انواع حاملگی های پرخطر، شناسایی و درمان

یکی از حساس‌ترین دوران زندگی هر زن دوره بارداری اوست بنابراین خانم‌های باردار باید اطلاعات لازم را درباره وقایعی که ممکن است در این دوران رخ دهد، کسب نمایند. تقریباً همه موارد بارداری طبیعی و سرراست است، اما ممکن است در شرایطی پزشک معتقد باشد که احتمال بروز عوارض برای خانمی بیشتر است و بنابراین لازم است در دوران بارداری تحت نظارت دقیق قرار بگیرد. ممکن است علت آن وجود یک عارضه پزشکی عمومی در مادر یا دوقلوزایی باشد. گاهی نیز علائمی بروز می‌کند که پزشک احساس می‌کند مراقبت‌های ویژه لازم است.

کم خونی
بسیاری از زنان قبل از بارداری اندکی کم‌خون هستند و این امر معمولاً به دلیل کمبود آهن است. درمان این مسئله برای برآوردن نیازمندی‌های بیشتر بدن در دوران بارداری و نیز خونریزی احتمالی در زمان زایمان مهم است.
درمان:
داشتن رژیم غذایی متنوع همراه با مقادیر زیاد غذاهای پرآهن، از راه‌های پیش‌گیری از این مشکل است. اما در دوران بارداری باید از خوردن جگر و فرآورده‌های آن خودداری کرد. اگر آزمایش خون نشان دهد که مادر، کم‌خون است، پزشک ممکن است آهن دارویی تجویز کند. برخی از پزشکان این کار را برای همه مادران باردار انجام می‌دهند. قرص‌های آهن را بایستی بلافاصله پس از غذا همراه با مایعات مصرف کرد، زیرا ممکن است یبوست، اسهال ، یا تهوع ایجاد کند.
خوردن غذاهای پرآهن مانند اسفناج و گوشت قرمز به پیش‌گیری از این مشکل کمک می‌کند.

دیابت
دیابت باید در دوران بارداری به دقت کنترل شود و قند خون به‌طور مستمر تحت نظارت قرار گیرد. اگر این کار انجام شود قاعدتاً بارداری بدون اشکال خواهد بود.
درمان:
ضروری است قند خون مادر پایدار بماند. بنابراین پزشک ممکن است مقدار مصرف انسولین مادر را برای دوران بارداری تغییر دهد و خود مادر نیز باید توجه خاصی به رژیم غذایی خود داشته باشید. هم‌چنین ممکن است لازم باشد به دفعات بیشتری به پزشک یا درمانگاه برای مراقبت های دوران بارداری مراجعه کند. در برخی از زنان شکل خفیفی از این بیماری برای نخستین بار در دوران بارداری بروز می‌کند. تقریباً همیشه این عارضه به فاصله کوتاهی پس از زایمان از بین می‌رود.

نارسایی گردن رحم
در بارداری طبیعی، گردن رحم تا شروع زایمان بسته می‌ماند. اما اگر مادر به‌طور مکرر پس از ماه سوم بارداری سقط جنین می‌کند، شاید علت آن ضعف گردن رحم باشد که موجب می‌شود باز شود و کودک از رحم خارج شود.
درمان:
پزشک ممکن است عمل جراحی کوچکی را برای بخیه زدن گردن رحم در آغاز بارداری پیشنهاد کند. این بخیه را در اواخر بارداری و یا در شروع زایمان می‌کشند.

پره اکلامپسی (Preeclampsia؛ مسمومیت حاملگی)
این عارضه یکی از مشکلات شایع در اواخر بارداری است. علائم هشدار دهنده آن عبارت‌اند از: افزایش فشار خون به بالای ۱۴ روی ۹ (۹۰ / ۱۴۰ میلی‌متر جیوه). افزایش وزن بیش از حد، تورم قوزک یا پنجه پاها یا پنجه دست‌ها و وجود پروتئین در ادرار. اگر هر یک از این علائم در زن بارداری بروز کند، پزشک او را تحت مراقبت بسیار دقیق قرار خواهد داد.
اگر افزایش فشار خون درمان نشود، ممکن است موجب عارضه بسیار خطرناک اکلامپسی شود، که طی آن ممکن است تشنج رخ دهد.
درمان:
در حال حاضر راه مؤثری برای پیش‌گیری از پره اکلامپسی وجود ندارد. اگر فشار خون مادر افزایش یابد، ممکن است به او دارویی برای کاهش آن داده شود. استراحت مطلق لازم نیست. اگر علائم شدید باشد، حتی اگر احساس کند حالش کاملاً خوب است ممکن است در بیمارستان بستری شود. ممکن است القای زایمان انجام شود.
اگر به فکر انتخاب نام برای فرزندتان هستید، پیشنهاد میکنم نگاهی هم به: فهرست جامع نام ها و اسامی دختران و پسران ایرانی در بیبی سنتر بیاندازید.

