دیابت دوران بارداری، چه عوارضی خواهد داشت؟

این نوع دیابت در دوران بارداری بروز می‌کند و معمولا در ماه‌های آخر بارداری تشخیص داده می‌شود. در صورتی که خانمی در ماه‌های آغازین بارداری خود به دیابت مبتلا شود، احتمال آن وجود دارد که قبل از بارداری نیز مبتلا به دیابت بوده باشد. در دوران بارداری کنترل دیابت به سلامت مادر و کودک کمک می کند. در صورتی که سریعاً برای کنترل قند خون اقدام شود، می‌توان مادر باردار و کودک را از خطرات احتمالی در امان نگه داشت.

در صورتی که به دیابت نوع اول یا دوم مبتلا هستید و قصد دارید بچه‌دار شدن را دارید ، حتما قبل از باردار شدن با پزشک خود مشورت کنید، چرا که دیابت درمان نشده، یا دیابتی که به خوبی کنترل نشده باشد می‌تواند مشکلات بسیار جدی برای کودک شما به وجود بیاورد.

دیابت بارداری وقتی اتفاق می‌افتد که بدن شما نتواند در دوران بارداری، به اندازه کافی انسولین تولید کنند. در طی دوران بارداری، بدن شما هورمون‌های بیشتری تولید می‌کند و دستخوش تغییرات زیادی مانند اضافه وزن می‌شود. این تغییرات باعث می‌شود که سلول‌های بدن شما مانند قبل به خوبی از انسولین بهره‌برداری نکنند، وضعیتی که به آن "مقاومت به انسولین" گفته می‌شود . مقاومت به انسولین باعث می‌شود بدن شما به انسولین بیشتری احتیاج پیدا کند و در صورتی که غده‌ی پانکراس نتواند این نیاز به انسولین را تامین کند، شما به دیابت بارداری مبتلا می‌شوید.
تمامی زنانی که باردار می‌شوند، تا حدودی به وضعیت"مقاومت به انسولین" دچار می‌شوند. با این حال برخی از زنان حتی قبل از این که باردار شوند نیز، تا حدودی به وضعیت "مقاومت به انسولین" دچار بوده‌اند، که علت آن نیز معمولا اضافه وزن است. این زنان، زمانی که باردار می‌شوند، میزان نیاز بدنشان به انسولین از قبل نیز بیشتر میشود و بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند .

چه قدر احتمال دارد که من به دیابت بارداری مبتلا شوم؟
داشتن هر یک از شرایط زیر می‌تواند باعث بالا رفتن احتمال ابتلا به دیابت بارداری شود:
- داشتن اضافه وزن.
- سابقه ابتلا به دیابت بارداری در گذشته.
- سابقه به دنیا آوردن نوزادی با بیش از ۴ کیلوگرم وزن.
- ابتلای خواهر، بردار، پدر یا مادربه دیابت نوع دوم.
- داشتن شرایط پیش از دیابت، به این معنا که گلوکز خون شما بسیار بالا است اما هنوز آن قدر بالا نیست که به عنوان ابتلا به دیابت تشخیص داده شود.
- مرتبط بودن با یکی از نژاد‌های آفریقایی-آمریکایی، آمریکایی-هندی، آمریکایی-آسیایی، اسپانیایی-لاتین یا جزایر آمریکایی اقیانوس آرام.
- ابتلا به نوعی اختلال هورمونی به نام سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS
چگونه می‌توانم احتمال ابتلا به دیابت بارداری را کاهش دهم؟
در صورتی که اضافه وزن دارید و درفکر باردار شدن هستید، می‌توانید با اقدامات زیر احتمال ابتلا به دیابت بارداری را در خود کاهش دهید:
- کم کردن وزن اضافه
- افزایش سطح فعالیت فیزیکی، قبل از باردارشدن
بعد از این که باردار شدید، دیگر نباید برای کم کردن وزن خود تلاش کنید، چرا که به طور طبیعی و برای سلامت کودک خود، نیاز دارید که کمی وزن اضافه کنید. البته توجه داشته باشید که اضافه کردن مقدار زیادی وزن، ظرف مدت زمان کوتاه، می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت بارداری را بالا ببرد. پزشک شما، به شما خواهد گفت که در دوران بارداری چه میزان وزن می‌توانید اضافه کنید و فعالیت فیزیکی شما تا چه میزان باید باشد.

چه زمانی باید تست دیابت بارداری بدهم؟
احتمالا بین هفته‌ی ۲۴ تا ۲۸ بارداری پزشکتان از شما تست دیابت بارداری می‌گیرد. البته در صورتی که به دلایلی، در معرض ابتلا به دیابت بارداری باشید، پزشک شما در اولین ویزیت بعد از بارداری شما، از شما تست دیابت می‌گیرد. در صورتی که در این زمان (هفته‌های اول بارداری) میزان قند خون شما بالا باشد، تشخیص پزشک، ابتلا به "دیابت" خواهد بود نه "دیابت بارداری".
علائم دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولا موجب بروز علائم دیابت یا نشانه‌ی بارزی نمی‌شود. به همین دلیل است که انجام آزمایش خون برای ارزیابی وضعیت شما بسیار مهم است. در موارد نادری ممکن است علائمی مانند تشنگی زیاد و تکرر ادرار در شخص بروز کند.

