دلبستگی مادر و نوزاد، هفت اصل در ایجاد آن

شاید درباره تعلق و دلبستگی عاطفی والد ـ فرزندی چیزهایی شنیده باشید اما واقعا ندانید معنای این نوع دلبستگی چیست و چگونه می‌توان آن را در این رابطه شکل داد. تعلق عاطفی به معنای پیوندی است که میان والدین و کودک در روند رشد و تربیت شکل می‌گیرد. هرچه دل‌بستگی میان فرزند و والد قوی‌تر باشد کودک در آینده فردی مستقل، امن و شاد خواهد بود. او کسی خواهد بود که می‌تواند به سادگی پیوندهای عاطفی قوی با دیگران ایجاد کند.‏پیوندهای عاطفی قوی با کودک با ساده‌ترین و ظریف‌ترین نوع توجه و حمایت در روند تربیت کودک ایجاد می‌شود. برای اینکه بتوانید پیوند عاطفی مناسبی با فرزندتان شکل دهید باید چند اصل اساسی را در رابطه رعایت کنید. ایجاد تعلق عاطفی کار دشواری نیست، فقط لازم است که به اندازه کافی متوجه، مهربان و مراقب باشید و حمایت عاطفی خود را نشان دهید.‏

آمادگی برای بارداری، تولد و مراقبت از نوزاد

مادر سالم نباید در معرض رویکردهای منفی درمورد بارداری، زایمان و تربیت کودک قرار بگیرد. رویکردهای منفی آمادگی عاطفی مادر را برای پذیرش مسئولیتی که بر عهده دارد تحت تاثیر قرار می‌دهد. در دوران بارداری و همه دوران پس از تولد فرزند خود را با این رویکرد مثبت مشغول کنید که شما و فرزندتان در حال تجربه‌ای منحصر به فرد و تکرار نشدنی هستید.‏

تغذیه با عشق و احترام

تغذیه کودک با شیر مادر بهترین راه برای تقویت دلبستگی میان مادر و کودک است. متخصصان بر این باورند که شیردهی نه تنها بهترین روش تغذیه کودک است بلکه حامل عشق و احترام است. کودک در اولین ارتباط خود با مادر، امنیت و حمایت از سوی مادر را احساس خواهد کرد. فرصت شیردهی به کودک را از دست ندهید و زمان کافی را صرف این کار کنید. ‏

پاسخ به حساسیت‌ها

ایده‌آل این است که والدین در روابط خود با فرزند به راحتی ابراز احساسات کنند. حتی زمانی که کج خلق هستید آن را ابراز کنید و به کودک شیوه ابراز احساسات را یاد بدهید. گوش شنوای احساسات فرزندتان باشید و وارد مکالمه مستقیم درمورد احساسات شوید. اگر در ابراز احساسات ماهر نیستید سعی کنید روش خود را تغییر بدهید. منتظر نباشید تا فرزندتان کاملا بزرگ شود تا آنگونه که شما گمان می‌کنید درکی از احساسات پیدا کند. از همان ابتدای شکل‌گیری رابطه به احساسات توجه کنید. هرگز گریه کودک را نادیده نگیرید و نشان بدهید که هیجان و خوشحالی کودک را شناخته‌اید. ‏

تماس جسمی

در مورد اهمیت تماس پوستی با کودک در ایجاد پیوندهای عاطفی تحقیقات زیادی انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند حمام بردن کودک، بستن کودک به آغوش، حمل کودک بر روی پشت یا شکم راه‌های حفظ تماس جسمی است. هرچقدر آغوش شما برای فرزندتان بازتر باشد ارتباط عاطفی شما قوی‌تر خواهد بود. ایجاد تماس جسمی با نوزاد فقط وظیفه مادر نیست به عنوان یک پدر هر روز کودک را در آغوش بگیرید، فرزندتان را ببوسید و او را تحت حمایت خود قرار دهید.‏

