مثبت شدن کاذب بی بی چک، چه دلایلی دارد؟

بی بی چک ابزاری رایج برای تعیین بارداری در منزل است. اما بی بی چک مثبت کاذب می‌تواند باعث سردرگمی شود. دلایل مختلفی برای نتیجه بی بی چک مثبت کاذب وجود دارد که برخی از آن‌ها به درمان اورژانسی نیاز دارد.

اگرچه ادعا می‌شود که بی بی چک تا ۹۹% دقت دارد، اما همواره نتیجه درست را اعلام نمی‌کند. بی بی چک مثبت کاذب هنگامی اتفاق می‌افتد که فرد باردار نیست، اما این تست، او را باردار اعلام می‌کند. عوامل زیادی می‌تواند به نتیجه بی بی چک مثبت کاذب منجر شود.

تست بارداری خانگی چگونه کار می‌کند؟
بی بی چک یا تست بارداری خانگی، بر اساس وجود هورمون hCG در ادرار، بارداری یا عدم بارداری فرد را تعیین می‌کند. هورمون hCG در ادرار و خون فرد باردار وجود دارد و در واقع هورمون اچ سی جی، جهت تغذیه‌ی تخمک بارور شده در رحم، توسط جفت تولید می‌شود.
انواع مختلفی از بی بی چک در بازار موجود است که هرکدام دستورالعمل کاربری متفاوتی دارند تا دقیق‌ترین جواب را بدهند.
برخی تست‌ها را بایستی در جریان ادرار قرار داد، برخی دیگر ادرار را در ظرفی جمع آوردی و تست را در آن فرو می‌کنند یا با استفاده از قطره چکان مقداری از ادرار را روی تست می‌ریزند.
اعلام نتیجه تست بارداری می‌تواند به صورت‌های زیر باشد:
-نشان مثبت یا منفی
-نقش بستن جمله "باردار هستید" یا "باردار نیستید"
-روشن شدن یک یا دوخط رنگی روی تست
مثبت بودن بی بی چک به معنای قطعیت بارداری نیست و در برخی موقعیت‌ها بی بی چک مثبت کاذب اتفاق می‌افتد. در صورت مشاهده نتیجه مثبت بی بی چک بایستی با پزشک مشورت کنید و در صورت نیاز آزمایش خون، جهت اطمینان از درستی نتیجه بی بی چک، بدهید.