مادران دارای گروه خون منفی
در نخستین مراجعه مادر به مطب یا درمانگاه برای مراقبت‌های پیش از زایمان ، آزمایش خون صورت می‌گیرد تا معلوم شود گروه خون او مثبت است یا منفی. حدود ۱۵ درصد افراد گروه خون با RH منفی دارند. اگر خانمی از این گروه باشد، در صورتی که کودکی با گروه خون مثبت به دنیا بیاورد مشکل خواهد داشت، زیرا در این صورت گروه خون او با کودکش ناسازگار خواهد بود. این مشکل برای کودک اول ضرری نخواهد داشت ولی در حاملگی‌های بعدی ممکن است اشکال ایجاد شود.
درمان:
اگر نخستین کودک دارای گروه خون مثبت باشد و مادر گروه خون منفی داشته باشد، احتمالاً به فاصله کوتاهی پس از زایمان به مادر واکسنی به نام رُگام (آنتی دی) تزریق خواهد شد. با این کار تقریباً همیشه از بروز اشکال در حاملگی‌های بعدی پیش‌گیری می‌شود. در برخی بیمارستان‌ها واکسن رُگام ممکن است در حین بارداری تزریق شود.

کودکان کوچک‌تر از حد طبیعی
بعضی از کودکان رشد مناسبی در رحم نمی‌کنند و هنگام تولد کوچک‌تر از حد طبیعی هستند. ممکن است دلیل آن سیگار کشیدن مادر باردار یا رژیم غذایی نامناسب او، یا خوب کار نکردن جفت باشد (معمولاً وقتی که مادر دچار یک عارضه پزشکی عمومی مانند دیابت می‌باشد).
درمان:
اگر آزمایش‌ها نشان دهد که کودک کوچک‌‌تر از حد طبیعی است در دوران بارداری تحت نظارت دقیق قرار خواهد گرفت تا بر سلامت او و کافی بودن جریان خونی که وارد جفت می‌شود نظارت شود. اگر رشد کودک متوقف شود یا به نظر برسد که زجر می‌کشد، او را از طریق القاء یا سزارین زودتر از موعد به دنیا می‌آورند.

بارداری دوقلو
هرگاه جنین دوقلو باشد، بارداری و زایمان به‌طور طبیعی پیش خواهد رفت، هر چند مرحله دوم زایمان دو بار واقع خواهد شد و احتمال زایمان زودرس نیز بیشتر خواهد بود.
احتمال عوارضی همچون کم‌خونی، پره اکلامپسی، و غیرطبیعی شدن موقعیت جنین‌ها در رحم نیز بیشتر خواهد بود.
هم‌چنین ممکن است همه اختلالات شایع در بارداری در مورد مادر به صورت شدیدتری رخ دهد، خصوصاً در چند ماه آخر.
درمان:
اگر زنی، دوقلو باردار است، ضرورت دارد به‌طور منظم به مطب یا درمانگاه برای مراقبت‌های پیش از زایمان مراجعه کند تا هرگونه عوارضی فوراً مشخص شود. در بارداری چند قلو نسبت به حد معمول فشار بیشتری به بدن مادر وارد می‌شود، بنابراین مراقب وضعیت صحیح نشستن و ایستادن خود باشد و تا حد امکان استراحت کند، خصوصاً در چند هفته آخر. برای دوری جستن از مشکلات گوارشی، غذاهای تازه و غیرکارخانه‌ای به مقدار کم اما به دفعات زیاد بخورد.

خونریزی از مهبل
اگر مادر در هر مرحله‌ای از بارداری متوجه خونریزی از مهبل خود شد، فوراً به پزشک مراجعه کند. قبل از هفته ۲۸، این امر ممکن است علامت سقط جنین قریب الوقوع باشد. پس از این زمان، ممکن است نشانه خونریزی جفت باشد. علت خونریزی ممکن است این باشد که جفت شروع به جدا شدن از دیواره رحم کرده باشد، (دکولمان یا جداشدگی جفت) یا جفت در رحم خیلی پایین قرار گرفته باشد و بخشی یا تمام گردن رحم را پوشانده باشد (پلاسنتا پره و یا جفت سر راهی).
درمان:
جفت رشته حیات کودک است، بنابراین اگر پزشک احساس کند که خطری برای آن وجود دارد، احتمالاً مادر را فوراً در بیمارستان بستری خواهد کرد تا در آنجا موقعیت جفت بررسی شود. ممکن است تا بعد از زایمان مادر را در بیمارستان نگه دارند. اگر خون زیادی از دست داده باشد، ممکن است به او خون تزریق کنند و کودک را هر چه زودتر از طریق القاء یا سزارین به دنیا بیاورند. اما اگر خونریزی خفیف باشد و چند هفته قبل از تاریخ تخمینی زایمان رخ دهد، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد صبر کند تا زایمان طبیعی مادر آغاز شود و در عین حال وی را تحت نظارت دقیق قرار دهد.

علائم اضطراری
در مواردی بایستی زن باردار را فوراً به بیمارستان رساند:
- سردرد شدیدی که برطرف نشود.
- تاری دید
- دردهای شکمی شدید و طولانی
- خونریزی از مهبل
- نشت مایع، که نشان می‌دهد کیسه آب مادر زودتر از موعد پاره شده است.
- تکرر ادرار همراه با درد ( در این صورت مادر باید تا رسیدن به بیمارستان آب زیاد بنوشد).
در مواردی نیز مادر بایستی ظرف ۲۴ ساعت نزد پزشک برود:
- تورم پنجه دست‌ها، صورت، و قوزک پا
- استفراغ شدید و مکرر
- تب ۳ / ۳۸ درجه سانتی‌گراد
- بی‌حرکتی کودک یا لگد زدن کمتر از ۱۰ بار به مدت ۱۲ ساعت پس از هفته ۲۸٫