پزشکان برای تشخیص دیابت بارداری از آزمایش خون استفاده می‌کنند. آزمایش خون همیشه در آزمایشگاه یا در کلینیک پزشک شما انجام می‌شود و برای ارزیابی به لابراتوار فرستاده می‌شود.
آزمایش غربالگری تحمل گلوکز: در این تست یکی نوشیدن شیرین به شما داده می‌شود و یک ساعت بعد، میزان قند خون شما آزمایش می‌شود. این آزمایش می‌تواند در هر ساعتی از روز انجام شود و در صورتی که نتایج ان آزمایش، بالاتر از میزان طبیعی باشد، احتمالا نیاز به انجام تست تحمل گلوکز دهانی می‌باشد.
آزمایش تحمل گلوکز دهانی: شما باید ۸ ساعت قبل از انجام این آزمایش ناشتا باشید. ناشتا به این معناست که هیچ چیزی به جز آب نخورید و نیاشامید. در صورت نیاز، پزشک شما در مورد سایر اقدامات لازم قبل از آزمایش به شما توضیح خواهد داد. گلوکز خون شما یک بار قبل از شروع تست اندازه‌گیری می‌شود. سپس به شما یک شربت شیرین داده می‌شود و قند خون شما یک ساعت بعد، دو ساعت بعد و احتمالا سه ساعت بعد نیز مجددا آزمایش می‌شود. پزشک شما با استفاده از نتایج این آزمایش می‌تواند تعیین کند که شما به دیابت بارداری مبتلا هستید یا خیر.

در صورتی که شما به دیابت بارداری مبتلا باشید و به علت عدم کنترل این وضعیت، قند خون شما بالا باشد، قند خون نوزاد شما نیز بالا خواهد رفت و پانکراس نوزاد شما مجبور است که برای کنترل گلوکز اضافی، انسولین تولید کند. گلوکز اضافی در خون نوزاد شما، به صورت چربی ذخیره می‌شود. عدم درمان یا عدم کنترل مناسب دیابت بارداری می‌تواند مشکلات زیر را برای کودک شما ایجاد کند:
- به دنیا آمدن با بدنی بزرگتر از حالت عادی.
- داشتن افت قند خون بلافاصله بعد از تولد.
- داشتن مشکلات تنفسی که احتمال مرگ کودک قبل از زایمان یا بلافاصله بعد از زایمان را بالا می‌برد.
همچنین ممکن است کودک شما با زردی به دنیا بیاید. در صورت ابتلا به زردی، پوست نوزاد و سفیدی چشمان او، زرد خواهند بود. البته زردی بعد از مدتی برطرف می‌شود اما ممکن است در این مدت نیاز باشد که نوزاد زیر نور مخصوصی خوابانده شود. دادن مقدار زیادی از شیر مادر به کودک نیز می‌تواند به برطرف کردن زردی کمک کند.

ابتلا به دیابت بارداری می‌تواند احتمال بروز مشکلات زیر را افزایش دهد:
- بالا رفتن فشار خون و وجود مقادیر بیش از حد پروتئین در ادرار (دفع پروتئین).
- نیاز به انجام جراحی (سزارین) برای به دنیا آوردن کودک، چرا که کودک شما بیش از حد بزرگ است.
- ابتلا به افسردگی.
- ابتلا به دیابت نوع دوم و مشلاتی که این بیماری به خود به همراه می‌آورد.
درمان دیابت حاملگی
درمان دیابت حاملگی ، شامل اقداماتی می‌شود که برای نگه داشتن میزان قند خون شما در محدوده‌ی مورد نظر، انجام می‌شوند. پزشک شما به شما یاد می‌دهد که چگونه با استفاده از روش‌های زیر قند خون خود را کنترل کنید:
- خوردن غذای سالم
- انجام فعالیت فیزیکی
- تزریق انسولین در صورت لزوم

در صورتی که به دیابت بارداری مبتلا هستید، حتما پزشکتان به شما توصیه کرده است که باید توجه ویژه‌ای به رژیم غذایی خود داشته باشید. برخی از نکات اصلی که باید در رژیم غذایی خود رعایت کنید عبارتند از:
- به جای کربوهیدرات‌های ساده (مانند برنج و نان تهیه شده از آرد سفید) از کربوهیدرات‌های پیچیده (مانند حبوبات و غلات کامل) استفاده کنید.
- به جای پروتئین‌های پر چرب، از پروتئین‌های کم چرب استفاده کنید.
- مقدار زیادی میوه و سبزی مصرف کنید.
- تا جای ممکن از لبنیات کم چرب یا فاقد چربی استفاده کنید.
- در طول روز و در بین وعده‌های اصلی، میان وعده مصرف کنید تا میزان قند خون شما در حد ثابتی باقی بماند.
- از خوردن خوراکی‌های حاوی قند و شکر فرآوری شده خودداری کنید.