کودکان کار ایران، کدام نهاد مسئول است؟

جدا از کودکان کار، باید حتی خانواده های آنها مورد حمایت بهزیستی و سایر نهادهای حمایتی قرار گیرند.

کودک کار، پدیده نوظهوری در دنیا نیست اما با صنعتی شدن جوامع نمایان تر شده به طوری که طبق اعلام سازمان جهانی کار هم اینک از هر ۱۰ کودک در جهان، یک کودک کار می‌کند.

مشاهده دست های ظریف و کوچکی که برای برق انداختن کفش دیگران رنگ واکس به خود گرفته، چهره معصومی که بر اثر تازیانه باد خزان به تیرگی گراییده و یا گونه هایی که در نفس داغ تابستان، به عرق نشسته، خاطر هر انسانی را آزرده می سازد.

اکنون بسیاری از حاشیه های خیابان ها، پشت چراغ های قرمز و معابر شهری به ویترین و فروشگاهی با صحنه گردانی فروشندگانی خردسال تبدیل شده که باید پشت میزهای کلاس درس نشسته و یا سرگرم بازی با همسالان خود باشند.

با این وضعیت دیگر رویای کودکی و تحصیل، برای این کودکان، عمدتا فقیر، به سرابی دور از دسترس بدل شده که آنان را از تجربه شیرین دنیای کودکی محروم و برق شادی را در چشمان بی غبار آنان به نگاهی التماس آمیز برای فروش اجناسی چون آدامس، گل، جوراب و دستمال کاغذی تبدیل کرده است.طبق اعلام سازمان جهانی کار حدود ۱۵۲ میلیون کودک در جهان قربانی کار هستند که نیمی از آنها به کار‌های خطرناک اشتغال دارند.

بنا بر این گزارش آسیا و اقیانوسیه با ۷۸ میلیون نفر، بیشترین شمار کودکان کار را به خود اختصاص داده اند و اگرچه آمار دقیقی از تعداد کودکان کار در ایران در دست نیست اما طبق آمار غیر رسمی حدود ۲ میلیون کودک در کشور گرفتار مافیای کار هستند.این در شرایطی است که طبق قانون، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کار کودکان زیر ۱۵ سال را به صورت مطلق ممنوع دانسته است.

بنا بر گزارش اخیر شورای اروپا، بیشتر کودکان در مشاغل زیان‌بار اشتغال دارند و کار در خیابان‌ها، این قشر را بیش از پیش در معرض اذیت و آزار و سوءاستفاده اقتصادی و جنسی قرار می‌دهد.

از این رو سازمان بین‌المللی کار، از سال ۲۰۰۲ بر گستره جهانی کار کودک و اقدامات و تلاش‌های مورد نیاز برای محو آن تمرکز کرده و روز ۱۲ ژوئن (۲۲ خرداد) را به عنوان روز جهانی مقابله با کار کودک اعلام کرده تا با همکاری دولت ها، کارفرمایان و نهادهای مرتبط شاهد جهانی عاری از کودک کار باشیم.

استفاده ابزاری از کودکان، کودک آزاری است

معاون پیشگیری از وقوع جرم دادستان مرکز خراسان رضوی در خصوص کودک آزادی و کودکان کار گفت: استفاده از کودکان در مشاغل نامناسب و خشن از مصادیق کودک آزاری است.

محمد بخشی محبی افزود: به رغم اینکه قانونگذار موضوع کودک آزاری را از صلاحیت دادستانی خارج و به دادگاه ها واگذار کرده، اما دادستانی مرکز خراسان رضوی به عنوان مدعی العموم به تمام موضوعات مربوط به کودکان، کودک آزاری و به کارگیری کودکان در مشاغل نامناسب وارد شده و با خاطیان برخورد می کند.

وی ادامه داد: دادستان مرکز استان در دادگاه های کیفری 1و 2 که به جرایم مربوط به کودکان رسیدگی می کند، معاونانی مستقر کرده است تا به صورت جدی به این مقوله رسیدگی کرده و از استفاده ابزاری از کودکان و کودک آزاری جلوگیری کنند.معاون دادستان مرکز خراسان رضوی بیان کرد: رساندن آسیب جسمی، روحی و غیره به کودکان جنبه عمومی جرم است و برای رسیدگی به آن نیاز به شاکی خصوصی نیست.

بخشی محبی افزود: کودک کار به کودک کارگری گفته می شود که به صورت تمام یا پاره وقت مجبور به کار کردن شود و این امر وی را بیشتر اوقات از رفتن به مدرسه و تجربه دوران کودکی بی‎بهره و سلامت روحی و جسمی او را تهدید می کند.

لزوم حمایت خانواده از کودکان کار

مسئول حفظ حقوق عامه استان خراسان رضوی بیان کرد: جدا از کودکان کار، باید حتی خانواده های آنها مورد حمایت بهزیستی و سایر نهادهای حمایتی قرار گیرند.

