کند. درک علائم و نشانه‌های این عارضه در دوران بارداری برای تشخیص زودهنگام و مدیریت مؤثر بسیار مهم است.

بثورات پوستی

 

آبله مرغان در بارداری معمولاً با برخی بثورات پوستی مانند لکه‌های قرمز شروع می‌شود که به تاول‌های خارش دار و پر از مایع تبدیل خواهند شد. این ضایعات ممکن است روی صورت، قفسه سینه و پشت ظاهر شوند و در نهایت به سایر نواحی بدن سرایت کنند.

علائم شبیه آنفولانزا

 

• تب: تب متوسط تا زیاد اغلب با شروع آبله مرغان همراه است و باعث بیحالی و بدن درد فرد مبتلا می‌شود.
• خستگی: افراد باردار مبتلا به آبله مرغان ممکن است افزایش خستگی و بی حالی را تجربه کنند.

سردرد و بدن درد

 

• سردرد: بروز سردردهای مداوم در این عارضه شایع هستند که بر ناراحتی کلی در طول عفونت می‌افزایند.
• درد عضلانی و مفاصل: درد عمومی عضلانی و مفاصل می‌تواند فشار فیزیکی مرتبط با آبله مرغان را تشدید کند و یکی از علائم رایج این بیماری است.

علائم تنفسی

 

• سرفه: برخی از افراد مبتلا به واریسلا در دوران بارداری ممکن است دچار سرفه شوند که به ناراحتی تنفسی کمک می کند.
• گلودرد: تحریک و ناراحتی گلو ممکن است با سایر علائم تنفسی همراه باشد.

ناراحتی گوارشی

 

• تهوع و استفراغ: علائم گوارشی مانند تهوع و استفراغ می‌تواند در افراد باردار مبتلا به آبله مرغان رایج باشد.
• درد شکمی: احساس ناراحتی در ناحیه شکمی نیز ممکن است یکی از علائم محسوب شود.

عوارض در بارداری

 

• سندرم واریسلا مادرزادی: آبله مرغان در طول ۲۰ هفته اول بارداری می تواند منجر به سندرم واریسلا مادرزادی شود و جنین را دچار نقص مادرزادی کند.
• پنومونی: افراد باردار در صورت ابتلا به آبله مرغان، در معرض افزایش خطر ابتلا به پنومونی واریسلا هستند. این عارضه یک اختلال شدید است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

---

مطالب پیشنهادی: خطرات آبله مرغان در بارداری، جدی بگیرید

---

روش تشخیص آبله مرغان در جنین

 

در صورت ابتلای مادر به آبله مرغان در بارداری می توان به دو روش از سلامت جنین مطمئن شد.
وجود علائمی نظیر میکروسفالی ( کوچکی سر جنین)، هیپوپلازی اندام ها ومحدودیت رشد داخل رحمی میتواند دال بر ابتلای جنین به سندرم مادرازدی واریسلا باشد. این نشانه ها به راحتی با انجام سونوگرافی سلامت قابل شناسایی هستند از این رو به همه خانم هایی که در بارداری مبتلا به آبله مرغان شده اند توصیه می شود ۵ هفته بعد از ابتلا سونوگرافی سلامت انجام دهند.
آزمایش آمنیوسنتز انجام دهید.
در هفته های ۱۷ الی ۲۱ بارداری با استفاده از تکنیک PCR روی مایع آمنیون می توان ابتلای جنین به ویروس واریسلا را بررسی کرد. معمولا در صورت نگرانی مادر یا یافتن نشانه های ابتلای جنین در سونوگرافی انجام این آزمایش پیشنهاد می شود.

داروی مناسب درمان آبله مرغان داروی آسیکلوویر است که معمولا با دوز ۸۰۰ میلی گرم، ۵ بار در روز به مدت ۷ روز برای همه خانم های باردار مبتلا به آبله مرغان تجویز می شود که در صورت استفاده در ۲۴ ساعت اول بیش ترین اثربخشی را دارد.
در مواردی که مادر دچار علائم پنومونی واریسلا شده است درمان اورژانسی مورد نیاز است. در این موارد از ۱۰mg/kg آسیکلوویر هر ۸ ساعت به صورت داخل وریدی استفاده می شود.
با وجود عبور داروی آسیکلوویر از جفت، هنوز شواهدی دال بر اثر حفاطتی این دارو روی جنین در دست نیست.
یکی دیگر از داروهای مورد استفاده در درمان آبله مرغان ایمونوگلوبولین واریسلا است که حاوی مقادیر بالایی آنتی بادی ضد ویروس می باشد و می تواند اثر پیشگیرانه در بروز علائم در مادر داشته باشد.
 

راه های پیشگیری از آبله مرغان در بارداری

 

آبله مرغان در بارداری می‌تواند عوارضی را هم برای مادر و هم برای جنین در حال رشد ایجاد کند. بنابراین در نظر گرفتن اقدامات پیشگیرانه برای اطمینان از بارداری سالم ضروری است.

واکسیناسیون قبل از بارداری

 

یکی از مؤثرترین راه‌های پیشگیری از آبله مرغان در دوران بارداری، واکسیناسیون قبل از بارداری است. به افرادی که قصد باردار شدن دارند، توصیه می‌شود برای ایجاد مصونیت در برابر آبله مرغان واکسینه شوند.