ارتباط شبانگاهی

یکی از راه‌های ایجاد دل‌بستگی نزدیک نگه داشتن کودک به خود در هنگام خواب است. خوب است اجازه بدهید نوزاد تازه متولد شده در اتاقی بخوابد که خودتان در آن می‌خوابید. رها کردن یک کودک در یک اتاق تنها احتمال اینکه متوجه وضعیت او نشوید را بالا می‌برد. تا ۲ سالگی کودک را در کنار خود نزدیک نگه دارید و نگران وابستگی کودک نباشید. هیچ انسانی تا ابد خواهان خوابیدن در کنار پدرومادرش نیست.‏

مراقبت‌ مداوم

مراقبت از نوزاد باید توسط والدین انجام شود. هرچقدر بیشتر درگیر مراقبت از فرزند خود باشید پیوندهای عاطفی بیشتری با کودک خواهید داشت. اما اگر نمی‌توانید بخاطر کار و مشغله مراقب دائمی نوزاد خود باشید لااقل مطمئن باشید که ده ساعت از وقت خود را در کنار فرزندتان سپری می‌کنید. کیفیت زمانی که در کنار فرزندتان هستید بسیار مهم است. پس تلاش کنید از فرصتی که به دست می‌آورید برای مراقبت و توجه کافی به کودک استفاده کنید.‏

نظم مثبت

حتی کودکان بسیار کوچک نیز باید توسط والدین خود هدایت شوند. ایجاد دلبستگی عاطفی به این معناست که بتوانید حتی در سخت‌ترین موقعیت‌ها که کودک اشتباهی انجام می‌دهد او را در بستر حمایت خود قرار دهید. به جای تنبیه و تحمیل خواسته خود با کمک کودک راه‌حلی برای مشکلات پیدا کنید.‏

چرا پیوند عاطفی مهم است و چرا نباید افراط کرد؟

هر انسانی نیاز به پیوند عاطفی قوی با فرد یا گروه دارد. هیچ چیز مهم‌تر از این نیست که فرزندتان در یک ارتباط عاطفی پیوسته با اعضای خانواده قرار داشته باشد. نداشتن پیوند عاطفی با والدین، تهدید بزرگی برای آینده کودک است. کودکی که از دلبستگی عاطفی محروم شده باشد در آینده دچار مشکلاتی مانند احساس ناامنی، فقدان همدلی، خشم، اختلالات اضطرابی و روحی می‌شود. اما روی دیگر سکه این است که این مساله نباید بیش از اندازه مورد توجه قرار بگیرد. تلاش زیاد برای ایجاد دلبستگی شدید نیز مشکل آفرین است. اگرچه ایجاد ارتباط امن با کودک اهمیت زیادی دارد اما افراط در این کار نیز خطرناک است. مثلا اگرچه خوابیدن در یک اتاق خواب یک اقدام مثبت است اما خواباندن کودک در یک تخت مشترک کار خطرناکی است. ‏

همچنین خوب است که بدانید دلبستگی عاطفی فقط یکی از فاکتورهایی است که در ایجاد روابط امن و مناسب در آینده فرزند موثر است. تاکید بیش از اندازه به این مساله ممکن است باعث شود که ارتباط کودک با دیگران تحت الشعاع قرار بگیرد.‏

مراقبت زیاد از کودک و بیش از اندازه والد بودن فقط برای شما و فرزندتان ترس و نگرانی ایجاد می‌کند. اگر فکر می‌کنید وظیفه شما این است که بیش از اندازه حساس و مراقب باشید باید تبعات این نوع وابستگی ‌را بپذیرید. وابستگی به فرزند یک نوع کنترل رفتار دیگری است که مانع شکل گیری شخصیت مستقل کودک می‌شود.

زمانی که مساله وابستگی‌های شدید یا هم وابستگی مطرح می‌شود ناخودآگاه به رابطه دو فرد بالغ فکر می‌کنید. اما یکی از رایج‌ترین شکل‌های هم وابستگی در رابطه‌ والدـ فرزندی دیده می‌شود. در این رابطه مرزها به شدت در هم آمیخته می‌شوند و والدین در پوشش مهربانی و توجه، خود را بیش از اندازه به کودک نزدیک می‌کنند، به او وابسته می‌شوند، از کودک انتظار دارند و به شکلی افراطی مراقب هستند.‏