به چه دلایلی بی بی چک مثبت کاذب اتفاق می‌افتد؟
۱. بارداری شیمیایی (Chemical Pregnancy)
ممکن است شما باردار نباشد و بی بی چک مثبت شود. در این حالت بی بی چک مثبت کاذب به دلیل بارداری شیمیایی است. بارداری شیمیایی زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور (embryo) قادر به لانه گزینی یا رشد نیست. دلایل متفاوتی برای بارداری شیمیایی وجود دارد.
بدلیل وجود مشکلاتی در بدن فرد، سقط جنین زودهنگام رخ می‌دهد. وجود مشکلاتی در رحم، مانند وجود فیبروید‌ها، زخم‌هایی در بافت رحم یا شکل غیر طبیعی رحم می‌تواند موجب بروز این اتفاق شود.
غلظت پایین هورمون پروژسترون نیز احتمال لانه گزینی و رشد را کاهش می‌دهد. برخی دیگر از دلایل بروز بارداری شیمیایی نامعلوم است.
پزشکان بر این باورند که بارداری شیمیایی بسیار رایج و محتمل است، اما به دلیل عدم انجام تست بارداری در آن، تشخیص داده نمی‌شود. برای اجتناب از بی بی چک مثبت کاذب، بهتر است تست را یک هفته بعد از موعد پریود به تاخیر افتاده، انجام دهید.
۲. بارداری خارج از رحم (Ectopic pregnancy)
گاهی اوقات تخمک بارور شده در منطقه‌ای خارج از رحم لانه گزینی می‌کند. به این شرایط بارداری خارج از رحم می‌گویند. اگر تخمک بارور شده در مسیر منتهی به رحم در لوله‌های فالوپ گیر کند، موجب آسیب به دیواره لوله فالوپ می‌شود.
گاهی بارداری خارج از رحم در سرویکس یا حفره شکمی رخ می‌دهد. حاملگی خارج رحمی قابل تبدیل به بارداری طبیعی نیست، زیرا فضایی برای رشد تخمک بارور در آن فضا وجود ندارد. اما تخمک بارور شده، حتی اگر در در جای نادرستی لانه گزینی کند، همچنان هورمون hCG ترشح می‌کند که موجب بی بی چک مثبت کاذب می‌شود.
بارداری خارج از رحم شرایط اضطرار پزشکی است که اگر درمان نشود می‌تواند موجب خونریزی شدید شده و به فرد باردار آسیب وارد کند. نشانه‌های بارداری خارج از رحم عبارتند از:
-احساس تهوع و سوزش پستان‌ها، که از نشانه‌های بارداری طبیعی نیز هستند.
-درد‌های شدید موجی شکل در شکم، بازو و گردن.
-درد‌های شدید در یک سمت شکم.
-لکه بینی یا خونریزی واژن.
-سرگیجه و غش کردن.
-احساس فشار در مقعد.
در صورت احتمال بارداری خارج از رحم، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
۳. سقط جنین قبلی
پس از سقط جنین و ختم بارداری، تا مدتی نتیجه بی بی چک مثبت خواهد بود. در طول بارداری سطح هورمون hCG بالا می‌رود و در طی دو روز، مقدار آن دو برابر می‌شود تا در ۱۰ هفتگی به مقدار بیشینه آن می‌رسد. در صورت ختم بارداری، سطح هورمون hCG با سرعتی آهسته کاهش می‌یابد. هورمون hCG تا ۶ هفته پس از پایان بارداری در خون و ادرار دیده می‌شود. پس از ختم بارداری احتمال بی بی چک مثبت کاذب بسیار زیاد است. مدت زمانی طول می‌کشد تا سطح هورمون به مقدار پیش از بارداری برسد.
اگر سقط جنین به طور ناگهانی اتفاق بیفتد، ممکن است تمام بافت مرتبط به جفت و جنین خارج نشود. به همین دلیل سطح هورمون hCG بالا می‌ماند. در این شرایط انجام عمل کورتاژ برای خارج کردن کلیه بافت‌های مرتبط به بارداری ضروری است.
۴. اشتباه کاربر
مانند تمام دستگاه‌های خانگی، هنگام استفاده از بی بی چک بایستی دستورالعمل مندرج بر روی بسته بندی را به دقت اجرا کنید تا به نتیجه دقیق دست یابید. یکی از اشتباهات رایج کاربران هنگام استفاده از بی بی چک، استفاده زودهنگام از آن است. استفاده زودهنگام ممکن است موجب بی بی چک مثیت کاذب یا منفی کاذب شود.
نکته مهم دیگر این است ادرار با آب رقیق نشده باشد و دارای غلظت باشد. بهتر است آزمایش را صبح زود انجام دهید.
هم چنین نوار آزمایش بایستی به مدت معین در جریان ادرار قرار بگیرد. بهتر است از تایمر، کرنومتر یا گوشی موبایل خود برای این کار استفاده کنید. برای مشاهده نتیجه نیز می‌توانید از تایمر استفاده کنید. بایستی نتیجه را در محدوده زمانی تعیین شده مشاهده کنید.
۵. تبخیر شدن نوار‌ها
گاهی اوقات تبخیر شدن نوار‌ها موجب خواندن بی بی چک مثبت کاذب می‌شود. در برخی تست‌های خانگی، در صورت حضور hCG در ادرار، دو خط و در صورت عدم حضور hCG در ادرار یک خط ظاهر می‌شود. این خط‌ها معمولا به رنگ‌های روشن مانند صورتی، قرمز یا آبی هستند. گاهی اوقات خط دوم به صورت کمرنگ ظاهر می‌شود. این خط ممکن است نشانگر اوایل بارداری یا تبخیر شدن نوار باشد. اگر خط کاملا بی رنگ شود، نشان گر تبخیر شدن نوار است.
این شرایط هنگامی پدیدار می‌شود که ادرار به طور کامل تبخیر شده باشد. گاهی اوقات نیز به دلیل وجود هورمون‌هایی است که ربطی به بارداری ندارد. بهترین راه جلوگیری از اشتباه در نتیجه آزمایش، خواندن نتیجه در محدوده زمانی تعیین شده روی بسته بندی بی بی چک است.
۶. تاثیر دارو
اگر در حال تلاش برای بارداری زیر نظر پزشک هستید، ممکن است دارو‌های باروری مصرف کنید. یکی از این دارو‌ها که فعال کننده هورمون hCG است، به بالغ شدن تخمک‌ها کمک می‌کند. مصرف این دارو موجب بی بی چک مثبت کاذب می‌شود، خصوصا اگر تست را زودتر از موعد انجام دهید.
دارو‌های دیگری که به بی بی چک مثبت کاذب منجر می‌شوند، به شرح زیر است:
-دارو‌های درمان اضطراب مانند دیازپام (والیوم) و الپرازولام (زاناکس)
-دارو‌های پارکینسون
-آنتی هیستامین‌ها
-متادون
۷. شرایط جسمی خاص
گاهی اوقات، شرایط جسمی خاص، منجر به بی بی چک مثبت کاذب می‌شود. مانند:
-عفونت ادراری
-بیماری کلیوی
-کیست تخمدان
-سرطان رحم
-مشکلات غده هیپوفیز

اقدام بعدی
در صورت مشاهده بی بی چک مثیت بایستی به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام آزمایش خون جهت بررسی سطح هورمون hCG و سونوگرافی واژینال درستی تست را تایید می‌کند.