اجتناب از افراد آلوده

 

افراد باردار باید تماس خود را با افرادی که آبله مرغان یا زونا دارند به حداقل برسانند. حتی اگر همسر یا اعضای خانواده نزدیک آن‌ها دچار این بیماری شده‌اند، فرد باردار باید تا حد امکان از نزدیک شدن به آن‌ها جلوگیری کند تا زمانی که خطر سرایت دیگر وجود نداشته باشد.

حفظ اقدامات بهداشتی

 

شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون اقدامی ساده و در عین حال مؤثر برای جلوگیری از انتشار ویروس‌ها از جمله واریسلا زوستر است. هنگامی که آب و صابون به راحتی در دسترس نیست، می‌توان از ضدعفونی کننده‌های دست استفاده کرد. همچنین برای کاهش خطر ورود ویروس به بدن، دست زدن به صورت، به ویژه چشم‌ها، بینی و دهان را به حداقل برسانید.

شناخت علائم اولیه آبله مرغان

 

آگاهی از علائم اولیه آبله مرغان در بارداری به افراد باردار این امکان را می‌دهد که به سرعت به پزشک مراجعه کنند. علائم شامل بثورات خارش دار، تب و علائم شبیه آنفولانزا است. اگر این علائم ظاهر شد، جستجوی فوری مشاوره پزشکی برای شروع به موقع درمان و کاهش عوارض احتمالی ضروری است.

---

بیشتر بخوانید: پیشگیری از آبله مرغان در بارداری، چطور ممکن است؟

---

روش های درمان آبله مرغان در بارداری

 

خوشبختانه روش‌های درمانی مؤثری برای بهبود علائم آبله مرغان و مدیریت آن در دوران بارداری در دسترس است. این درمان‌ها با توجه به شرایط مادر، شدت بیماری و تشخیص پزشک می‌تواند متفاوت باشد.

داروهای ضد ویروسی

 

• داروهای ضد ویروسی تجویزی: داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر ممکن است برای کاهش شدت و طول مدت علائم آبله مرغان تجویز شوند. این داروها زمانی مؤثرتر هستند که در اوایل دوره بیماری شروع شوند.
• تعادل بین خطرات و مزایا: پزشکان به دقت مزایای بالقوه درمان ضد ویروسی را در برابر خطرات مربوط به جنین در حال رشد ارزیابی می‌کنند و بر اهمیت مراقبت فردی تأکید دارند.

تسکین علائم

 

• مدیریت درد و تب: مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (پاراستامول) را می‌توان برای مدیریت درد و کاهش تب توصیه کرد. با این حال، پزشکان درباره دوز و زمان مناسب مصرف در دوران بارداری، احتیاط را در اولویت قرار می‌دهند.
• آنتی هیستامین ها برای خارش: آنتی هیستامین‌ها ممکن است برای کاهش خارش همراه با آبله مرغان تجویز شوند. انتخاب گزینه‌های ایمن برای درمان آبله مرغان در بارداری بسیار مهم است و مشاوره با یک پزشک توصیه می‌شود.

آبرسانی و تغذیه

 

• حفظ هیدراتاسیون: هیدراته ماندن در طول هر بیماری ضروری است و این امر درباره آبله مرغان در دوران بارداری نیز صدق می‌کند. مصرف مایعات کافی به مدیریت تب و جلوگیری از کم آبی بدن کمک خواهد کرد.
• رژیم غذایی غنی از مواد مغذی: یک رژیم غذایی متعادل، غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی از سیستم ایمنی بدن حمایت می‌کند. افراد باردار مبتلا به آبله مرغان باید روی غذاهای مغذی برای کمک به بهبودی تمرکز کنند.

استراحت کافی

 

داشتن استراحت کافی خصوصاً در دوران بارداری برای بهبودی حیاتی است. به افراد باردار توصیه می‌شود برای حمایت از فرایندهای بهبودی بدن، خواب و آرامش را در اولویت قرار دهند. همچنین پوشیدن لباس‌های گشاد و استفاده از کمپرس‌های خنک ممکن است باعث تسکین ناراحتی ناشی از ضایعات آبله مرغان شود.

ارزیابی سلامت جنین

 

پزشکان در طول دوره ابتلا به آبله مرغان، سلامت فرد باردار و جنین در حال رشد را از طریق معاینات منظم قبل از تولد کنترل خواهند کرد. همچنین در موارد خاص، تصویربرداری اولتراسوند ممکن است برای ارزیابی رشد جنین و تشخیص هر گونه عوارض احتمالی استفاده شود.

کلام آخر

 

همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، آبله مرغان در بارداری اگر به موقع تشخیص و درمان نشود، می‌تواند عوارض و خطرات جبران ناپذیری را هم برای مادر و هم برای جنین در پی داشته باشد. برخی اقدامات پیشگیرانه قبل و در حین دوران بارداری، احتمال ابتلا به این عارضه را به حداقل می‌رساند. با این حال در صورت ابتلا به این بیماری در دوران بارداری، مداخله پزشکی به موقع می‌تواند سلامت مادر و جنین را تضمین کرده و هرگونه نگرانی در این زمینه را کاهش دهد.