بخشی محبی افزود: باید شان کودکان کار و خانواده های آنها حفظ شود از این رو هفته گذشته جلسه ای با نمایندگان ادارات مختلف، نهادهای مرتبط با کودکان کار و روزنامه های استان برگزار شده و موضوع تکریم خانواده ها و کودکان کار مورد تاکید قرار گرفت.

وی با اشاره به حمایت قانون از کودکان زیر ۱۸ سال، خاطرنشان کرد: برای کار کودکان در قانون شرایط خاصی تعریف شده و کار کردن کودکان در هر صنفی باید به گونه ای باشد که شرایط سختی به آنها تحمیل نشود.معاون دادستان مرکز خراسان رضوی ادامه داد: بخش حقوق عامه در دادسرا به صورت جدی پیگیر حقوق کودکان کار است و با کوچکترین تخلفی در این حوزه برخورد می کند.

وی با اشاره به تخلف یکی از روزنامه های استان در به کارگیری کودکان برای فروش نشریات خود، افزود: با توجه به بی توجهی این روزنامه به شرایط مورد نظر برای کودکان کار، دادستانی دستور داد که به روزنامه متخلف اجازه فروش داده نشود و روزنامه مذکور با مراجعه به دادستانی متعهد شد که حقوق مادی و معنوی کودکان کار را به طور کامل رعایت کند.

بخشی محبی تاکید کرد: نظارت بر رعایت حق و حقوق کودکان کار بر عهده همه اقشار جامعه است و افراد باید کوچکترین تخلفی در این بخش را به دستگاه قضا اعلام کنند.

شناسایی 665 کودک کار در خراسان رضوی

مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی گفت: تاکنون 665 کودک کار در استان شناسایی و برای ساماندهی تحویل بهزیستی شده اند که بیش از 90 درصد آنها مربوط به کلانشهر 3.5 میلیون نفری مشهد است.

حمیدرضا پوریوسف افزود: 60 درصد از جامعه هدف سازمان بهزیستی، کودکان هستند و هم اینک این نهاد در استان 100 هزار کودک را در مهدهای کودک و 30 هزار کودک را در روستاها و حاشیه شهرها زیر پوشش دارد.

وی افزود: کمیته ساماندهی کودکان کار و خیابانی 14 سال پیش با عضویت13 سازمان شکل گرفت اما بسیاری از سازمانها وظایف خود را انجام نداده و در زمینه رسیدگی به حقوق کودکان کار کوتاهی می کنند.

پوریوسف با بیان اینکه کودکان کار دارای خانواده هستند و برای کمک به حل مشکلات خانواده فعالیت اقتصادی دارند، خاطرنشان کرد: کودکان زیر 15 سال از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ممنوعیت مطلق کاری دارند.

مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی تاکید کرد: هدف بهزیستی ریشه کن کردن پدیده کودکان کار است اما برای دور ماندن کودکان کار از سایر آسیبهای اجتماعی در کمین، این سازمان ساماندهی کودکان و نوجوان کار زیر 18 سال را عهده دار است.

پوریوسف ادامه داد: اگرچه موضوع کودکان خیابانی با کودکان کار متفاوت است اما بطور معمول تا 80 درصد کودکان خیابانی جمع آوری شده کودکان کار دارای خانواده و مشغول فعالیت اقتصادی هستند که تحویل خانواده خود می شوند.

شهرداری در قبال کودکان کار وظیفه ای ندارد

معاون خدمات و محیط زیست شهرداری مشهد گفت: در خصوص ساماندهی کودکان کار وظیفه ای متوجه شهرداری نیست و بر این اساس در این زمینه ورود خاصی نداشته است.خلیل الله کاظمی افزود: مقوله نظارت بر حق و حقوق کودکان کار بر عهده بهزیستی است و شهرداری تنها در بحث ارائه مجوز فروش روزنامه ورود کرده است.

وی بیان کرد: طبق تفاهم نامه با بهزیستی خراسان رضوی، شهرداری مشهد تنها برای کودکان کار مورد تایید بهزیستی مجوز فروش روزنامه صادر می کند.کاظمی ادامه داد: البته بحث فروش روزنامه نیز توسط کودکان کار مقطعی است و بهزیستی در بازه زمانی ۶ ماهه باید برای کودکان فعال در این حوزه، اشتغال مناسبی فراهم کند.

رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست شورای اسلامی شهر مشهد نیز گفت: طبق قانون، کودکان زیر ۱۵ سال نباید در مشاغل مختلف به کارگیری شوند اما متاسفانه در برخی مناطق مشهد و در چهارراه ها شاهد کار افراد زیر ۱۵سال نیز هستیم.

محمد حاجیان شهری افزود: اغلب این کودکان با کاور ساماندهی کودکان کار مشغول به فروش گل و روزنامه هستند که اقدامات حقوقی حوزه کودکان کار بر عهده بهزیستی است و نظارت ها بر این بخش باید قوی تر باشد.

منبع: شفا آنلاین