کمرویی و خجالت در کودکان، چگونه کمکشان کنیم؟
کودکان خجالتی، همواره از معاشرت یا وضعیت‌هایی که امکان خجالت‌زده شدن آن‌ها وجود دارد (مثلاً صحبت کردن در کلاس و جلوی بچه‌ها) می‌ترسند.
کودکان خجالتی، همواره از معاشرت یا وضعیت‌هایی که امکان خجالت‌زده شدن آن‌ها وجود دارد (مثلاً صحبت کردن در کلاس و جلوی بچه‌ها) می‌ترسند. آن‌ها بیش‌ازحد مراقب خودشان هستند و اغلب از خودشان خیلی ایراد می‌گیرند.
افکار این کودکان پیوسته بر محور قضاوت‌هایی معمولاً منفی دور می‌زند که گمان می‌کنند سایرین دربارۀ آن‌ها دارند. به دلیل همین احساس بی‌کفایتی و ترس از آنکه دیگران در مورد آن‌ها قضاوت کنند، میل ندارند که به کودکان دیگر نزدیک شوند.
وقتی بزرگ‌ترها می‌خواهند آن‌ها را به‌زور به فعالیت جمعی وادارند، برخی از آن‌ها اعتراض می‌کنند و درنتیجه، ممکن است سایر کودکان به‌اشتباه تصور کنند که آن‌ها نامهربان یا عجیب هستند. درحالی‌که وقتی سایر کودکان، به کودکان خجالتی محبت می‌کنند، آن‌ها واکنش بسیار خوبی نشان می‌دهند. آن‌ها می‌خواهند با سایرین ارتباط برقرار کنند، اما به‌شدت می‌ترسند که خجالت‌زده بشوند.
درنتیجه کودکان خجالتی به‌شدت از معاشرت کناره می‌گیرند تا حدی که فعالیت‌های طبیعی آن‌ها، مانند دوست پیدا کردن یا بازی کردن در حیاط مدرسه، دچار اختلال می‌شود. هرچه این کناره‌گیری طولانی‌تر بشود، کودک فرصت کمتری می‌یابد تا مهارت‌های اجتماعی را در خود پرورش دهد تا آنکه سرانجام، به دلیل نداشتن این مهارت‌ها، در مقایسه با افراد هم‌سن خود، رفتارش عجیب به نظر می‌رسد.
چگونه کمک کنیم؟
بهترین راه کمک کردن به کودکان کمرو، برای غلبه کردن بر خجالت، این است که به آن‌ها کمک کنیم تا با وضعیت‌های اجتماعی که از آن می‌ترسند، روبه‌رو شوند. متأسفانه این کار یک مشکل دارد: وقتی کودک نمی‌داند چگونه رفتار کند، چگونه می‌تواند معاشرت کند؟
مهارت‌های اجتماعی
کودکان خجالتی، اغلب فاقد مهارت‌های اجتماعی‌ای هستند که در جمع لازم است. برای موفقیت در این زمینه، خوب است آن‌ها مهارت‌هایی بیاموزند (برای نمونه، قواعد بازی‌های متداول را یاد بگیرند) و در ضمن، به‌تدریج به اجتماع وارد شوند.
به‌زور واردکردن کودک در جمع کودکان دیگر، معمولاً بیش‌ازحد توان اوست. پس با آنچه کودک می‌تواند انجام دهد، شروع کنید. بهتر است پیش از آنکه او را در جمع وارد کنیم، ابتدا او را با کودک دیگری آشنا سازیم (کودکی که اجتماعی‌تر از آن دوست غیرعادی باشد).
کودکانی که حتی این روش هم برایشان زیادی ترسناک است، می‌توانند پیش از نشست‌وبرخاست با هم‌سن‌هایشان، ابتدا با یک بزرگ‌تر مهمانی بازی کنند. اجازه دهید کودک، نقش کودک ماهر یا با اعتمادبه‌نفس را بازی کند و شما نقش کودک مطیع‌تر را بازی کنید. معمولاً وقتی کودک نقش آموزگار را بازی می‌کند، اعتمادبه‌نفسش بالا می‌رود.
