علت جیغ زدن بچه ها، سنین مختلف چجوریه؟

معمولا در هر سنی جیغ‌زدن معنا و مفهوم متفاوتی دارد. مثلا در سنین زیر یک سال، جیغ‌زدن می‌تواند راه ارتباطی شیرخوار با مادرش باشد. در حقیقت کودک با این کار نشان می‌دهد خواهان ارتباط با مادر است. بعد از ۳ تا ۴ ماهگی، این جیغ‌ها ممکن است همراه با گریه‌ باشد و معمولا کودک در زمان خستگی، گرسنگی، درد یا کثیف‌بودن پوشک جیغ می‌زند. اغلب یک مادر آگاه می‌تواند تشخیص دهد گریه‌های مختلف کودک زیر یک سال چه مفهومی دارد. به طور کلی گریه همراه با جیغ این کودک به دلیل اتفاقی است که برایش افتاده و برای برقراری ارتباط با والدین خود به‌خصوص مادر جیغ می‌زند اما از سنین ۱۵ ماهگی که سخت‌ترین سن تربیت کودک است و به آن سنین نوپایی گفته می‌شود، کودک یک سلسله رفتار که آن را «قشقرق» می‌نامیم، بروز می‌دهد. این رفتار شامل جیغ‌زدن، فریاد کشیدن، پا به زمین کوبیدن، سر به زمین یا دیوار‌زدن همراه با گریه است. قشقرق به پا کردن معمولا از سنین ۱۵ ماهگی شروع می‌شود و تا ۳ سالگی ادامه پیدا می‌کند و اغلب به منظور دستیابی به خواسته‌ای است که والدین در مقابل آن پافشاری می‌کنند. در این سنین جیغ به دلیل بیماری، گرسنگی و تشنگی نیست.

برخی علل جیغ زدن کودکان

بیشترین فراوانی مربوط به جیغ کشیدن مربوط به دوران کودکی اول با شیرخوارگی است و دلیل اصلی آن عدم تکامل مهارت های زبانی و عدم بهره برداری از زبان به منظور بیان خواسته ها می باشد و یا دردهای مختلف جسمانی، گرسنگی، خیس کردن، نیاز به خواب و یا حتی بی توجهی مادر می تواند دلیل اصلی توسل به جیغ زدن باشد. فراهم کردن نیازهای کودک طبق تشخیص مادر و بر طرف کردن عوامل ناراحتی او تا حد زیادی مانع جیغ کشیدن در این سنین می شود.

۱- احساس عجز:

در مواقعی که فرزند شما در بیان بعضی از کلمات دچار عجز و ناتوانی می شود، ذهن مستعد او را برای بیان آن ها آماده کنید. پاتر محقق تعلیم و تربیت می گوید:«کودک وقتی که نمی تواند کلماتی را برای بیان آن چه می خواهد پیدا کند، ممکن است عصبانی شود.»

۲- سردرگمی:

«پاتر» معتقد است شاید فرزندتان دقیقاً از آن چه که می خواهید مطمئن نباشد.

۳- حسادت:

ممکن است کودک شما وقتی با شما با تلفن صحبت می کند، شروع به جیغ زدن کند، چون احساس می کند دیگر به او توجهی ندارید.

۴- مشکلات جسمی:

گاهی اوقات با وجود این که شما سوار یک اسب آهنی است که تکان می خورد، مدام فریاد می کشد، در این مواقع دادن تنقلات یا یک چرت خوابیدن از همه چیز برای او بهتر است.

چند راه کار مناسب برای جیغ کودک

۱- به او اعتنا نکنید

«کودک ۲ و ۳ ساله شما بیشترین جلب توجه را از شما می خواهد، یعنی بیشترین توجهی که دیگر نظیر آن در دنیا وجود نداشته باشد. اما شما هم چنان شام خود را آماده کنید یا از تا کردن لباس ها دست نکشید به کار خود ادامه دهید و بگذارید ماجرا خود به خود تمام شود». البته این راه کار در همه جا نباید به شدت تعقیب شود زیرا بستگی به موقعیت دارد که معمولاً تشخیص آن با مادر است در واقع اگر نیازهای اساسی کودک مطرح نبوده و محیط هم مخاطره آمیز نباشد، جیغ زدن صرفاً برای جلب توجه است که می توان در مواردی به آن توجه نکرد، زیرا باید کود را از ابتدا به گونه ای عادت دارد که دقایقی به حال خود باشد.

۲- چشم در چشم او بیاندازید

هنگام جیغ کشیدن بچه به طوری که صورت شما درست مقابل صورت فرزندتان قرار می گیرد، به او چیزهای شبیه این بگوئید:«وقتی که تو جیغ می زنی منظورت را نمی فهمم. آیا می توانی بگویی چه می خواهی» یا اگر نمی تواند کاملاً منظور خود را بیان کند، خودتان حدس بزنید که او چه می خواهد، مثلاً «آیا تو چیپس می خواهی؟» می بینید که او سر تکان می دهد. ممکن است چیزهایی را که شما نمی توانید یا نمی خواهید به او بدهید را تقاضا نماید، هیچ لزومی ندارد که تسلیم شوید، ولی سعی کنید پیشنهاد چیز دیگری مثل «شیرینی را بعد از شام می توانی بخوری»، «ولی من یک خوراکی خیلی خوب برایت دارد را به او بدهید».

۳- به شکل های مختلف او را سرگرم کنید

مثلاً کتابی را که قبلاً نخوانده را برایش انتخاب کنید یا اگر وقت اضافی دارید با او بازی کنید.

۴- پس از جیغ زدن به سرعت خواسته های او را برطرف نکنید

اگر همیشه پس از جیغ کشیدن خواسته کودک را برطرف کنید، کودک یاد می گیرد که از جیغ برای زودتر رسیدن به خواسته خود استفاده کند و از این پس بدون درگیری به سرعت به نتیجه دلخواه خود برسد چون شما از صدای آن خوشتان نمی آید البته به یاد داشته باشید که تنها پس از سنین کودکی اول می توان از این راه کار استفاده کرد زیرا در سنین شیرخوارگی کودکان بیش از هر چیز تابع خواسته های زیستی خود هستند.

۵- تغییر و تبدیل موقعیت

اگر خواسته کودک رفتاری است که می دانیم برای او ایجاد ضر می کند، می توانیم با وسیله و رفتاری دیگر او را سرگرم کرده و حواس او را به جای دیگر متمرکز کنیم. بچه ها خیلی زود موقعیت قبلی را فراموش می کنند. پس بدون درگیری او را از جیغ زدن بازداشته ایم.

بنابراین رفتار جیغ کشیدن پدیده ی رایج دوران کودکی است، دلایل این رفتار به خصوص در کودکان زیر دو سال مربوط به عدم تکامل مهارت های زبانی و یا نیازهای مختلف و جلب توجه می باشد عدم برخورد شدید با این رفتار و عدم پاسخ گویی سریع در هنگام جیغ کشیدن می تواند از ادامه این رفتار جلوگیری کند آنچه مهم است این که والدین با صبر و تحمل مترصد یافتن علل این رفتار بر آیند و با مرتفع کردن علت از بروز و ارائه آن ممانعت به عمل آورند.