به‌کارگیری
پس‌ازآنکه کودک مهارت‌های اجتماعی ابتدایی را آموخت، اکنون باید او را تشویق کنید که آن‌ها را به کار گیرد. بهتر است این کار قدم‌به‌قدم و به‌صورت تدریجی شکل بگیرد. تشویق یا پاداش می‌تواند انگیزۀ پیشروی را تقویت کند.
- فرزندتان را تشویق کنید که دوستان جدیدش را به منزل دعوت کند یا اجازه دهید فرزندتان به خانۀ آن‌ها برود. به‌این‌ترتیب، امکان بیشتری دارد که همبازی‌های زنگ تفریح، به دوستان صمیمی تبدیل شوند.
- خودتان می‌توانید سرمشق خوبی از یک فرد معاشرتی باشید. اگر معاشرت نکنید و برای دوستی ارزش قائل نباشید، احتمال آنکه فرزندتان خلاف آن را یاد بگیرد، کم است.
- پس‌ازآنکه فرزندتان توانست بدون ناراحتی زیاد با چند کودک ارتباط برقرار کند، او را تشویق کنید که دست‌کم در یک فعالیت بعد از مدرسه شرکت کند. ورزش یا فعالیت گروهی، برای گسترش روابط اجتماعی بسیار مفید است، اما توجه کنید که کودک واقعاً به آن ورزش یا سرگرمی علاقه داشته باشد.
سکوتِ گزینشی
بسیاری از کودکان خجالتی نمی‌توانند به‌راحتی در بیرون از خانه صحبت کنند. این وضعیت را سکوتِ گزینشی می‌نامند. به این دلیل این سکوت را گزینشی می‌نامند که کودک فقط در شرایط خاصی ساکت است و معمولاً در کنار افراد خانواده، حتی بسیار پرحرفی می‌کند.
در بعضی موارد، کودک سابقۀ مشکلات گفتاری دارد (مثلاً لکنت زبان) یا زبانی که در بیرون از خانه با آن صحبت می‌کند، زبان دومش است. این عوامل موجب می‌شوند کودک از حرف زدن خجالت بکشد و این خجالت، به‌تدریج تبدیل به عادت می‌شود. برای سایر کودکان، سکوت فقط به دلیل خجالتی بودنشان است.
چگونه کمک کنیم؟
همۀ توصیه‌هایی که برای برطرف کردن کمرویی شد، در مورد کودکانی که سکوت گزینشی دارند هم به کار می‌رود. البته ممکن است پیشرفت این کودکان، کندتر از کودکان کمرویی باشد که از صحبت کردن ترسی ندارند. در ضمن، بعد نیست ازنظر درسی هم عقب باشند؛ زیرا در فعالیت‌های کلاسی شرکت نمی‌کنند.
برای حل مشکلِ این کودکان، بد نیست که پدر و مادر با همکاری مسئولان مدرسه، برنامه‌ای طرح کنند که موجب شود آن‌ها بیشتر حرف بزنند. بازهم نکته اصلی این است که به کودک انگیزه بدهیم تا بیشتر صحبت کند. برخی مدارس می‌توانند به کودک کمک کنند تا با یک بزرگ‌تر صحبت کند یا دست‌کم بخشی از روز را در میان جمع کوچکی بگذراند و در آنجا به پرسش‌ها پاسخ بدهد.
علاوه بر این‌ها می‌توانید توانایی صحبت کردن کودک را در خانه افزایش دهید. آوردن دوستان یا آموزگاران از مدرسه به خانه، ممکن است به کودک فرصت بدهد که در محیط آشنا با آن‌ها صحبت کند. از طرف دیگر، اگر پدر یا مادر نیز چند ساعت در روز را در مدرسه بگذرانند، شاید صحبت کردن در آنجا برای کودک، راحت‌تر شود.
هدف از این دو اقدام، این است که کودک ازنظر صحبت کردن، بین محیط‌های آشنا و ناآشنا فرقی نگذارد.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